Boedapest bestrijdt ook bronchitis
Door P. J. Vergunst
In de hal van het Danubius Thermal Hotel in Boedapest drink ik een bekertje lauw water. Hier komen Amerikanen en alle soorten Europeanen voor verzachting van de pijn van de reuma, vermindering van het medicijngebruik, bestrijding van bronchitis. Onder Boedapest bevindt zich immers 17 miljoen liter geneeskrachtig water.
Het Danubius Hotel staat op het mooie Margarite-eiland, in de Donau, de rivier die Boeda van Pest scheidt. Het eiland is één groot park, genoemd naar de heilige Margarite, die van 1242 tot 1271 leefde. Ze was de dochter van koning Bela, sloeg allerlei aantrekkelijke huwelijksaanzoeken af en verrichtte vuil, stoffig werk. Bela beloofde God haar af te staan als Hij hem van de Tataren zou verlossen.
Wat gebeurde? Door de dood van Tataren-leider Dzjengis Kahn moest diens broer, die de stad belegerde, zich met de strijd om de opvolging bemoeien en was het gevaar voor koning Bela geweken. Hij deed Margarite in het klooster op het ”Eiland van de konijnen” in de Donau, dat voortaan Margarite-eiland heten zou. Ruim 7 eeuwen later wandelen we het eiland rond, vol platanen, seringen en verliefde mensen.
In de tweede helft van de vorige eeuw werd het Margerite-eiland voor kuurtoerisme ontdekt. Over de bron werd een badhuis gebouwd. Toen geologen en chemici het water van de bronnen onderzochten, bleek het calcium, magnesium, carbonaat, chloriden en sulfaten te bevatten. Ver van het drukke stadsgewoel en toch in het centrum kunnen zo'n zevenhonderd gasten nu een plek vinden in een van de twee hotels op dit vanwege de natuur beschermde eiland. Via een ondergrondse gang zijn de hotels met elkaar verbonden, zodat de gasten dezelfde faciliteiten kunnen gebruiken.
Jachthond
Ik verlaat het eiland, op zoek naar indrukken van Hongarijes hoofdstad. De start is bij het Koninklijk Paleis, dat al 30 jaar een restauratie ondergaat. De Hongaren werken grondig. Onder de grond loopt hier een tunnel naar de nabijgelegen Matthiaskerk, gemaakt om aan het Turkse leger te ontkomen. De Duitsers maakten er in de laatste wereldoorlog eveneens gebruik van. Voor het kasteel worden tijdens ons bezoek resten uit de Romeinse tijd opgegraven. Een Hongaarse jachthond schiet langs ons heen, het lievelingsdier van de populaire koning Matthias.
Zeven eeuwen geschiedenis vormen het fundament van dit Koninklijk Paleis, dat onder meer het Historische Museum van Boedapest en de Nationale Galerij, met kunstwerken die teruggaan tot de Middeleeuwen, bevat. Als we de nabijgelegen bibliotheek willen bekijken, blijkt deze onverwacht gesloten: de voormalige Franse president Giscard d'Estaing brengt een vriendschapsbezoek en om zijn veiligheid te waarborgen, moeten anderen buiten blijven.
Op deze kasteelheuvel, 150 meter boven de Donau, ligt ook de Matthiaskerk, de kerk voor alle Hongaarse koningen. Binnen zien we dat elke centimeter geschilderd is in een oriëntaals design. Heel apart! In 1441 kwamen hier de Turken, die de kerk tot moskee maakten. Delen uit de koran zijn over de originele afbeeldingen geschilderd, daar beelden van Jezus of Maria voor de moslims niet acceptabel waren. Na anderhalve eeuw werd de moskee weer een kerk.
Vissers
In deze kerk vond in 1867 ook de officiële kroning plaats van de Oostenrijkse keizer Franz Jozef en zijn populaire vrouw Elisabeth (Sisi) tot koning en koningin van Hongarije. Zit deze kerk nu elke zondag vol? „Zeker, men is hier geloviger dan in Nederland”, vertelt een Hongaarse. Driekwart van de Hongaren is rooms-katholiek, 12 procent is luthers en 10 procent is protestants.
Achter de kerk staat het Vissersbastion, zo genoemd omdat in het verleden de vissers verantwoordelijk waren voor de verdediging van dit stuk muur van de stad. Sinds 1905 is het voor toeristen geopend. De zeven torentjes herinneren aan de zeven Magyaarse stammen die Hongarije in 896 hebben gesticht.
Het bastion wordt weerspiegeld in de ruiten van het Boedapest Hilton Hotel, de enige Hilton ter wereld die een moderne vormgeving en inrichting combineert met overblijfselen van een dertiende-eeuws klooster en een zeventiende-eeuws jezuïetencollege. Een prachtig effect!
Olijftak
Als we de kasteelheuvel verlaten, zien we, zomaar langs de weg, als een standbeeld twee stukken Berlijnse Muur, vol graffiti, als herinnering aan het historische gegeven dat de Oost-Duitsers eind jaren tachtig via Hongarije naar Oostenrijk konden vertrekken. Twee Hongaarse dames geven er 's avonds een heel eigen interpretatie aan. „Die kregen wij als enige na de Wende, twee stukken muur. Europa kreeg na de oorlog Marshall-hulp van de Amerikanen, Hongarije moet zichzelf zien te redden.”
We rijden naar de Citadellen, in 1850 gevangenis voor de Habsburgers, nu jeugdhotel en discotheek. Op het hoogste punt staat sinds 1948 een monument voor de vrijheid, een vrouw met een olijftak in haar hand. Hoog boven de Donau hebben we hier een prachtig panorama-uitzicht. De statige gevels aan het water van de rivier zorgen voor een voornaam uiterlijk. Jammer dat de miljoenen ontbreken die voor de diverse restauraties nodig zijn.
Op het Heldenplein in het centrum van de stad komen we de naam van Vilmos Zsigmondy tegen, de ingenieur die de bron op het Margarite-eiland ontdekte. Hier, bij het Graf van de Onbekende Soldaat, bevindt zich de warmste bron, 74 graden en goed voor 831 liter water per minuut. Het warme water vloeit na gebruik af naar de plaatselijke dierentuin, waar de nijlpaarden goed af zijn. Het gevolg? Alle geboortes voor de Europese dierentuinen vinden in de Zoo van Boedapest plaats, omdat de nijlpaarden zich in het warme water in opperbeste stemming voelen.
Meer informatie over Boedapest of over toerisme naar Hongarije: Hongaars Verkeersbureau, Postbus 91644, 2509 EE Den Haag; tel. 070-3209092.
