Varen op stroom
is varen in stilte

De gedachte komt op als je met een elektrosloep door de grachten van Amsterdam vaart. Het geborrel van het water overstemt het zachte gezoem van de motor. Wie op stroom vaart, vaart in rust en stilte. Waarom maken die auto's op de kant zo'n lawaai?

Vier elektrosloepen heeft Rederij Noord-Zuid deze zomer in gebruik genomen. Met een gangetje van zo'n acht kilometer per uur stuwen ze de maximaal acht opvarenden voort over het uitgebreide grachtenstelsel van Mokum.

Vanaf de Stadhouderskade kiest de sloep koers over de slingerende Singelgracht. Gehoorzaam reageert de boot op elk duwtje dat het roer krijgt. Messcherp draait hij de Leidsegracht in, langs de vele schepen die langs de kant afgemeerd liggen, onder laaghangende takken door, langs grachtenpanden die nog hoger oprijzen dan ze vanaf de straat toch al deden.

Behalve de takken 'hangen' ook de bruggen laag boven het water. Mensen buigen zich over de smeedijzeren leuningen om te zien wat er daar beneden naderbij ruist. De motor kunnen ze niet horen, maar het gebubbel van het bruiswater klinkt akoestisch op tussen de kademuren.

Looier en Laurier
Soms laat de zon zich zien, soms zwerven wat regendruppels over het water. Onder de bruggen door is zichtbaar hoe in de 'verte' een rondvaartboot een haakse bocht maakt, van de Prinsengracht de Leidsegracht in.

Wij kiezen de Prinsengracht. 't Is er rustig, 't is er stil. Gevels van eerbiedwaardige ouderdom komen voorbij. Pakhuizen zijn tot woningen verbouwd. Recht vooruit staat de ranke toren van de Westerkerk, die plotseling carillonklanken uitstrooit.

't Wordt allemaal wat smalletjes als we linksaf de Looiersgracht inzwenken. Rechts strekt zich de gevel van een bierbottelarij uit en een paar pandjes verder is er de kerk van de gereformeerde gemeente van Amsterdam-Centrum. De diensten werden in november 1994 beëindigd vanwege het luttele aantal kerkgangers dat resteerde, maar de gemeente werd voortgezet als evangelisatiepost. Een bord op de binnenkant van de buitendeur meldt dat men „altijd welkom in de Bijbelshop” is. “Bij Simon de Looier”, heet de winkel. 't Is al eens gebeurd dat iemand binnenkwam en Simon wilde spreken...

Het pand tegenover de kerk bestaat precies een eeuw. We glijden onder de volgende brug door, rakelings langs de brede schuit waarop schilders de brug van een andere kleur voorzien. Rechtsaf gaat het, en weer rechtsaf. De Lijnbaansgracht een stukje over en via de Lauriergracht terug naar de brede Prinsengracht. Daar dalen opeens dikke druppels neer. Geen nood, varen met een paraplu gaat beter dan fietsen met zo'n ding. De paraplu wordt uitgeklapt. Een vrouw op de kant moet er uitgebreid om lachen. Ze is niet wijzer.

Vaar- en zwemverkeer
Op het water wordt het drukker. Rondvaartboten zwenken van gracht naar gracht. Vlak voor zo'n draai laten ze de hoorn klinken, want het is spannend genoeg als je niet kunt zien wat er om het hoekje gebeurt. Eén ding wordt herhaaldelijk duidelijk: een rondvaartboot en een elektrosloep kunnen elkaar onder een brug precies passeren, mits beide roergangers de stuurkunst machtig zijn.

Sommige grachten zijn windstil, bij andere klappert de wind je om de hoek tegemoet. Eenden, die zijn er overal. Ze hebben het niet op de boten begrepen. Met hun bruine kraaloogjes schatten ze hun mogelijkheden in: de vluchtroute links of de vluchtroute rechts, welke biedt de grootste kans om dit te overleven? Het zijn allemaal dames trouwens; de groene koppen ontbreken.

Rederij Noord-Zuid heeft haar kantoortje bij Stadhouderskade 25 in Amsterdam op de wal staan (020-6791370). Een uur sloephuur kost ƒ 75. Het tweede uur kost ƒ 50, maar wie te laat terugkomt, betaalt voor het volgende uur opeens ƒ 100. Drie uur kost ƒ 150 en zes uur ƒ 275. Behalve de huurprijs moet ook een legitimatiebewijs en ƒ 250 borg worden achtergelaten. Een kaartje van de grachten wordt meegegeven.