Toerisme 30 oktober 1999

Bezoeker mag op museum-vliegdekschip geen kauwgom kauwen

New York biedt toerist
veel bijzonders

Door H. G. Heiden
Toeristisch New York: de één laat deze stad van superlatieven links liggen en de ander trekt er vijf of meer dagen voor uit om deze kosmopolitische smeltkroes op zich te laten inwerken. Voor de onveiligheid hoeft overigens niemand een bezoek aan de Amerikaanse metropool te laten schieten.

Wie niet van plan is om in het donker door Central Park te lopen (wat zou je daar moeten doen?) en evenmin slechts met z'n tweeën 's nachts per metro reist, hoeft zich in New York niet onveiliger te voelen dan in Amsterdam. Overdag is de metro even veilig als die in andere wereldsteden. De nog bij velen beruchte wijk Harlem kan overdag ook met een gerust hart worden verkend. New York omvat vijf stadsdelen: The Bronx, Brooklyn, Manhattan, Queens en Staten Island. Manhattan is zowel het zakelijke als toeristische centrum van de stad. Toeristisch bezien heeft New York zoveel in huis dat het verstandig is van tevoren een keus uit de te bezoeken bezienswaardigheden te maken.

Geen Holland
Bus en metro zijn in Manhattan de aangewezen vervoermiddelen. Bij een verblijf van minimaal drie dagen is een zevendaagse kaart voor 18 dollar, die geldig is in beide transportmiddelen, de beste keus. Want met anderhalve dollar voor een enkeltje is de prijs van die weekkaart er gemakkelijk uit te halen. Klassiekers als de Circle Line (een drie uur durende boottocht rond Manhattan), het gebouw van de Verenigde Naties (rondleiding door enkele vergaderzalen), een helikoptervlucht en het Vrijheidsbeeld (354 treden in de arm voeren naar de toorts), zijn uiteraard aanraders.

Minder voor de hand liggend is een bezoek aan Harlem. Lokale reisorganisaties hebben deze zwarte woonwijk als attractie ontdekt en bieden nu tours aan, inclusief het bezoek aan gospeldiensten. Zo'n 'commercieel' kerkbezoek kan men beter laten voor wat het is. Gewoon op eigen gelegenheid 's zondags een kerkdienst in Harlem bijwonen, zal meer aanspreken (adressen via de VVV). Blanke bezoekers van een zwarte kerkgemeenschap in Harlem worden in het algemeen met een handdruk en persoonlijk woord welkom geheten. Tijdens de dienst wordt 'nieuwelingen' nog gevraagd zich kort voor te stellen door het noemen van de naam, woonplaats en het kerkgenootschap waartoe men eventueel behoort. Een gemeentelid gaat daartoe met een draagbare microfoon langs de nieuwkomers. Als die zich tenminste als zodanig kenbaar maken door hun hand op te steken.

Verschillende kleurrijke wijken in Manhattan, zoals Chinatown, Little Italy en de Bowery, lenen zich goed voor een verkenningstocht te voet. Op die manier is het mogelijk in gesprek te raken met een straatverkoper van toeristische prullaria, die je terechtwijst als je op zijn vraag waar je vandaan komt, zegt: „Uit Holland.” „Je bedoelt zeker The Netherlands. Met Holland worden twee provincies in dat land aangeduid.” Waarvan akte.

Kamikaze
Een bijzondere bezienswaardigheid in Manhattan is het vliegdekschip Intrepid, dat aan Pier 86 in de Hudsonrivier ligt. De Intrepid –de naam betekent onder meer onverschrokken– is een van de drie vliegdekschepen ter wereld die voor toeristen te bezoeken zijn. De twee andere liggen, hoe kan het anders, ook in Amerika (in Charleston en Corpus Christi). Samen met een onderzeeboot en torpedojager vormt de Intrepid een zee-, lucht- en ruimtevaartmuseum. Bij ministerieel besluit is de Intrepid sinds 1986 een nationaal historisch gedenkteken. In 1941 werd de kiel van de Intrepid gelegd. Twee jaar later werd het 42.000 ton wegende schip in het oorlogsgebied van de Pacific in gebruik genomen. Het vaartuig is 274 meter lang en werd door vier stoomturbines aangedreven die in totaal 150.000 pk stuwkracht gaven. Maximaal haalde de Intrepid een snelheid van 58 km/uur. Aan boord waren zo'n 3500 man en zestig tot tachtig vliegtuigen gestationeerd. Het schip heeft verschillende keren Japanse torpedo's en kamikazeaanvallen te verduren gekregen, waarbij tientallen doden vielen. In de jaren zestig was de Intrepid betrokken bij de blokkade van Cuba, het oppikken van astronauten uit de oceaan (na hun ruimtevlucht) en de Vietnamoorlog. In 1974 werd het schip in Philadelphia in de mottenballen gelegd om ten slotte in 1982 naar de huidige ligplaats te verhuizen.

Iwo-Jima
Om alle vliegtuigen en (kruip-door-sluip-door)ruimten van de museumschepen te bezichtigen, is zeker drie uur nodig. Bijzonder is dat er aan boord een verbod op het kauwen van kauwgom geldt. In totaal staan er op het vliegdek en in de hangar van de Intrepid 29 vliegtuigen. Opvallende typen zijn een Lockheed YF-12A en een Mig-29 van Russische makelij die bij de Poolse luchtmacht heeft gevlogen. De Mig-29 (NAVO-codenaam Fishbed) is met circa tienduizend exemplaren het meest gebouwde gevechtsvliegtuig ter wereld. Het toestel is sinds 1958 in gebruik, haalt een snelheid van ruim 2000 km/uur en vliegt nog in verschillende landen.

De YF-12A is gitzwart en kreeg daarom de naam Blackbird. Van dit verkennings- oftewel spionagevliegtuig zijn van drie basisversies in totaal vijftig toestellen gebouwd. Andere versies van de Blackbird zijn de A-12 en SR-71. Het vliegtuig staat te boek als het snelste ter wereld. Maximumsnelheid: ruim 3200 km/uur. In 1962 had de eerste vlucht plaats en in 1989 werd, wegens gebrek aan fondsen, het laatste exemplaar gebouwd. Vliegen met de Blackbird bracht flinke risico's met zich mee. Niet minder dan zeventien van deze toestellen zijn verongelukt.

In de buik (de hangar) van de Intrepid zijn zowel vliegtuigen als exposities over ruimtevaart en de ramp met de Titanic bijeengebracht. Hier staat ook het originele, 10 ton wegende, Iwo-Jima-monument. Het beeld toont zes soldaten die de Amerikaanse vlag op de top van de berg Suribachi plaatsen, tijdens de slag om het eilandje Iwo-Jima in de Pacific. Dit gevecht was qua verlies van mensenlevens het kostbaarste in de geschiedenis van de Amerikaanse marine. Ruim 28.000 mariniers lieten hier begin 1945 in een 36 dagen durende slag het leven. Vanwege de populariteit van het beeld, dat gebaseerd is op een beroemde foto van UPI-fotograaf Joe Rosenthal, is ook een grotere versie gemaakt. Dit monument, van 100 ton, staat in de federale hoofdstad Washington.