Almog verkoopt zakje modder en toont teksten van Dode-Zeerollen

Kibboets goed alternatief
voor hotel in Israël

Het verblijf in een van alle gemakken voorzien hotel in een grote stad in Israël is in het algemeen prettig, maar kan ook tegenvallen. Zo staat de luxe van hotel Crowne Plaza in Jeruzalem niet garant voor een ongestoorde nachtrust. Bonkende geluiden van voortdurend werkende liften noopten mij de bewaking 's nachts te vragen of daar iets aan gedaan kon worden. Een liftschacht werd buiten bedrijf gesteld. Een medereiziger verkaste naar een andere verdieping omdat de tv van de buren –die niet hard stond– voor ongewenst geluid zorgde. Als je dan een paar honderd dollar per nacht wegslaapt, heb je van die 'luxe' snel je buik vol.

Barsten
Meer dan voorheen stellen kibboetsen 's nachts voor toeristen hun deuren open. In een tijd waarin het deze collectieve werk- en woongemeenschappen economisch minder goed gaat, vijzelen ze op die manier hun inkomsten op. Voor een aantal is toerisme inmiddels de belangrijkste bron van bestaan. Zo verkrijgt kibboets Ein Gedi, die aan de Dode Zee vlak bij Massada ligt, 80 procent van zijn inkomsten uit toerisme. De resterende 20 procent komt onder meer uit de teelt van dadels en de productie van polystyreen in een kleine fabriek.

Voor individueel ingestelde toeristen is overnachten in een kibboets een mooi alternatief voor een hotel. Men proeft dan tegelijk de cultuur van deze aparte levensvorm. Israël telt circa 230 kibboetsen en daarin leven zo'n 120.000 mensen, wat neerkomt op 2 procent van de bevolking. Gemeenschappelijk bezit van de productiemiddelen en gelijkheid binnen de werk- en woongemeenschap staan aan de basis van de kibboetsen. Beloning voor verrichte werkzaamheden is in principe niet aan de orde, maar dat systeem vertoont nu barsten die naar verwachting tot grote scheuren zullen leiden.

Materialistisch
Volgens Alison Ron van Ein Gedi verliezen de kibboetsen langzaam hun socialistische structuur. „Het collectivisme staat nu ter discussie en daaraan gekoppeld het 'nieuwe' idee om iedereen te betalen naar rato van de verantwoordelijkheden in het werk. Ein Gedi werd in 1956 opgericht en in die opbouwfase van Israël werd het socialistische systeem van de kibboets met veel enthousiasme uitgedragen. Generaties veranderen echter in hun denken. Kijk ook naar Oost-Europa. Ik ben van mening dat je volgende generaties zonder een beloningssysteem niet in de kibboetsen kunt houden.”

In Ein Gedi krijgt een gezin van vijf personen nu 1500 dollar per drie maanden voor de aanschaf van kleren en andere persoonlijke zaken. Er wordt geen huur geïnd en alle zaken van levensonderhoud en gezondheidszorg zijn gratis. „Het lijkt mooi”, zegt Alison, „maar het is niet meer van deze tijd. De mens is nu eenmaal materialistisch. Ook ik wil –met hard werken– zelf een salaris verdienen zodat ik echt kan kopen wat ik wil.” Alison schat dat 85 procent van de kibboetsen op een beloningssysteem wil overgaan.

Overnachten in Ein Gedi is overigens al een 'kapitalistische' zaak; chaletkamers zijn er vanaf 95 dollar per nacht. Hierbij zijn wel de maaltijden inbegrepen en een keur aan activiteiten, variërend van een modderbad tot een wandeling door een botanische tuin.

Broodje haring
Kibboets Almog, aan de uiterste noordpunt van de Dode Zee, is (veel) minder luxe dan Ein Gedi. Logies met ontbijt in een van de dertig appartementen komt hier op 38 dollar per persoon in een tweepersoonskamer en op 14 dollar in een slaapzaal. Mark Bontjes (28) uit Amsterdam ging voor negen maanden als algemeen vrijwilliger naar Almog en is er inmiddels drie jaar. „De sfeer beviel me goed en ik heb inmiddels een Israëlische vriendin en een kind”, verklaart Mark. „Ik durf niet te trouwen omdat ik bang ben dat ik dan voor het leger word opgeroepen. Af en toe mis ik Nederland, met inbegrip van een kroket en broodje haring. Maar als m'n beste gabber vanuit Nederland op bezoek is geweest, kan ik er weer even tegen.”

De band met Nederland onderhoudt hij daarnaast via z'n moeder. Ze stuurt regelmatig pakketten met spullen en komt twee keer per jaar een tijdje logeren. „Overigens zit er nu in die pakketten nauwelijks meer iets voor mij bij. Vroeger kreeg ik nog wel eens drop of boeken, maar nu zijn het vrijwel allemaal spullen voor de baby.”

Bijbelboeken
De belangrijkste inkomstenbron van Almog is de verbouw van dadels. Verder worden uien, meloenen, druiven en aardappelen geteeld en bezit de kibboets 300 koeien en 20.000 kalkoenen. Daarnaast exploiteren de bewoners een benzinepomp en een waterzuiveringsinstallatie. In het toerisme is Almog, boven op de verhuur van kamers, actief met een attractiepark.

In een ruimte bij de receptie wordt de uitgebreide reeks producten voor lichaamsverzorging van het Israëlische merk Ahava verkocht. Het aanbod varieert van zeep en aftershave tot bodylotion en zakjes modder. Alles bereid met mineralen uit de Dode Zee.

Kibboets Almog heeft ook een klein museum over de Dode-Zeerollen, die vanaf 1947 in de grotten van Qumran werden gevonden. In Almog, dat op 11 kilometer van Qumran ligt, zijn de bijbelteksten van deze manuscripten als handgeschreven kopieën tentoongesteld. In het museum staat ook een van de cilindrische potten waarin de rollen waren opgeborgen.

De Dode-Zeerollen van Qumran omvatten fragmenten van elk bijbelboek uit het Oude Testament, met uitzondering van dat van Esther. Volgens archeologen en schriftkundigen zijn deze manuscripten tegen het einde van de tweede eeuw voor Christus gemaakt. Hiermee zijn het de oudste bewaarde bijbelteksten die tot nu toe ontdekt zijn. De geschriften zijn gemaakt door de Essenen, een ascetische groep Joden die zich in Qumran had teruggetrokken. In Qumran zelf is een bezoekerscentrum ingericht.

Meer informatie: Israëlisch Nationaal Bureau voor Toerisme, 020-612 88 50.