Meerderheid voor
invoering doodstraf

Het aantal voorstanders van de doodstraf groeit de laatste jaren zeer snel, na een gestage toename in de jaren '70 en '80. In 1970 was maar 36 procent voor, in 1993 was dat toegenomen tot 43 procent en nu blijkt 52 procent herinvoering van de doodstraf te willen. In 1870 is de doodstraf-in-vredestijd afgeschaft.

De cijfers werden gisteravond genoemd in het tv-programma Netwerk. Zij vormen de uitkomst van een onderzoek van het Nederlands studiecentrum criminaliteit en rechtshandhaving te Leiden, gehouden onder 3000 Nederlanders van 15 jaar en ouder.

Jongeren
De voorstanders zijn vooral te vinden onder lager opgeleiden en jongeren. In november vorig jaar leverde een onderzoek onder jongeren ook al een meerderheid voor de doodstraf op. Van de ondervraagde scholieren tussen 12 en 18 jaar bleek 57 procent in bepaalde gevallen de doodstraf op zijn plaats te vinden.

Het Leidse onderzoek laat zien dat voorstanders de doodstraf graag zouden zien toegepast bij (serie)moord en kinderverkrachting. Onderzoeker dr. P. van Koppen spreekt van het „Dutroux-effect”. Het onderzoek is uitgevoerd vóór de gewelddadige dood van Joes Kloppenburg en Meindert Tjoelker, maar na de stroom van berichten rond de zaak-Dutroux.

Machteloosheid
Minister Sorgdrager verklaarde altijd tegenstander van de doodstraf te zijn geweest en dat te zullen blijven. „Ik vind dat een beschaafd land de doodstraf niet behoort te kennen”. Ze zag de resultaten van het onderzoek als „een uiting van machteloosheid en woede om wat er gebeurt”. De minister zei het zich aan te trekken dat er een gevoel heerst „dat er te weinig gedaan wordt, waardoor mensen pleiten voor dit soort afschuwelijke straffen”.

Onderzoeker Van Koppen wees erop dat de roep om de doodstraf opmerkelijk is, omdat de rechters de laatste vijftien jaar al zwaardere straffen opleggen. „Desondanks gaat het niet ver genoeg”.

Volgens hem leidt invoering van de doodstraf niet tot daling van het aantal moorden. In staten in Amerika waar de doodstraf wordt toegepast, zou net zo veel of nog meer worden gemoord dan in staten waar dat niet het geval is. „Het idee van de doodstraf berust op het principe van oog om oog, tand om tand”.

„Geen taboe”
Het SGP-kamerlid Van den Berg noemt de conclusies uit de peiling „op zich belangwekkend”. Hij voegt er echter aan toe dat de visie van de SGP op dit punt niet is gebaseerd op hetgeen het volk wil. „We hebben het als enige partij in ons concept-verkiezingsprogramma staan. Blijkbaar rust er geen taboe meer op de doodstraf. Het is beter bespreekbaar en dat is positief”.

De RPF'er Rouvoet vreest dat het element van de volkswoede een rol heeft gespeeld bij de standpuntbepaling van veel ondervraagden. „Meestal komen dergelijke resultaten naar voren als er iets ernstigs is gebeurd. Ik denk nu aan de veroordeling van degenen die Meindert Tjoelker hebben doodgeschopt. Ik ben beducht voor dergelijke onderzoeken. Percentages zeggen niet alles. Het brengt bij ons dan ook geen verandering in het standpunt teweeg, namelijk dat herinvoering van de doodstraf wat ons betreft nu niet aan de orde is”.

Het GPV zit op dezelfde lijn als de RPF. „De resulaten verwonderen mij niet, zeker niet als er een relatie wordt gelegd met de actualiteit”, aldus het GPV-kamerlid Schutte. „De getallen schommelen altijd rond de helft. Voor mij is het dus geen nieuws. Als het percentage 25 of 90 procent zou zijn, was dat wel het geval”, aldus de GPV-voorman.