Wilhelmina's Gouden Koets
In 1898 werd voor koningin Wilhelmina de Gouden Koets gebouwd. Ogenschijnlijk de kroon op het werk van de rijtuigbouwers Jan en Jacobus Spijker.De Amsterdamse broers maakten echter vooral furore met de fabricage van de Spyker, “de Rolls Royce van het continent”. Van de 1500 automobielen die zij produceerden, bleven slechts vijftien exemplaren bewaard. Tien daarvan staan tot 25 oktober in de schijnwerpers op de expositie “Het Spijker Erfgoed” in Het Nationaal AutomobielMuseum te Raamsdonksveer (0162-585400). Overigens bestelde koningin Wilhelmina in 1911 haar eerste (van in totaal tien) Spyker-staatsieauto. Haar Gouden Koets is tot 2 augustus het pronkstuk van de tentoonstelling “Wilhelmina, een feestelijke inhuldiging” in de Nieuwe Kerk van Amsterdam (020-6386909). De net 18-jarige vorstin kreeg de statiekaros van de Amsterdamse burgers cadeau. Paleis Het Loo (055-5772400) in Apeldoorn schetst tussen 28 augustus en 3 januari 1999 een beeld van de verschillende episoden uit het leven van de koningin. Aan de hand van jurken die zij droeg. Ook de inhuldigingsjapon wordt getoond. Tijdens de manifestatie van het aangespannen paard –van 3 tot 6 september– zijn koninklijke rijtuigen uit binnen- en buitenland te gast op Het Loo. Compleet met paarden en koetsiers.
Escher-logica
Op papier lukte het hem om reptielen, vissen, vogels en vlinders perfect in elkaar te laten passen. Naarmate Maurits Cornelis Escher ouder werd, experimenteerde hij daar steeds vaker mee. De Nederlandse graficus en beeldend kunstenaar had ook het talent om het menselijke waarnemingsvermogen op het verkeerde been te zetten. Keramiekmuseum Het Princessehof in Leeuwarden (058-2127438) wijdt tot 13 september een mini-expositie aan het feit dat Escher 17 juni een eeuw geleden in hetzelfde pand werd geboren. Kasteel Groeneveld in Baarn (035-5420446), het dorp waar de symbolist dertig jaar woonde en werkte, toont van 3 oktober tot 22 december foto's, brieven, prenten en tekeningen van hem. Kunsthal Rotterdam (010-4400301) pakt tussen 12 september en 6 december in alle zalen écht flink uit met Escher. Het publiek kan de wondere wereld in z'n grafische werk zelfs op een bijna lichamelijke manier meemaken.
Knuffelen met een inktvis
Vin Vinders, het nieuwe avontuur dat National Sea Life Scheveningen (070-3558781) voor kinderen nóg spannender maakt, bestaat onder andere uit een speurtocht. Zonder een maf driedimensionaal brilletje lukt het niet om de tien mysterieuze vragen te ontcijferen. Raad je het goede antwoord, dan komt op een kraskaart telkens een lachend visje tevoorschijn. Bollebozen kunnen vervolgens in het Denk-Tank-Informatiecentrum hun kennis over het Noordzeeleven testen. Een computer stelt vragen en draait desnoods een filmpje. Klein grut kan op een 'onderwater'-speelvloer in een ballenbad knuffelen met een inktvis, schol of zeester. Van zacht schuimrubber.
Ontdek-rugzakje
Het Informatiecentrum Mar en Klif aan de Brink in Oudemirdum (0514-571777) zet kinderen, vaders en moeders goed aan het werk. Wanneer ze zich aanmelden voor een fiets- of wandeltocht, krijgen ze een rugzakje met een verrekijker, een kompas, een vergrootglas, meetlinten, zoekkaarten en natuurgidsen. Voor onderweg zijn er allerlei opdrachten. Meet de dikte van bomen, onderzoek de kwaliteit van water en spoor kleine beestjes op. Wie dat wil, kan tot en met augustus ook met een gids door het glooiende Gaasterland fietsen.
