Voorpagina13 februari 2001

Dossier Crisis Midden-Oosten

Israëlische heli schiet lijfwacht Arafat uit auto

„Sharon en Barak eens
over eenheidsregering”

Van onze buitenlandredactie
JERUZALEM – In Israël staan de rechtse Likud-partij en de centrum-linkse Arbeiderspartij op het punt een regering van nationale eenheid te vormen. Likud-leider Ariel Sharon en demissionair premier Ehud Barak van de Arbeidspartij werden het gisteravond laat eens over een gezamenlijke opstelling tegenover de Palestijnen. Vanochtend doodde een Israëlische helikopter met vier raketten een officier van de lijfwacht van de Palestijnse leider Arafat.

Het toestel nam diens auto onder vuur terwijl hij in de Gazastrook reed, meldden Palestijnse veiligheidsfunctionarissen. Volgens ooggetuigen vond de aanval plaats bij de grensovergang Erez van Gaza naar Israël. Israël voerde in de afgelopen vijf maanden van Palestijnse opstand geregeld operaties uit tegen Palestijnse terroristen.

In de aanloop naar de vorming van een Israëlische regering is een belangrijke vraag of de hele Arbeiderspartij zich in de afspraken kan vinden. Een deel is fel tegen samenwerking met de rechtse Sharon, die plannen zou hebben om nog rechtsere partijen bij de coalitie te betrekken.

De partijen praten vandaag waarschijnlijk over de verdeling van de ministersposten in de regering die door Sharon –de winnaar van de premiersverkiezing van vorige week– wordt geleid. Sharon heeft de post Defensie aangeboden aan Barak, hoewel deze na zijn zware nederlaag bij de verkiezing heeft gezegd de politiek te zullen verlaten. Nobelprijswinnaar Shimon Peres heeft bevestigd dat hij minister van Buitenlandse Zaken wil worden. Hij lijkt een goede kans te maken.

De twee partijen zijn het er volgens de Israëlische radio over eens dat hun regering slechts moet streven naar een interim-vredesakkoord met de Palestijnen, niet naar een definitief. Afspraken die door het Israëlische parlement zijn geratificeerd, blijven van kracht. Een definitief akkoord met de Palestijnen, Syrië en Libanon zou in overeenstemming moeten zijn met het principe van land voor vrede, zoals is vastgelegd in VN-resoluties.

Het ontwerpakkoord maakt geen melding van een eventuele Palestijnse staat. Het spreekt wel over de noodzaak van „pijnlijke compromissen aan beide zijden.”

Likud en de Arbeiderspartij zijn het er ook over eens dat er geen nieuwe Joodse nederzettingen gebouwd mogen worden op de Westelijke Jordaanoever en in de Gazastrook, gebieden die Israël tijdens de Zesdaagse Oorlog van 1967 bezette. Wel mogen de bestaande nederzettingen nog huizen bouwen om de natuurlijke aanwas van de bevolking op te vangen. Eventuele ontruiming van nederzettingen en de status van Jeruzalem –het belangrijkste strijdpunt bij de onderhandelingen met de Palestijnen tot dusver– worden in het voorlopig akkoord niet genoemd.

Sharon wil pas met de Palestijnen praten als er een einde is gekomen aan het geweld. Voor die eventuele nieuwe besprekingen wil hij de voorstellen van de regering-Barak aan de Palestijnen niet erkennen als basis. De Palestijnse president Arafat wil dat Jeruzalem de beloftes, zoals die over een Palestijnse staat en het delen van Jeruzalem, wel nakomt.

De coalitiebesprekingen waren gisteren nog in een impasse geraakt door onenigheid over de nederzettingenpolitiek en over de mogelijke vorming van een Palestijnse staat in de bezette gebieden. President Moshe Katsav riep de Arbeiderspartij op zich achter Sharon te scharen. „De uitdagingen die voor ons liggen, maken het noodzakelijk dat grote politieke groeperingen samenwerken.”

Crimineel
Het aanhoudende geweld tussen Israëliërs en Palestijnen wierp gisteren een schaduw over de coalitiegesprekken en mogelijke vredesbesprekingen. Twee Palestijnse mannen vonden op de Westelijke Jordaanoever de dood door kogels uit Israëlische wapens. Tientallen Palestijnen raakten gewond door gewelddadige botsingen in het zuiden van de Gazastrook. Een dag eerder was een Joodse kolonist even buiten Jeruzalem doodgeschoten, zeer waarschijnlijk door Palestijnen.

Een afdeling van de Fatah-beweging van Arafat beloofde gisteren de aanvallen op Joodse kolonisten te zullen opvoeren. „Het tijdperk-Sharon zal er niet een zijn van rust en stabiliteit, zoals de crimineel Sharon beweert”, stond te lezen in een communiqué van de beweging.