Voorpagina 20 oktober 2000

Dossier Midden-Oosten

VS en EU keuren eenzijdige karakter tekst af

„VN moeten resolutie
tegen Israël aanpassen”

Van onze buitenlandredactie
NEW YORK – De Verenigde Staten zullen tegen een Israël-resolutie stemmen die de Verenigde Naties een dezer dagen zullen aannemen. Gisteren viel felle kritiek te vernemen vanuit Washington op het eenzijdige karakter van de tekst, die het geweld tegen Palestijnen veroordeelt. Ook de Europese Unie wil dat de resolutie van de Algemene Vergadering van de VN milder van toon wordt.

Als de tekst van de resolutie niet wordt getemperd, is het onwaarschijnlijk dat de Unie als één blok voor de veroordeling zal stemmen, zoals EU-voorzitter Frankrijk graag zou willen. Overigens kan de Algemene Vergadering van de VN, anders dan de Veiligheidsraad, een resolutie aannemen met een absolute meerderheid. De veroordeling zou ook kunnen worden aangenomen zonder steun van de VS en de EU, maar Arabische landen en de Palestijnen stellen een brede steun op prijs. De VN-Mensenrechtencommissie, die in het Zwitserse Genève bijeen was, veroordeelde Israël gisteren al.

Secretaris-generaal Annan van de Verenigde Naties verklaarde gisteren na aankomst in New York dat de komende 24 uur van cruciaal belang zijn voor de uitvoering van het akkoord.

Oogluikend
Voor het eerst sinds het akkoord van Sharm el-Sheik zijn er weer doden gevallen op de Westelijke Jordaanoever. Tijdens vuurgevechten met Palestijnen nabij Nablus verloor gisteren een Israëlische burger het leven. De Israëliërs waren bijzonder woedend omdat de Palestijnse Autoriteit de Palestijnse schutters niet dwong zich terug te trekken zodat hulpverleners toegang konden krijgen tot de gewonden. De kolonist bloedde dood terwijl hij wachtte op hulp. Ook een Palestijn werd dodelijk getroffen. Het Israëlische leger zag zich bij de vijf uur durende schotenwisseling gedwongen gevechtshelikopters in te zetten.

De Israëlische regering en de Palestijnse Autoriteit beschuldigen elkaar impliciet en expliciet ervan de afspraken, gemaakt op de crisistop in Egypte, niet volledig te willen nakomen. Hoewel het geweld in de Palestijnse gebieden in hevigheid lijkt afgenomen, is van een normale situatie geen sprake.

Een explosie van vermoedelijk gasflessen in hun hoofdkwartier in Bethlehem kostte gisteren zeker twee Palestijnse veiligheidsfunctionarissen het leven. Verscheidene anderen raakten ernstig gewond. De explosie trof het gebouw van Eenheid 17, die de speciale taak heeft de Palestijnse president Arafat te beschermen. Arafat zelf was niet in de buurt van de ontploffing.

Israël opende gisteren gedeeltelijk de grens met de Gazastrook. Het transport van goederen naar Gaza is daardoor weer mogelijk. De grens blijft echter gesloten voor Palestijnen die uit door de Israëli's bezet gebied naar Israël willen. Woensdag hief Israël al interne blokkades op.

De Palestijnse chef-onderhandelaar Erekat sprak ondanks deze Israëlische stappen van „flagrante schendingen” van de afspraken. Veel Palestijnse plaatsen zijn de facto nog steeds afgesloten, klaagde hij. Een woordvoerder van de Israëlische premier, Barak, verklaarde dat Jeruzalem zijn houding ten aanzien van het akkoord mogelijk zal herzien als het geweld niet snel afneemt. Israël heeft eerder al vanmiddag genoemd als tijdstip waarop de onlusten moeten zijn afgelopen.

De Israëlische interim-minister van Buitenlandse Zaken, Ben Ami, beschuldigde de Palestijnen ervan de afspraken op een „twijfelachtige” manier uit te voeren. Hij stoort zich vooral aan de acties van de paramilitaire Tanzim-eenheid van Fatah, de beweging van Arafat. Tanzim is de jongerentak van Fatah die weinig vertrouwen heeft in de afspraken die in Sharm el-Sheikh zijn gemaakt.

Volgens de Israëlische minister laat de Palestijnse Autoriteit „expres of oogluikend” toe dat Tanzim doorgaat met de protesten, wat een schending van de afspraken inhoudt, aldus Ben Ami. Een Israëlische regeringswoordvoerder zei dat radicale Palestijnen onlusten willen blijven aanwakkeren met het oog op een Arabische crisistop in Caïro, de eerste sinds 1996, die morgen begint. De top zal naar verwachting Israël veroordelen.

Oogluikend
De Syrische minister van Buitenlandse Zaken, Farouk al-Chareh, riep gisteren al op de betrekkingen met Israël te bevriezen. Hij deed dit op een bijeenkomst van Arabische ministers van Buitenlandse Zaken in Caïro. Ze bereidden daar de top voor over de situatie in Israël. Ook de Libanese premier, Salim Hoss, repte van een boycot van Israël.

Het geweld in het Midden-Oosten is nog lang niet uitgeraasd en de komende tijd zijn zeker aanslagen in Israël en op westerse doelen te verwachten, zeggen deskundigen van het gezaghebbende International Institute of Strategic Studies (IISS) in Londen. Volgens het IISS kan men binnen korte tijd meer aanslagen verwachten, die zeker een grote belemmering zullen zijn voor nieuwe vredesinitiatieven. Bovendien zullen er waarschijnlijk geen serieuze gesprekken worden gevoerd voordat in januari in de VS een nieuwe president is geïnstalleerd.