Millennium Dome biedt
ronde door darmen

Dat het Verenigd Koninkrijk de handen uit de mouwen steekt, is zeker in Londen zichtbaar. De metropool laat de ponden royaal rollen en timmert letterlijk enorm aan de weg. Vergeleken met enkele jaren geleden ziet de stad er stukken levendiger uit. Het is wat al te gemakkelijk dat aan de flair van premier Tony Blair en zijn Labour-regeringsploeg toe te schrijven. Niettemin straalt het voormalige Britse imperium zelfvertrouwen uit en toont het eiland de ambitie op het wereldtoneel opnieuw een rol van betekenis te willen spelen.

De manier waarop het land zichzelf als dé millenniumbestemming in het jaar 2000 aanprijst, past naadloos in het plaatje van een ”nieuw Groot-Brittannië”. In de overgang van het tweede naar het derde millennium ziet de British Tourist Authority (BTA) „de grootste toeristische kans die het land ooit heeft gekend.” Kosten noch moeiten worden gespaard om de boodschap ”Britain: Now is the Time” te verkondigen en de bijbehorende projecten te realiseren. De leidraad lijkt te zijn: groot, groter, grootst.

„Het aanzien van de Britse cultuur wordt met steun van loterijgelden ingrijpend veranderd”, vertelt BTA-manager Kevin Power. „In het hele land wordt ruim 4 miljard pond (rond de 13 miljard gulden, red.) geïnvesteerd in nieuwe en gemoderniseerde musea, kunst, wetenschap en milieuprojecten. In de loop van de volgende jaren zullen Engeland, Schotland, Wales en Noord-Ierland een schat aan nieuwe toeristische attracties rijker zijn.” BTA schat dat de horden bezoekers alleen al volgend jaar ongeveer 14,5 miljard pond in het laatje zullen brengen.

Nulmeridiaan
De toerist heeft het geluk dat in London City veel millenniumattracties op een kluitje liggen. Met metro, taxi of benenwagen kom je er eenvoudig. De bezienswaardigheden laten zich bovendien goed combineren met een bezoek aan bijvoorbeeld the Houses of Parliament, Westminster Abbey, Tower of London en St. Paul's Cathedral.

Middelpunt van de prestigieuze projecten vormt de eerdergenoemde Millennium Dome, die slechts één jaar in het teken van de eeuwwisseling komt te staan. De plek waar deze blikvanger van formaat is neergezet, kon uit historisch oogpunt niet gelukkiger gekozen worden: in Greenwich. Niet zozeer omdat daar de nulmeridiaan de aarde in een westelijk en een oostelijk halfrond verdeelt, maar het plaatsje is tevens de hoofdstad van Vadertje Tijd. Sinds 1884 dicteert de Greenwich Mean Time de wereldtijd. In de Old Royal Observatory tikt de Countdown Clock deze eeuw in honderden van seconden digitaal weg.

De Dome, volgens Blair in 2000 het beroemdste gebouw op aarde, heeft veel weg van een gestrande vliegende schotel. De 'UFO' is volgens sommigen het Britse antwoord op de Eiffeltoren, die er op zijn kant inderdaad in past. „Je kunt er ook 18.000 dubbeldekkers in parkeren”, zegt Riazat Butt, de pr-dame. „En het dak kan het gewicht van een Boeing 747 dragen.” Ongelovig kijk je naar het zeildoek dat slechts een millimeter dik is. Gemaakt van met teflon bespoten pvc, vertelt de gids, die je onderdompelt in een bad van feitjes over 's werelds grootste koepel. „Het regenwater benutten we om de toiletten door te spoelen.”

Lekker zuinig. De financiële besparing die dat oplevert is echter een druppeltje als je die afzet tegen de 2,5 miljard gulden die het bouwsel gaat kosten. Met deze plas geld had al het achterstallig onderhoud op Engelse scholen weggewerkt kunnen worden, schamperen tegenstanders. Blair pareert de kritiek met de opmerking dat er in de tent geen cent belastinggeld zit. De attractie wordt betaald door de National Lottery (lees: goklustige Britten), het bedrijfsleven en last but not least de opbrengst van de kaartjesverkoop.

