Belgrado bereid
tot open dialoog

PRISTINA – Nadat etnisch Albanezen gisteren afscheid hadden genomen van hun geliefden die door Servische politietroepen zijn gedood bij het recente Servische offensief in de provincie Kosovo, kwam de regering in Belgrado met een aanbod van een open dialoog.

Het is voor het eerst dat de Serviërs zeggen bereid te zijn tot besprekingen zonder voorwaarden. De internationale gemeenschap oefende weliswaar krachtige druk op het bewind in Belgrado uit om besprekingen met de etnisch Albanezen te beginnen, maar de stap kwam niettemin als een verrassing. De Albanezen, die 90 procent van de bevolking van Kosovo vormen, reageerden niet onmiddellijk.

Eerder gaf de Amerikaanse gezant Robert Gelbard in Kosovo uiting aan de gevoelens van walging die in Washington overheersen met betrekking tot het „wrede, onevenwichtige en overweldigende gebruik van troepen” in de zuidelijke provincie. Gelbard eiste dat beide partijen het geweld staken. Bij het Servische optreden van vorige week zijn vermoedelijk tachtig personen omgekomen.

NAVO
De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is het gisteravond niet eens geworden over een verklaring over Kosovo. De Amerikanen wilden een „veelomvattend wapenembargo”, maar China hield dat tegen. De Veiligheidsraad kan alleen met instemming van alle vijftien leden een verklaring publiceren.

De regering van Servië liet gisteren weten bereid te zijn tot een open dialoog met de leiders van de Albanese meerderheid in de provincie Kosovo. „Alleen de dialoog en politieke middelen kunnen de kwestie Kosovo oplossen”, aldus Belgrado.

Ook de Joegoslavische president Milosevic is voorstander van overleg met de Albanezen, maar niet met een derde partij aan tafel zoals de activisten uit Kosovo eisen. De Spaanse ex-premier Felipe González, die door de Contactgroep voor het vroegere Joegoslavië als bemiddelaar is voorgesteld, is volgens Milosevic niet nodig bij de binnenlandse dialoog die hij voor ogen heeft. González liet de Organisatie voor Vrede en Samenwerking in Europa (OVSE) gisteren weten dat hij bereid is de rol van bemiddelaar op zich te nemen.

De speciale Amerikaanse gezant op de Balkan, Robert Gelbard, was gisteren in Kosovo en beschuldigde daar de Servische ordetroepen van het gebruik van „meedogenloos en buitenproportioneel” geweld. De Amerikanen benoemden overigens een nieuwe speciale gezant voor Kosovo. Het is James Swigert, die Gelbard, de gezant voor de hele Balkan, gaat ondersteunen.

In Brussel praat de NAVO vandaag met Albanië over Kosovo. Albanië wil dat de NAVO troepen stationeert aan zijn grens met Joegoslavië. Tirana heeft het overleg aangevraagd in het kader van het Partnerschap voor Vrede, dat Oost-Europese landen steun belooft als zij zich bedreigd voelen.

Albanië ziet in het Servische optreden in de in meerderheid door Albanezen bewoonde provincie Kosovo zo'n bedreiging. Albanië wil dat de NAVO-troepen „óf in Albanië óf in Kosovo” worden gestationeerd om „de situatie beter te controleren”. Het bondgenootschap moet volgens hem met name helpen bij de bestrijding van de wapensmokkel naar Kosovo.

Het is voor het eerst sinds de oprichting van het Partnerschap voor Vrede in 1994 dat een land een vergadering met de NAVO-raad aanvraagt wegens een veiligheidsprobleem.

Massagraf
De diepe vijandschap tussen beide partijen trad gisteravond opnieuw aan het licht toen de politie volgens ooggetuigen de lichamen van 49 gedoden Albanezen in kisten plaatste en ze naar een onbekende locatie overbracht. Etnisch Albanese functionarissen zeiden naderhand dat de lichamen in een massagraf ter aarde waren besteld.

Nabestaanden hadden geweigerd de lijken mee te nemen omdat ze een autopsie door onafhankelijke deskundigen eisten om vast te stellen of de lichamen sporen van marteling droegen. Onder de slachtoffers van de bloedbaden van vorige week waren vier kinderen en zeker twaalf vrouwen. Sommigen misten ledematen –kennelijk waren die afgerukt bij explosies– en anderen waren onherkenbaar verbrand. De stank van de ontbindende lijken was overweldigend.

Volgens de Serviërs zijn de afgelopen week bij de politieactie 46 Albanezen en zes Servische politiemannen omgekomen. Maar de Albanezen zeggen dat aan hun zijde tachtig personen zijn omgekomen bij twee politieoperaties in de regio Drenica ten westen van Pristina. Vijfentwintig slachtoffers werden er vorige week begraven op een plechtigheid die werd bijgewoond door 30.000 mensen.

Volgens een lijst van 29 doden die werd afgedrukt in de krant Koha Ditore behoorden 22 van hen tot de familie van Adem Jashari. De Serviërs stellen dat de eveneens opgekomen Jashari de leider van het militante Bevrijdingsleger van Kosovo was.