Zoek Sijtjes geheim
Verboden voor volwassenen! Ouderen mogen zonder kinderen beslist niet naar het houten huis van Simon en Sijtje Kes. Het stond een eeuw geleden op Marken en staat nu op een eilandje in het Zuiderzeemuseum (0228-318260), dat met allerlei extra activiteiten het vijftigjarig bestaan viert. Eenmaal over het smalle bruggetje, stap je zomaar het jaar 1930 binnen. Iemand van het museum begint honderduit te vertellen. Tot plotseling een zware storm opsteekt. Het wordt akelig donker. Regendruppels kletteren neer. Het zeewater klotst tegen het onderhuis en stijgt. Sijtje raakt in paniek. Haar dagboek ligt daar beneden op een geheime plaats! Als de golven het maar niet wegspoelen. Wie helpt er zoeken? Nieuwsgierig hoe dat afloopt? Ga zelf maar kijken op het Kindereiland in Enkhuizen. O ja, tijdens de speurtocht mag je alles aanraken en zelfs iets proeven...
Lapse Land en Waterland
Lapland ligt sinds kort ook in Rhenen, om precies te zijn: in Ouwehands Dierenpark (0317-650200). Het gebied is beroemd om zijn middernachtzon, de ongerepte natuur en vanzelfsprekend de rendieren. De bewoners heten Lappen, maar noemen zich liever Samit. Het is een echt rendiervolk. Het felle rood en blauw van hun klederdracht komt terug in het Lapse huis op de Grebbeberg, waar bezoekers een goed beeld krijgen van het leven boven de poolcirkel. Vijftien rendieren leven er op een kale vlakte. Tijdens het lopen produceren hun pootpezen een knappend geluid. Over een tijdje krijgen de herten gezelschap van Laplanduilen en Europese kraanvogels. Ook nieuw is het eerste deel van Waterland met een groot zoetwateraquarium met meervallen en donderpadden en een onderkomen voor knagende bevers, die deze zomer hun gebied vast zullen indammen.
Een kasteel van gras
Kasteeltuinen Arcen (077-4731882) bestaat tien jaar. Het grootste bloemen- en plantenpark van de Benelux, waar overigens ook apen het publiek vermaken, viert dat met de jubileumtentoonstelling “Fantasieën in groen”. Prachtige snoeivormen, bloemenmozaïeken en groendecoraties krijgen tot 5 juli onderdak in een kasteel dat helemaal van gras is gemaakt. Iedereen tussen 7 en 70 jaar kan overigens in een voor Europa unieke Golftuin tussen watervallen, begroeide hellingen, grotten en rotspartijen minigolf spelen. Voor ƒ 2,50 huur je een golfstick en kun je de hele dag balletjes slaan.
Iets aparts in Wateren
Tussen Vledder en Appelscha ligt Wateren, dat zeker dankzij het nieuwe Natuurmuseum “Het Drents-Friese Woud” (0521-387760) dagjesmensen wat langer zal vasthouden. In de voormalige basisschool huist nu een bonte verzameling dieren, opgezet door John van der Voorn. De diorama's van de beroepspreparateur zijn levensecht. Heel apart? Een reekalfje dat voor eenderde deel spierwit is. Heel gewoon, maar heel leuk zijn de boerderijdieren. Aai de dwerggeitjes gerust!
Verdwalen in Ruurlo of Vaals
Achter Kasteel Huize Ruurlo ligt het oudste heggendoolhof van Nederland (0573-453926). Op een steenworp afstand krijgt het Achterhoekse dorp een nieuwe publiekstrekker: een labyrint van maïs. In juli moet het gewas hoog genoeg zijn om erin rond te dolen. Op het Drielandenpunt in Vaals (043-3065200), het hoogste punt van Nederland, vormen 17.000 haagbeuken het langste labyrint van Europa. De Nederlandse en de Belgische leeuw en de Duitse adelaar zijn geraffineerd in het heggenpatroon verwerkt. Je kunt er eindeloos dwalen en verdwalen. Spontaan spuitende watermuren zorgen langs het 2200 meter lange traject voor hilarische momenten.
(T)huis in de Bijbel
Aan de bosrijke rand van Nijmegen, aan de Profetenlaan in Heilig Landstichting, worden oude bijbelplaten werkelijkheid. Het Bijbels Openluchtmuseum (024-3823110), een nagebouwd stukje Heilig Land, heeft een nieuwe aanwinst in de Oosterse straat: een compleet ingericht joods huis uit de 8e en 7e eeuw voor Christus. Tijdens een bezoek aan deze stadswoning wordt de uitdrukking “van de daken verkondigen” duidelijk. Bezoekers die zelf het dak opgaan, ontdekken dat het oudste wettelijke voorschrift –plaats een hek– uit de Bijbel komt. De reis door het Nabije Oosten begint overigens in het hoofdgebouw, waar tot 3 november de expositie “De Waanzin ten Top” duidelijkheid wil verschaffen over de toren van Babel.