Interactief
Een volwassene betaalt voor een ticket (dat de vorm van een horloge krijgt en speciaal besteld moet worden) zo'n 70 gulden. Daarnaast hanteert de Dome gereduceerde tarieven voor kinderen van 5 tot 15 jaar (ruim 55 gulden) en gezinnen (bijna 200 gulden voor twee volwassenen met drie kinderen of één volwassene met vier kinderen). Wat krijgen de verwachte 12 miljoen bezoekers voor dat geld te zien? Veel. Héél veel. Onder het witte zeildoek, omhooggehouden door twaalf stalen 'wijzers' en 70 kilometer staalkabel, komen veertien thematische en interactieve zones met als centrale thema ”Tijd voor iets bijzonders”. In de centrale arena, een cirkel ter grootte van Trafalgar Square, voeren acrobaten en artiesten de hele dag shows op.

De exacte invulling van de tentoonstellingen is nog raadselachtig, maar op papier ziet het er heel apart uit. Zo krijgt het paviljoen ”Lichaam”, gesponsord door de drogisterijgigant Boots, de vorm van twee menselijke lijven van 90 meter lang en 30 meter hoog. De kolossale contouren van de geslachtsloze wezens zijn inmiddels vaag te zien. Het publiek komt via een trap ter hoogte van de elleboog naar binnen, maakt vervolgens een educatieve en gehorige wandeling door darmen en andere essentiële organen. ”Faith” zal antwoord proberen te geven op de vraag: „Waar komen we vandaan en waar gaan we naartoe?” Om in het Britse koninkrijk scheve gezichten te voorkomen, zullen alle religies in deze expositie vertegenwoordigd zijn.

Reuzenrad
De Theems –„vloeibare historie”, aldus de politicus John Burns– heeft nog meer spraakmakende attracties langs haar oever. De Millennium Mile, die in werkelijkheid ongeveer dubbel zo lang is, rijgt er tussen de Westminster Bridge en de Tower Bridge maar liefst veertig op de Southbank aan elkaar. Liefhebbers van wijn mogen ”Vinopolis, City of Wine”, op een steenworp afstand van Shakespeares Globe, zeker niet overslaan. Met een gevuld glas in de hand maak je een audiovisuele tour door de wereld van het druivennat.

Sommige bouwsels veranderen de skyline van Londen ingrijpend. De ”London Eye”, naast de County Hall, overschaduwt nu het meest geliefde oriëntatiepunt van de stad, de Big Ben. Hollandia Kloos, het bedrijf van de gebroeders Lubbers, bouwt het 135 meter hoge reuzenrad waarvoor British Airways grif 68 miljoen gulden op tafel legde. Toen het rechtop zetten van de enorme velg enkele weken geleden mislukte, kon Richard Branson van concurrent Virgin Atlantic niet nalaten er met een reclamezeppelin („BA krijgt 'm niet omhoog”) boven te gaan hangen.

Inmiddels staat het reuzenrad wél en worden de 32 gondels eraan gehangen. In elke cabine kunnen 25 passagiers, die een 'vlucht' van een halfuur staat te wachten. Het uitzicht in het 'oog' zal indrukwekkend zijn. Het is de vraag of de milieuactivisten, die eind oktober in het wiel klommen, daar oog voor hadden. Ze protesteerden tegen de bouw van grote stuwdammen in de wereld en hadden voor het rad gekozen „omdat dat, net als de dammen, overbodig is”.

Halverwege de Mile bouwt Londen volgend jaar de Millennium Bridge. De eerste voetgangersbrug over de Theems biedt de mogelijkheid om rechtstreeks van de St. Paul's naar de nieuwe Tate Gallery of Modern Art te wandelen. De nieuwe zuster van de al bestaande Tate Gallery gaat in juni open en krijgt onderdak in het Bankside Power Station. In de schaduw van deze voormalige elektriciteitscentrale staat het huis waar Sir Christopher Wren tijdens de bouw van 'zijn' meesterwerk woonde. Wilde de architect even bij de kathedraal gaan kijken, dan moest hij een roeibootje nemen...

