Voorpagina13 oktober 2000

Amerikanen verhogen paraatheid

Terreuraanslagen
in Aden en Sanaa

Van onze correspondent
NEW YORK – Voor alle Amerikaanse militaire eenheden binnen en buiten de Verenigde Staten geldt een verhoogde staat van paraatheid na de terreuraanval op de torpedobootjager ”Cole” in de haven van Aden. Afgelopen nacht deed zich een explosie voor bij de Britse ambassade in de Jemenitische hoofdstad Sanaa.

De explosie in de Britse ambassade was het gevolg van een terroristische aanslag, zei de Britse minister Cook van Buitenlandse Zaken vanochtend. Door de aanslag is flinke materiële schade ontstaan. Niemand raakte gewond. Het explosief ontplofte volgens de consul-generaal van Groot-Brittannië in Aden, Bob Hunter, op het binnenterrein van de ambassade, dicht bij een generator.

Uit het eerste onderzoek is volgens Cook gebleken dat onbekenden een bom over de muur van de ambassade hebben gegooid. De Britse diplomaten in Sanaa hielden volgens Cook al enige tijd rekening met een aanslag, omdat er een aantal „terroristische incidenten” had plaatsgehad in de regio. Cook maakt een rondreis door het Midden-Oosten.

Zes doden
Bij de aanval op de Cole kwamen zes Amerikanen om het leven, elf worden er nog vermist en 35 marinemensen werden opgenomen in verschillende ziekenhuizen. De torpedobootjager was op weg naar de Golf van Iran, om daar de VN-handelssancties tegen Irak te helpen controleren. Het schip maakte een stop in de haven van Aden om brandstof te tanken. Bij het afmeren werd traditiegetrouw geholpen door lokale vaartuigjes. Een van die bootjes met twee mannen aan boord ramde de zijkant van de Cole. De ontploffing die daarop volgde, scheurde een gapend gat in de wand van de Cole, die later lichte slagzij maakte. Volgens de Jemenieten staat het nog niet vast dat het om een terreurdaad gaat. Voor de Amerikanen bestaat er geen twijfel.

„Laffe daad”
„Een duidelijke terreurdaad”, aldus minister van Defensie William Cohen. President Clinton veroordeelde „deze laffe daad” en beloofde dat de VS kosten noch moeite zullen sparen om de schuldigen op te sporen en te straffen. Geen enkele bekende politieke groep heeft tot nu toe de verantwoordelijkheid voor de aanslag opgeëist. Een woordvoerder van het ministerie van Defensie (Pentagon) zei wel dat de militaire inlichtingendienst de „geloofwaardigheid” onderzoekt van de claim van een Jemenitische groep „die zich in het verleden met terroristische activiteiten heeft beziggehouden.” Hij noemde geen naam.

Er zijn tal van potentiële daders aan te wijzen voor deze aanslag. Topverdachte voor de Amerikanen blijft de Saudische terroristenleider Osama bin Laden, die zich schuilhoudt in Afghanistan. Hij heeft jaren geleden een kruistocht beloofd tegen de Amerikaanse aanwezigheid in het Midden-Oosten en heeft in het verleden bewezen in staat te zijn om aanslagen te organiseren in het buitenland. De Amerikanen verdenken Bin Laden van de dubbele aanslag op twee Amerikaanse ambassades in Afrika twee jaar geleden. Daarnaast wordt ook gedacht aan de Libanese groep Hezbollah, die steun geniet van Iran.

Tegen de achtergrond van de huidige spanningen tussen Israël en de Palestijnen wordt ook de Palestijnse terreurbeweging Hamas niet buiten beschouwing gelaten. Dat geldt ook voor de Egyptische groep Islamic Jihad. Veel Arabieren zien in de Verenigde Staten de beschermer van Israël, ondanks alle pogingen van Washington in de afgelopen jaren om in het Midden-Oosten als vredesbemiddelaar op te treden. President Clinton heeft sinds 1993 veel energie besteed aan verbetering van de betrekkingen met Yasser Arafat en de Palestijnen. De daaraan verbonden verwachtingen kregen een forse deuk, toen afgelopen zomer de Camp David-vredesbesprekingen mislukten.

Identificatie
De Amerikanen gaven Arafat grotendeels de schuld voor die mislukking. Hij zou niet soepel genoeg zijn geweest. Veel Palestijnen en Arabieren zagen daarin een onverbloemde identificatie van de VS met het Israëlische standpunt.

Washington is zich hiervan bewust en is voorbereid op meer terreuraanslagen nu de spanningen in het Midden-Oosten oplopen. Intussen sturen de VS deskundigen naar Aden om een formeel onderzoek te beginnen. Traditioneel voeren de Amerikanen dergelijke onderzoeken zelf uit, daarbij geholpen door lokale autoriteiten. Jemen is overigens nog niet overtuigd van een terroristische aanslag.

President Ali Abdullah Saleh meent dat eerst onderzocht moet worden of de explosie niet te wijten is aan een ongeluk op de Amerikaanse torpedobootjager zelf. Amerikaanse deskundigen wijzen op het karakter van de schade en noemen dit „volstrekt onmogelijk.”