Voor- én Achterhuis
Of Arafat na z'n bezoek onder de indruk was, blijft gissen. Een beetje mens krijgt in het Anne Frankhuis (020-5567100) echter een brok in de keel. Het Achterhuis waar het joodse meisje 54 jaar geleden haar wereldberoemde dagboek schreef, is sinds de opening in 1960 uitgegroeid tot een van de drukst bezochte musea van Amsterdam. Elk jaar nemen 600.000 bezoekers kennis van het lot van de familie Frank. Sinds dit voorjaar ademt ook het voorhuis van het grachtenpand aan Prinsengracht 263 de sfeer van de onderduikperiode. Vader Otto Frank (ý1980) hield daar tot 1942 kantoor.
Fraaie Fords
In de jaren vijftig kocht K. P. den Hartogh zijn eerste antieke T-Ford. Nu mag hij zich eigenaar noemen van de grootste particuliere Ford-verzameling ter wereld. Zelfs het Historical Ford Museum in het Amerikaanse Detroit is niet zo rijk gevuld als het Den Hartogh Ford Museum (0252-518118) in Hillegom. Aan de Haarlemmerstraat 36 staan 160 klassiekers uit alle delen van de wereld. De oldtimers zijn in perfecte conditie. Sommige zijn te huur. Met chauffeur.
Bij de tijd
Wim Verberne uit het Limburgse Meijel hoeft niet bang te zijn dat hij zich verslaapt. Aan de Hagelkruisweg 20 is het een getik van jewelste – 2000 wekkers en 160 wekkerradio's laten zich horen. Wims favoriet? Een klokje uit Engeland dat automatisch thee zet. Wekkermuseum Op Tijd Op (077-4662073) is van woensdag tot en met zaterdag open van 13.30 en 17.30 uur. Op afspraak ook op een ander tijdstip.
Met een korreltje zand
Hennie Bijkerk kan uren praten over zandlopers. Over exemplaren die langprekende dominees uiteindelijk toch het zwijgen oplegden of over antieke voorlopers van de eierwekker. Hij heeft ook zandlopers voor kinderen die slecht hun tanden poetsen. Nieuwsgierig naar zijn hele collectie? Op afspraak hartelijk welkom in Zandlopermuseum Glanerbrug, Cornelis Houtmanstraat 39 in Enschede (053-4613765). Kijken naar de 850 zandlopers en 250 kookwekkers kost geen cent.
Geen vuur!
In Matchbox-Museum “Latent” geldt een rookverbod. Met een half miljoen luciferdoosjes onder handbereik is dat spelen met je leven. Frits van Rijswijk heeft ze in volle glorie (dus niet platgeslagen in opbergmappen) op de planken staan. Aan de Vianendreef 16 in Prinsenbeek. Bel 076-5414369 en je mag z'n collectie komen bekijken. De Brabantse gastvrijheid is gratis. De verzamelaar maak je pas blij met een bijzonder doosje.
Peddelen en picknicken
Fietsen met een picknickmand. Het idee is afkomstig van mevrouw C. G. Brandenburg. Ze stippelde vanuit Woudrichem drie routes uit van ongeveer 40 kilometer. De tochten kunnen tot en met 4 november op elke woensdag en zaterdag gereden worden. Deelnemers krijgen bij aankomst gratis een kopje koffie. Reserveren van de mand en eventueel huurfietsen kan tot een dag voor vertrek (voor 18.00 uur, tel. 0183-302556), maar in geen geval op zondag. Wie wil kan er een bed & breakfast aan koppelen. De opbrengst van dit initiatief komt ten goede van de plaatselijke hervormde kerk. Vandaar dat de kerkenraad bij de presentatie een symbolisch rondje reed.
