Voorpagina 25 november 2000

Dossier Euthanasie

Opzichtig getoonde triomfen steken schril af bij falen minister

Borsts meewarig krullende lippen

Door B. J. Spruyt
Minister Borst van Volksgezondheid maakte deze week lange dagen in de Tweede Kamer om het euthanasiewetsvoorstel van het kabinet daar doorheen te loodsen. Volgende week verdedigt zij haar begroting voor 2001. Als D66-bewindsvrouw haalt zij op medisch-ethisch terrein de volle oogst binnen. Maar haar departement is een chaos en de wachtlijsten in de zorg worden alleen maar langer. Een incompetente minister dus, die tegen beter weten in aanblijft om een handje te helpen bij de verdere 'modernisering van Nederland'.

vpfo02 Een bewindspersoon kan ervoor kiezen een ingrijpend wetsvoorstel zakelijk te verdedigen. Hij kan dat doen wanneer zijn tact en fijngevoeligheid hem ingeven dat het voorstel voor een minderheid uiterst pijnlijk is. Zo handelde staatssecretaris Cohen van Justitie bij zijn verdediging van het homohuwelijk.

Een bewindspersoon kan van die verdediging ook een show van triomfantelijkheid over de afbraak van oude vormen en waarden maken. Dat deed mevrouw Borst van de week. Wie wil weten hoe de gedrevenheid van een beschaafd ogende beeldenstormer eruitziet, moest deze week naar dr. E. Borst-Eilers kijken.

Hakkelend en struikelend als altijd verdedigde minister Korthals van Justitie het wetsvoorstel. Naast hem zat mevrouw Borst. Zodra een christelijke opposant zijn bezwaren formuleerde, slaagde zij er niet in haar D66-antipathie tegen de traditionele waarden van het christendom te onderdrukken. Geërgerd begon ze te schokschouderen, en tussen haar meewarig krullende lippen siste de verontwaardiging naar buiten, een verontwaardiging die zij zo af en toe ook articuleerde in duidelijk hoorbare protesten tegen zo veel achterlijkheid en onwelwillendheid.

Briefjes
Wanneer Korthals al te zeer begon te hakkelen, of het gewoon niet wist, of te voorzichtig en te terughoudend was, was het mevrouw Borst die hem graag vooruithielp. Dat deed zij door hem voortdurend voor te zeggen of briefjes op zijn katheder te leggen. Had Korthals aanvankelijk nog gezegd dat een toetsingscommissie de zaak van een arts die niet volgens alle zorgvuldigheidseisen had gehandeld naar het openbaar ministerie moest verwijzen, een briefje van Borst bracht hem op vrijzinniger gedachten. Een arts mag bij de behandeling van een euthanasiegeval eigenlijk best een foutje maken. De onstandvastigheid van een waarschijnlijk nauwelijks in het onderwerp geïnteresseerde Korthals valt hem te verwijten.

Als de culturele en politieke scheidslijn in onze samenleving samenvalt met de frontlijn tussen traditioneel premodern en progressief postmodern, dan vormen de D66'ers in die oorlog de elitetroepen die hun geweren op het gebinte van die premoderne cultuur –haar normen en heilzame instituties– hebben gericht. Ze zijn daarin ook nog zeer succesvol en vieren hun triomfen opzichtig.

Toen D66-woordvoerder Dittrich zijn zegeningen telde (homohuwelijk, opheffing bordeelverbod, euthanasie, abortus), straalde mevrouw Borst als een trotse grootmoeder, zoals zij Dittrich ook bemoedigend had toegeknikt toen hij op SGP'er Van der Vlies afsloop om hem te vragen namens welke christenen hij zijn bijbelse bezwaren eigenlijk naar voren bracht.

”Spin doctor”
Dat triomfantelijke vertoon steekt schril af bij de andere prestaties van minister Borst. Goed, dat euthanasievoorstel is erdoor. En ook het feit dat er in Nederland een klimaat is ontstaan waarin een abortusarts openlijk beweert dat hij een abortuswens aanvaardbaar acht als een ouderpaar een week voor de bevalling ontdekt dat hun kind aan een ongeneeslijke ziekte zal lijden, mag zij trots op haar conto schrijven. Maar voor de rest is het armoe troef en probeert haar omgeving wanhopig haar nog een paar ronden op de been te houden.

Een onafhankelijke deskundige zoals de Groningse hoogleraar sociale geneeskunde Post zegt vandaag in deze krant dat het „hopeloos” gesteld is met haar beleid. De wachtlijsten in de zorg groeien, ondanks alle miljarden die daar de afgelopen jaren zijn ingepompt, de reorganisatie van haar chaotische ministerie blijft maar mislukken, ondanks alle beloften, en een nieuw ziektekostenstelsel blijft maar uit.

Haar slechte imago en tanende populariteit deed de partijtop vorige maand besluiten om samen met Borst een vergadering te beleggen ten huize van haar politiek adviseur Carla Pauw. Het doel daarvan was de aangeschoten minister aan te moedigen zich te herpakken en er stevig tegenaan te gaan.

Op voorstel van partijgenoot minister Van Boxtel is toen besloten een oudgediende aan het Binnenhof, voorlichter R. Matthijsse, om nadere adviezen te vragen. Ook minister Peper huurde deze ”spin doctor” in om het product Peper te verkopen. Het was ongetwijfeld op advies van Matthijsse dat Borst vorige week op het D66-congres fel van zich afbeet.

Gekte
Wie zich afvraagt waarom D66 deze minister zo graag in de ring houdt, ondanks alle klappen die zij er heeft opgelopen, doet er goed aan zich te herinneren waarom D66 ook al weer in het kabinet bleef na de fameuze nacht van Wiegel. Tot zwijgen gebracht met een fopspeen, dacht iedereen. Maar D66 liet zich graag foppen om de aanstaande oogst van de paarse moderniseringsvoorstellen met volle armen binnen te dragen in een schuur die bij de volgende verkiezingen naar alle waarschijnlijkheid wordt gehalveerd.

Die oogst is dan van het land, zo goed als zeker voor altijd. Tenzij PvdA-vice-fractievoorzitter Duivesteijn zijn zin krijgt en er in 2002 een progressief kabinet, met of zonder ChristenUnie, zal aantreden. De gekte die dan om zich heen zal grijpen, zou kunnen leiden tot een reactie die roept om een terugkeer naar normaliteit.

Zie ook:
„Borst laat zich te veel meeslepen”