Bittere noodzaak van ambachten
Door J. Troost jr.
Een meisje van een jaar of twaalf staat op de soek een paar klompen vijgen te verkopen. Het is voor haar als vertegenwoordiger van het gezin de enige handel van die week.
Aangegrepen door de droeve blik in haar ogen vraag ik hoeveel een klomp vijgen moet kosten. Ik wil de prijs graag in dirhams (Marokkaanse munteenheid) weten.
Het meisje steekt vijf vingers op, wat echter betekent dat de vijgen maar twee en een halve dirham kosten. Als ze ten slotte toch vijf dirham krijgt, kijkt ze me met een ongelovige en verwonderde blik aan die verraadt dat die paar kwartjes voor haar als een geschenk uit de hemel zijn. Wat geeft dit duidelijk aan hoe laag het bestaansniveau is van het grootste deel van de plattelandsbevolking.
Onbarmhartige handelaren
Vroeger was het beter. Er werden op de soek wekelijks goederen uitgewisseld. In de regionale autarkie was toen sprake van een nagenoeg volledige behoeftebevrediging. Helaas zijn de tijden van weleer verdwenen. De arme fellah (boer) is in handen gevallen van onbarmhartige handelaren die vaak uit de stad komen en zo het platteland financieel afromen.
Er verschijnen steeds meer van dat soort handelaren op het platteland. De kleine boer kan zijn producten alleen maar op 'zijn' soek kwijt. Omdat deze boer in het gunstigste geval kan beschikken over een ezel of een muildier, is hij absoluut niet mobiel. Het gevolg daarvan is weer dat hij z'n producten maar over een zeer geringe afstand kan vervoeren.
De stedelijke handelaar heeft een mooie vrachtwagen en is daardoor een stuk mobieler. Daardoor zal de handelaar de meeste gunstige verkooppunten uitzoeken. Met andere woorden: de fellah heeft bij voorbaat de strijd al verloren.
Hij zal om in z'n primaire levensbehoeften te kunnen voorzien op een gegeven moment vanzelf de minimumprijs laten zakken. Als de boer het product laat bederven, heeft hij helemaal niets. Hier komt de sociale en de economische ongelijkheid heel schrijnend aan het licht.
De stedeling is in alle opzichten in het voordeel en buit deze positie uit. De arme boer heeft geen keus. Dit is de keerzijde van een prachtig uitziende soek waar allerlei traditionele ambachten nog dagelijkse praktijk zijn. Nu blijkt de bittere noodzaak.
