Opgedoken van de zeebodem

Door Enny de Bruijn
Stockholm telt meer dan zeventig musea, terwijl de stad toch veel minder groot is dan de meeste Europese hoofdsteden. Een van de mooiste is het Wasa Museum, al van ver te herkennen aan de masten van het oorlogsschip, die boven het dak uitsteken.

Nederlandse scheepsbouwers kregen aan het begin van de 17e eeuw van koning Gustaaf II Adolf de opdracht om een enorm schip te bouwen, met twee rijen kanonnen boven elkaar. Iets dergelijks was in Zweden nog niet eerder vertoond. Op 10 augustus 1628 begon de Wasa zijn eerste tocht. Bijna meteen begon het schip over te hellen en na bijna twee kilometer stroomde het water door de geschutspoorten naar binnen. De Wasa zonk snel, de zeilen gehesen, de vlaggen in top.

Scheepsbouw
Eind 17e eeuw wisten duikers een aantal kanonnen naar boven te halen, maar het duurde tot 1956 voordat het schip opnieuw ontdekt werd op de bodem van de zee, nog steeds volkomen gaaf. De berging ervan was een proces van jaren. In 1961 kwam het aan de oppervlakte, waarna het naar zijn huidige ligplaats werd gesleept.

Het Wasa Museum, dat over het schip heengebouwd is, is het meest bezochte museum van Scandinavië. Er is aandacht voor scheepsbouw, het leven aan boord, het beeldhouwwerk van boeg en spiegel, de oorlogen van Gustaaf II Adolf, kortom alles wat met de geschiedenis van de Wasa te maken heeft. Voorwerpen die aan boord gevonden zijn, vertellen elk hun eigen verhaal: schedels van de scheepslieden die de dood vonden bij de ondergang van de Wasa, maar ook een timmermanskist vol gereedschappen, kommen, lepels, een damspel, een enorme ijzeren kookketel die je met enig beleid wel als wastobbe zou kunnen gebruiken, scheepslantaarns, pijpen en voedselvoorraden. Het menu was weinig gevarieerd; blijkbaar at men op zee elke dag brood, bier, vlees, vis en gedroogde erwten.

Wie het museum bezoekt, moet niet vergeten de film over de berging te bekijken: de ontdekking van het schip op de bodem van de zee, het moment dat de Wasa eindelijk boven water komt, de duizenden voorwerpen die uit de metersdikke laag modder opgedolven worden, de schoonmaak en restauratie.

Zes niveaus
Het uiteindelijke resultaat van al die moeite en inspanning ligt midden in het gebouw indrukwekkend te zijn. Bezoekers kunnen aan alle kanten langs de Wasa lopen, op zes verschillende niveaus. Dat geeft een idee van de grootte van het schip, dat vermoedelijk te hoog en te rank was om stabiel te zijn.

Het Wasa Museum, Djurgården-Galävarvet, Stockholm, is dagelijks van 10.00-17.00 uur geopend, 's zomers tot 20.00 uur. Tot 10 mei is er een expositie te zien met tachtig modellen van de Wasa, afkomstig uit zestien landen.