„Amerikanen ervaren kwetsbaarheid”

Afgelopen maandag reisde hij als lid van de delegatie uit het Europees Parlement die belast is met het onderhouden van de betrekkingen met de VS, naar Washington voor een reeks ontmoetingen op onder meer diverse ministeries en met volksvertegenwoordigers uit het Congres. Het liep anders dan gedacht. Na de aanslagen komt er begrijpelijkerwijs van overleg over zaken als landbouw, handel en milieu weinig meer terecht. Vanuit zijn hotelkamer vertelde Belder vanmorgen, bij hem rond middernacht, telefonisch over zijn ervaringen.

Evacuatie
De afgevaardigden uit Europa waren dinsdagmorgen net begonnen aan een gedachtewisseling op het kantoor van ambassadeur Burghardt van de EU, toen zij vernamen dat een gekaapt vliegtuig zich in een van de torens van het WTC had geboord. Belder: „Een halfuur later hoor je dat hetzelfde is gebeurd met een tweede toestel. Je realiseert je dan dat zich een ramp van ongekende omvang voltrekt. Dat zal ik me blijven herinneren als een indringend moment.”

De bespreking werd afgebroken en het lukte Belder en de overigen hun hotel te bereiken. Ondertussen brandde ook het Pentagon, niet ver uit de buurt. Over de situatie onderweg merkt hij op: „Sommige plaatsen waren uit voorzorg hermetisch afgesloten. Wegen geblokkeerd, gebouwen ontruimd. Je kreeg echt het idee van een belegerde stad. Er heerste een sfeer die deed denken aan een soort oorlogstoestand.”

Nadat Belder was teruggekeerd in zijn hotelkamer kwam om 11.30 uur de mededeling dat hij die onmiddellijk moest verlaten. Een bommelding noopte tot een evacuatie. „Er waren toen berichten dat er nóg een gekaapt vliegtuig in de lucht zou zijn. Dat veroorzaakte veel angst, zo van: wat staat ons verder te wachten?” Pas om 14.45 uur mocht hij weer naar binnen.

Pogingen om telefonisch het thuisfront in Nederland gerust te stellen, haalden niets uit. Het net bleek urenlang overbelast. Pas in de loop van de avond slaagde Belder erin zijn vrouw aan de lijn te krijgen.

Gespannen
„Er wordt hier nu natuurlijk nauwelijks over iets anders gesproken dan over deze afschuwelijke terroristische acties. We kunnen ons programma redelijk afwerken. Onze gastheren, zoals bijvoorbeeld vandaag op het ministerie van Milieu, zijn bereid ons toch te ontvangen en dat waarderen wij zeer, maar je merkt dat ze moeite hebben om zich te concentreren op de onderwerpen waarvoor wij eigenlijk in Washington zijn.

En verder constateer je dat iedereen enorm alert is. Toen wij op dat departement met een aantal personen rond de tafel zaten, klonk er buiten opeens volop lawaai. Onmiddellijk liep deze en gene weg om te kijken wat er aan de hand was. Even bespeurde je iets van paniek. De mensen zijn uiterst gespannen. Overigens ben je dat zelf ook. Ik slaap 's nachts lichter dan normaal. Bij het minste of geringste dat je hoort, schrik je wakker.”

Inmiddels zijn de europarlementariërs in een bus een keer langs het Pentagon gereden, waarvan een deel nog steeds in brand stond. Belder: „Als je de ravage daar ziet, krijg je het beeld van de Bijlmer weer voor ogen.”

Psalm 23
Hij vervolgt: „Dit is een dolkstoot in het hart van de Amerikanen. Maar zij interpreteren het als ook een dolkstoot in het hart van de hele vrije wereld, als een aanval op waarden als democratie, openheid en rechtsstaat, die we gezamenlijk delen. Tegen die achtergrond accepteren zij in deze situatie geen neutraliteit van hun bondgenoten. Zij willen dat die onvoorwaardelijk achter hen staan. En ik moet zeggen, je voelt als je met iemand praat dat het hem of haar goed doet als je kunt vertellen hoe de bevolking in Nederland en in Europa meeleeft.

De verschrikkelijke werkelijkheid begint langzaam door te dringen. Tallozen hebben dierbaren, vrienden of kennissen verloren. Na de verdoving door de hectische omstandigheden van het eerste ogenblik, moet dat allemaal verwerkt gaan worden.”

Wat Belder bijzonder heeft getroffen is de verwijzing in de rede van president Bush tot het Amerikaanse volk naar de passage uit Psalm 23 over het dal van de schaduw des doods en de nabijheid van de Heere. „De factor godsdienst vervult hier nog een publieke rol”, stelt hij vast. „Dat maakt indruk, ook op mijn collega's uit fracties die geen binding hebben met het christelijke gedachtegoed.”