Een wasmachine kopen op zee

De zee is vlak, in de verte lonken de Engels krijtrotsen. Op de veerboot van P&O Stenaline die om 12.00 uur vanuit de haven van Calais naar Dover vertrekt, zitten veel Britse vakantiegangers die terugkeren naar huis: een aantal pendelbussen uit zonnige Zuid-Europese kuststreken, veel toeristen met eigen auto en verder vrachtverkeer. Britten overheersen. Vanaf het autodek zwermen de passagiers uit over het schip. De ”Calais” kan er ruim 2000 bergen. Bar, snackbar, à la carte restaurant, zonnedek, maar ook de winkels weten ze te vinden.

Vooral de grote belastingvrije shop is dichtbevolkt. Een bejaard echtpaar koopt een fles Schotse whisky. Voor thuis, als presentje of voor het vakantiegevoel. Enkele jonge kerels geven de voorkeur aan een stapel dozen vol nicotine en een voorraadje bier. Een welgestelde dame verdiept zich in geuren: Dior, Calvin Klein en andere dure parfums. Het Britse Clarins is niet aan te slepen. Zo gaat er jaarlijks voor miljoenen over de toonbank.

P&O Stenaline haalde vorig jaar eenderde van zijn omzet uit de verkoop in de taxfreewinkels. In verhouding tot eenderde uit het toeristisch verkeer en eenderde uit het overvaren van vrachtwagens is dat een fors aandeel. Het bedrijf is met 35 retourtjes per dag de grootste reder tussen Dover en Calais.

Frans voordeel
P&O leeft in onzekerheid over de verkopen na 1 juli, maar is hoopvol. Vanaf donderdag zullen de ferry's zich simpel gezegd onder het voordeliger Franse belastingen- en accijnsenstelsel plaatsen. Zo blijft het voor de kooplustige Britten aantrekkelijk om op de boot inkopen te doen. Nog wel, want over een paar jaar wil Europa alle belastingstelsels geharmoniseerd hebben.

Door de keuze voor Frankrijk kunnen reizigers van Calais naar Dover straks alleen de eerste drie kwartier van de reis belastingvrije inkopen doen. De boot vaart dan in de Franse wateren. Als de taxfreewinkels de Engelse wateren binnenvaren, is het alleen nog kijken, niet meer kopen. Op de terugreis van Dover naar Calais gaat het precies andersom. Vijfentwintig jaar geleden was de situatie vergelijkbaar.

Reizigers zullen de verandering ook in hun portemonnee voelen. De producten aan boord zullen duurder worden, aldus P&O, ook voor de Nederlanders die zich het Kanaal laten overzetten. De reder zegt wel dat de winkelwaar nog altijd goedkoper zijn dan aan de wal. Volgend jaar zal ook de prijs van de tickets weer iets omhooggaan.

P&O Stenaline denkt de EU-maatregelen op te kunnen vangen door veel grotere omzetten. „Per 1 juli zijn er namelijk geen strenge beperkingen meer wat betreft hoeveelheden drank, tabak en parfums die één persoon mag meenemen, zoals dat nu het geval is. Wij denken dat mensen daardoor extra zullen inkopen, ook na de prijsstijging”, lichtte P&O Stenaline-directeur R. Peters deze week in Dover toe. P&O verwacht zelfs zo'n stijging van de verkoop dat het de vraag is of de boten de nieuwe situatie logisitiek wel aankunnen. Er zijn veel grotere voorraden nodig.

Verder zoekt Peters' bedrijf het in de breedte. Zo wil hij aan boord ook wasmachines, koelkasten en andere grotere huishoudelijke apparatuur gaan verkopen. De aankoop wordt later netjes bij de Britten en Fransen thuisbezorgd. De directie van de Dover-Calais-pendel roeit met de riemen die zij heeft, want naar de zin van het bedrijf is de EU-maatregel veel te laat uitgewerkt.

Kritiek
P & O North Sea Ferries, die een lijndienst onderhoudt tussen Rotterdam en Hull, heeft ook kritiek op de overheid. Woordvoerder Annebeth Wierenga hekelt de opstelling van de Nederlandse autoriteiten. „De maatregelen zaten er al heel lang aan te komen, maar nu het zover is, ontbreekt het aan duidelijke regels. Er heerst een soort zoek-het-zelf-maar-uitmentaliteit.”

Een overtocht vanuit Rotterdam naar Hull duurt 13,5 tot 14 uur. Volgens Wierenga is dat de reden dat het afschaffen van taxfree voor haar maatschappij minder ingrijpend is. „Wij bieden aan boord een compleet pakket aan entertainment. Winkelen vormt maar een onderdeel.” Welk deel de winkelverkopen van de totale omzet voor hun rekening nemen, wil ze niet kwijt.

In de praktijk kan de P & O North Sea Ferries-reiziger per 1 juli zijn ingekochte belastingvrije waar alleen nog afrekenen als de boot in Nederlandse wateren vaart. Wierenga: „Daar hebben we voor gekozen, omdat de accijnstarieven hier aanmerkelijk lager liggen dan in Engeland. Voor de Engelse reiziger blijft het shoppen bij ons dus nog heel aantrekkelijk.” Om ook de niet-Britse passagiers niet te verliezen, komen er meer aanbiedingen. „Wij gaan ons net als een winkel aan de wal opstellen.”

Stena Line Holland brengt reizigers met de snelle Discovery in 3,5 uur van Hoek van Holland naar Harwich. Voldoende tijd om inkopen te doen. „De shopverkopen betekenen 10 procent van onze omzet”, rekent algemeen directeur P. de Lange voor. Voor sigaretten en drank ziet hij de toekomst somber in. „Rookwaar mogen we helemaal niet onder de prijs aanbieden en voor sterke drank zal het moeilijk worden om te concurreren met ketens als Gall & Gall.”

Omdat De Lange ook nog steeds wacht op een duidelijke lijst met voorschriften uit Den Haag, kan hij niet zeggen wat de gevolgen voor Stena Line Holland zijn. „Aan het eind van het jaar kijken we of we achteruitgeboerd zijn en hoe dat komt. Blijkt de omzet in de shops achter te blijven, dan zullen we wellicht iets aan de ticketprijs moeten doen. Het moet uit de lengte of uit de breedte komen.”

Directeur R. Huisman van Scandinavian Seaways (IJmuiden-New Castle) hoopt dat zijn maatschappij de bruto-omzet van de winkels min of meer op hetzelfde niveau kan houden. „Maar qua marge zullen we rekening moeten houden met een dramatische terugval. Twintig procent van onze inkomsten komt nu uit de taxfreeverkopen. Als je bedenkt dat we een fles jenever nu voor 4 gulden inkopen, kun je nagaan hoeveel we daaraan verdienen. Dat verdwijnt allemaal.” Om de pijn te verlichten, heeft Scandinavian Seaways de prijzen voor een overtocht al in een vroeg stadium verhoogd. „Verder proberen we meer te verdienen aan andere artikelen, zoals kleding.”