Tropisch regenwoud
Een bescheiden greep uit de projectenpot illustreert dat elders in het koninkrijk de zaken eveneens groots en voortvarend worden aangepakt. Belfast streeft ernaar om in november 2000 The Odyssey Project te kunnen openen. Het omvat onder andere een Science Centre. Ook Glasgow komt volgend jaar oktober met een Science Centre aan de oever van de Clyde en een Museum of Football. De industrie- en havenstad Irvine krijgt een ”Big Idea”, een attractie die een boekje opendoet over duizend jaar uitvindingen en ontdekkingen. Edinburgh opende in mei al Dynamic Earth en het Museum of Scotland.

Newcastle gaat met het interactieve Centre for Life vanaf april de geheimen van genetica en DNA onthullen. Portsmouth voltooit halverwege volgend jaar een complete vernieuwing van de haven. Het resultaat kan vanuit een Millennium Tower in ogenschouw genomen worden.

Tim Smit verdiende reeds zijn sporen met de restauratie van de Lost Gardens of Heligan. De Nederlander werkt nu in St. Austell aan een nieuwe uitdaging: het Eden Project. Op die locatie bevond zich vroeger een groeve waar ruim 200 jaar geleden porseleinaarde werd gedolven. In het voormalige witte maanlandschap (de ”Cornish Alps”) zette Tim 60 meter hoge glazen koepels neer waarin hij niet alleen een tropisch regenwoud laat groeien, maar ook planten uit woestijnen, het Middellandse-Zeegebied en de gematigde zones. Deze attractie van Cornwall gaat in april open en rekent op ten minste 750.000 bezoekers per jaar.

Bristol is bezig met een virtuele dierentuin, terwijl Cardiff met het Wales Millennium Centre aandacht vraagt voor de Welshe cultuur en identiteit. Llanarthe legt in de tuinen van het lang verwaarloosde Middleton Hall, een landgoed uit de achttiende eeuw, een National Botanic Garden aan.

Birmingham vestigt in hartje stad een Millennium Point. Het interactieve wetenschaps- en technologiecentrum gaat in september 2001 open en vervangt hopelijk het Museum of Science and Industry, dat al een tijdje gesloten is. Leicester zal ongetwijfeld bezoekers trekken met het National Space Science Centre. De ruimtevaartattractie zal echte raketten tonen en gaat in februari 2001 open. Liverpool plaatst het publiek van het nieuwe National Discovery Park eind volgend jaar in een tijdmachine.

Kerkdiensten
In de hausse aan millenniumevenementen, waarbij muziek en vuurwerk niet ontbreken, staan ook religieuze onderdelen op het programma. Overal in Groot-Brittannië zijn op 1 januari 2000 kerkdiensten om de geboorte van Christus te vieren, te danken voor het tweede millennium en een zegen te vragen voor de 21e eeuw. Voor de bijeenkomsten luiden vijf minuten lang de kerkklokken. Op zondag 2 januari wordt in de St. Paul's Cathedral de National Millennium Service of Engeland gehouden.

Verder zijn er in Londen twee opvallende tentoonstellingen. De expositie ”The Story of Time”, van 1 december 1999 tot 24 september 2000 in het fraaie Queen's House in Greenwich (let op de tulpentrap!), neemt de fascinatie van de mens voor het begrip tijd onder de loep, waarbij –waarschijnlijk summier– ook de eindtijd ter sprake zal komen.

Het British Museum in Great Russell Street wijdt daar van 18 december 1999 tot 24 april 2000 een hele tentoonstelling aan. ”The Apocalypse and the Shape of Things to Come” evalueert de „erfenis van een van de meest levendige en controversiële geschriften van de christelijke canonieke boeken”, de Openbaring van Johannes, meldt het persbericht. De conclusie kan niet anders zijn dan dat de woorden van de Alfa en de Omega, de Eerste en de Laatste, gesproken op het eiland Patmos, zeker eeuwigheidswaarde hebben. Van veel millenniumfeestgedruis valt dat niet te zeggen.

Voor meer informatie: Brits Toeristenbureau, 020-689 00 02. Stena Line, die met de snelle HSS tussen Hoek van Holland en Harwich vaart, is in het jaar 2000 ”official Travel Partner” voor de Millennium Dome in Nederland. De ferrymaatschappij verkoopt zogenaamde ”Home-to-the-Dome”-tickets. In het aanschafbedrag is onder andere begrepen: retourovertocht met de HSS, treinretour in Engeland en entree voor de Dome in Londen. Informatie: 0174-31 58 44.