Vechtdalpad
Sporen uit een roerig verleden, fraai natuurschoon, een grote variatie aan landschappen. Ziedaar de ingrediënten van het Vechtdalpad. In vier dagetappes loop je de 60 kilometer lange route van Zwolle via Dalfsen, Ommen en Hardenberg tot Gramsbergen. Te lang? De nieuwe tocht is eenvoudig te splitsen in afzonderlijke dagwandelingen. Elke etappe begint en eindigt namelijk bij een NS-station. Op punten waar je verkeerd kunt lopen is het traject gemarkeerd met ronde, groengele schildjes. Handiger is het om de bijbehorende wandelgids aan te schaffen; die biedt de nodige achtergrondinformatie, inclusief topografische kaarten en een routebeschrijving. Het handzame boekje kost ƒ19,50 en is verkrijgbaar bij de VVV's in het Overijsselse Vechtdal. Informatie: 0523-262000.
Dagje Den Helder
Haal meer uit een bezoek aan het Marine Museum in Den Helder. Op loopafstand van het museum ligt namelijk de voormalige Rijkswerf Willemsoord, waar voormalige “wervianen” in authentiek ingerichte werkplaatsen met liefde hun oude ambacht tonen. Ooit leverden zij hun bijdrage aan de operationele gereedheid van de Nederlandse oorlogsvloot. Wie het fijne wil weten van scheepsgeschut, torpedo's, radar, sonar en kompas moet zich door deze mannen laten voorlichten. Het Marinemuseum (0223-657137), druk bezig om de museumonderzeeboot “Tonijn” nog voor de vlootdagen op 10 en 11 juli van een nieuwe verflaag te voorzien, heeft overigens tot 27 september 230 maritieme objecten van Kasteel Huis Doorn te leen. Deze collectie herinnert aan keizer Wilhelm II en zijn liefde voor de zee en marine. Nog een tip voor moeders: Het Käthe Kruse Poppenmuseum (0223-616704) aan de Binnenhaven bestaat tien jaar.
Hanzetasje
In de zeven Hanzesteden Kampen, Zwolle, Hasselt, Hattem, Deventer, Zutphen en Doesburg is nu een wandelarrangement voor twee personen verkrijgbaar voor ƒ12,50. Bij aankoop krijg je een Hanzetasje met een stadswandeling, kortingsbonnen voor musea, twee bonnen voor koffie en/of thee met een plaatselijke lekkernij, een informatiepakket van de stad en een verrassing. Verschillende Hanzesteden op één dag bezoeken kan met het fietspakket. Twee personen zijn daarvoor ƒ15 kwijt. Hiervoor ontvang je een gids met negen fietsroutes, ook twee koffie/thee-bonnen met iets lekkers, een infopakket en een surprise.
Buiten(s)huis
In de duizend bos- en natuurgebieden van Staatsbosbeheer kun je eindeloos wandelen, fietsen, paardrijden, vissen én slapen. Voor het echte natuurkamperen kun je op ruim vijftig plekken terecht. Sinds kort biedt de organisatie onder de noemer “Buitenleven” vijftien unieke buitenhuisjes aan. Van pittoreske boswachterswoningen tot historische boerderijen. Ze liggen verspreid over heel Nederland in schitterende natuurgebieden. Het gerief bestaat onder andere uit cv, soms een extra houtkachel, een complete keuken met oven en vaatwasser, een ligbad en douche, een extra kinderbedje en tuinmeubilair. Inlichtingen/reserveringen: 030-6926327.
Spijspot van Archeon
Archeon (0172-447744) heeft een kleinere jas aangetrokken, wat de overzichtelijkheid ten goede komt. Een hoge aarden wal onttrekt het archeologische themapark in Alphen aan den Rijn aan de huidige moderne tijd. Een groep “archeotolken” heet je welkom in vijftig reconstructies van het verdwenen verleden van Nederland. In deze wereld van onthaasting kunnen kinderen peddelen in replica's van de oudste in Nederland opgegraven boomstamkano's. Iedere dag zijn er demonstraties van oude ambachten en technieken. Tegen sluitingstijd –rond de klok van vijf– worden de bezoekers uitgenodigd deel te nemen aan een middeleeuwse of Romeinse maaltijd. Het hoofdgerecht (vlees of vegetarisch) van de Spijspot is gratis.
Slokje spinaziewijn?
Spinaziewijn, die niet naar spinazie smaakt. Ra-ra hoe kan dat? De Groninger Wijnboerderij (0596-571709) in Wirdum kan u uit de droom helpen. Op een ambachtelijke wijze maakt de familie Venhuizen aan de Eekwerdermeendenweg 3 wel 23 soorten wijn van vruchten, kruiden en groenten die op het eigen erf worden gekweekt. Na een rondleiding mag men drie soorten wijn proeven. Probeer die met paardebloemen eens! Een andere specialiteit van de meest noordelijke wijnboerderij van Europa: snert met worst en roggebrood met spek. Griesmeelpap met bessensapsaus toe.
Groene herberg
Bij de Nederlandse Jeugdherberg Centrale (020-5513155) is iedereen welkom. Of je nu alleen of met een gezin wilt komen. Het splinternieuwe “Waddencentrum Ameland” (0519-555353), een van de 34 herbergen in Nederland, ligt op een schitterende plek vlak bij de vuurtoren: verscholen in een duinpan, slechts enkele minuten lopen van het witte Noordzeestrand en het Hollumerbos. De drie slaapgebouwen hebben elk 48 bedden in 2-, 4- en 6-persoonskamers met eigen douche, wastafel en toilet. De 'groene' NJHC-herberg biedt in samenwerking met de Waddenvereniging avontuurlijke natuurarrangementen aan: volledig verzorgde uitjes die de deelnemers op een actieve en verrassende manier laten kennismaken met de flora en fauna op het eiland.
Fluisterend door Zutphen
't Kofschip is een fluisterboot. In Zutphen steekt het vaartuig tot november op gezette tijden van wal; van maandag tot en met zaterdag om 11.30, 13.30 en 15.00 uur. Terwijl de schepelingen de bezienswaardigheden aan zich voorbij zien gaan, vertelt de schipper (”fluisteraar”) over de geschiedenis van de Hanzestad en de historische monumenten langs de route. De grachtentocht op de Berkel neemt ongeveer een uur in beslag en eindigt weer midden in het centrum. De kosten bedragen ƒ 7,50 per persoon; kinderen tot vijf jaar mogen gratis in de boot. Groepen tot maximaal twintig personen zijn ƒ 150 kwijt. Actievelingen kunnen hartje Zutphen overigens zelf ook met een kano verkennen. Reserveren bij de VVV: 0575-519355.
Bezoek Beeckestein
De Stichting Vrienden van Beeckestein wil meer bezoekers naar de 18e-eeuwse buitenplaats in Velsen-Zuid lokken. Speciaal voor dagbezoekers is een picknickarrangement samengesteld, waarbij een fietstocht of wandeling wordt gecombineerd met een museumbezoek en een maaltijd in de openlucht. Op Museumlandgoed Beeckestein is nog te zien onder welke omstandigheden welgestelde kooplieden en stadsbestuurders uit Amsterdam leefden. De fietstocht start en eindigt bij het station Heemstede/Aerdenhout en is 35 kilometer lang. Bij de picknickmand krijgen de gasten tevens een wandelkaart van de tuinen en het park van Beeckestein en de omliggende landgoederen Velserbroek, Hoogergeest en Schoonenberg. Het arrangement kost ƒ 39,95 mét en ƒ 35,95 zonder fietstocht. Informatie: 0255-533520.
Alles aardbei
Vlakbij Horst ligt het enige park ter wereld waar de aardbei in het middelpunt van de belangstelling staat. Je zult Het Aardbeienland ook niet zomaar voorbijrijden, want langs de Kreuzelweg trekt een gigantische aardbei de aandacht. Hay Soberjé, die al twintig jaar het zomerkoninkje teelt (300.000 kilo hoopt hij dit seizoen te plukken), wilde meer contact met de consument. En daarom bedacht hij dit themaparkje. Wat heeft de nieuwe attractie te bieden? Een knus museumpje dat het een en ander rond de vrucht in beeld brengt. Een educatieve tuin met meer dan vijftig rassen en zelfs een aardbeienboom. Ook groeit er aardbeienmaïs, aardbeienspinazie en de framboosaardbei. Een zelfplukveld, waar je vanaf half juni tot begin september tussen 14.00 en 16.00 uur een mandje kunt vullen. Het Aardbeienland (077-3970216), dat in de zomermaanden van 10.00 tot 18.00 uur open is, vraagt ƒ 6,50 entree; kinderen van 4 tot 13 jaar betalen ƒ 3,50. Een informatieve brochure is bij de prijs inbegrepen. De aarbeienwinkel (voor ouderwetse aardbeiensloffen, jam, likeur, receptenboekjes en hanging baskets) en het aardbeienterras (aardbeienvlaai!) zijn vrij toegankelijk.
