Niet vies van vinnen en vogelnestjes

Orchard Road op vrijdagmiddag, of elke andere middag van de week. De Champs Elysées van Singapore, een lange gordel van gemarmerde winkelpromenades, sjieke hotels en glimmende kantoorkolossen, is een plek waar ik mijn dollars snel kwijt kan. Aan bijvoorbeeld merkkleding (naar de laatste mode van Armani tot Chanel) en de nieuwste snufjes op het gebied van elektronica. Of aan een stijlvol Zwitsers horloge. Na een blik op het prijskaartje voeg ik me bij de menigte die nooit genoeg krijgt van kijken en niet kopen.

Voor een koopjesjager zijn langs de brede boulevard, waar in de negentiende eeuw peperplantages stonden, echter andere valstrikken gespannen. Op het moment dat ik in Lucky Plaza sta te apegapen voor een etalage, tikt een knaap me op de schouder. „Cheap watches”, fluistert hij me in het oor. Voor goedkope horloges is hij dé aangewezen persoon. In snelle pas gaat het kriskras door het winkelcentrum. De ”runner” stopt uiteindelijk bij een stoffenboetiekje, waarvan de eigenares elke voorbijganger voor het lapje houdt.

Ben je eenmaal binnen dan schuift ze een zijden gordijn opzij en beland je in de échte business. Daar laten klanten begerig kopieën van merkhorloges door hun handen glijden. Rolex, Breitling, Cartier en Gucchi, de nephandel beslaat alle wanden. Verkopers tikken driftig prijzen op hun rekenmachientjes. Een imitatie-TAG? Tik, tik, tik, doen snelle vingers. „220”, vertellen digitale cijfers. De vraag naar zo veel dollars beneemt me de lust tot afdingen. Enigszins verbouwereerd glip ik via het gordijn weg. Buiten houdt een politieagente een oogje in het zeil. En knijpt ze ook een oogje toe.

Brave burgers
In Singapore, drie keer zo groot als Rotterdam, is alles te koop. Behalve kauwgom. De verkoop ervan is verboden, juist om de stad schoon te houden. Wie afval laat slingeren maakt kans op een boete van 1000 dollar, 1300 gulden. Word je voor de tweede keer op deze fout betrapt, dan mag je in een knalgele jas stratenvegen. Gebruik altijd het zebrapad; schuin oversteken kost 20 dollar. Tja, zelfs een sanitaire stop kan in de papieren lopen. Althans voor degene die na de boodschap het toilet niet doortrekt. Vijftig dollar kost zo'n grap.

Europeanen grinniken om deze wat mal klinkende wetten en regeltjes, maar voorlopig is het in de stad geen janboel. Voor Aziatische begrippen kun je in Singapore bijna van de vloer eten. Changi Airport is in ieder geval brandschoon. Dat geldt ook voor de perfect werkende metro, de Mass Rapid Transit. De smetvrees gaat mij soms te ver. Tijdens een fietstochtje langs de kust passeer je om de paar meter behalve een palmboom ook een afvalbak. En tuinmannen harken zorgvuldig elk blaadje van de toch al dunne grasmat.

De overheid pepert de 3,6 miljoen inwoners, voor het merendeel Chinezen, al jarenlang in dat zij zich netjes en zedig dienen te gedragen. De zeer gedisciplineerde bevolking mag op straat niet rochelen en spugen, niet claxonneren of te hard rijden. Om het de politie gemakkelijk te maken, gaat op het dak van een bestelbusje een oranje lampje branden zodra de chauffeur de maximaal toegestane snelheid van 80 km per uur overschrijdt.

Nationale gedragscampagnes –ondersteund met vlag en wimpel– geven het brave burgerschap telkens een nieuwe impuls. De thema's variëren van zuinig zijn met water tot vriendelijk lachen naar toeristen. Het hameren op normen en waarden vertaalt zich eveneens in een te verwaarlozen criminaliteit. Een vrouw kan in haar eentje 's avonds over straat, waar je sowieso opvallend weinig politie ziet. Orde en gezag hebben in Singapore nog betekenis. Ondertussen laten de burgers de handen wapperen en gebruiken ze hun hersenen. De autoritair geleide stadstaat, met twee bruggen aan Maleisië verbonden, kent een economische groei waar andere 'tijgers' in de regio jaloers op zijn.

Sir Raffles
Ik arriveer een dag na een ”food rationing exercise”. Studenten zijn een etmaal lang op rantsoen gezet. Met twee besuikerde crackers en een beker koud water. De oefening heeft plaats in het kader van Total Defence Day, de 14e februari, waarbij de Japanse bezetting in 1942 nog altijd wordt herdacht. Normaal hoeft echter niemand in Singapore honger te lijden. „Hebt u al gegeten?” is ongeveer het eerste wat je bij een begroeting te horen krijgt. Overal roeren ze in potten en pannen. En de keuken is heel gevarieerd. Op Clarke Quay, langs de rivier, wuiven restauranthouders met menukaarten. Boat Quay, waar je kunt aanmonsteren voor een rondvaart op een houten ”bumboat”, biedt dezelfde aanblik. Daar vind je zowel Harry's Bar, ooit de stamkroeg van Nick Leeson, als kraampjes die voor een grijpstuiver sateetjes verkopen. En een massa volk.

Wie dit terrasjesgedoe niet ziet zitten, zou in het Raffles Hotel, een van de beroemdste hotels ter wereld, voor 30 dollar een tafeltje kunnen reserveren. Rond de klok van vier uur serveren ze in de Tiffin Room de High Tea. Maar met spijkerbroek en T-shirt aan kom je de eetzaal niet binnen.

De naam Raffles klinkt vaak in Singapore. Hij zette de stad op de wereldkaart. Sir Stamford Raffles, in de negentiende eeuw in dienst bij de Britse Oostindische Compagnie, kreeg van zijn superieuren toestemming in de Straat van Malakka een handelspost te vestigen. Mede om de Nederlandse VOC tegengas te kunnen bieden. Wat toen een suffig vissersplaatsje was, is nu een bruisende hightechrepubliek, strategisch gesitueerd aan een van 's werelds drukste scheepvaartroutes. Van de kampongs in de dichtgegroeide jungle is niets meer over. De plek bleek een vruchtbare bodem voor glimmende kantoorgebouwen en torenflats vol appartementen die het volk via leningen van de overheid kan aanschaffen. Aan lange bamboestokken wappert de was in de wind.

Vogelconcert
De duizenden Nederlanders die ”Singapura”, stad van de leeuw, op hun reis naar Indonesië of Nieuw-Zeeland als tussenstop gebruiken, hoeven zich geen moment te vervelen. Ze kunnen in het bedrijvige Little India, een slap aftreksel van het échte Calcutta, de geur van kruiden en specerijen opsnuiven, een lap zijde of juwelen van knalgeel (24 karaats) goud aanschaffen. Ik kies voor een kerrieschotel, waarbij een bananenblad een dubbelfunctie krijgt: placemat én bord. Bestek? De kok wijst naar zijn vingers. M'n rechterhand weet m'n mond te vinden. De curry-vissenkop is best te pruimen.

Terwijl bij winkeltjes een zeurstem via luidsprekers boze geesten de stuipen op het lijf moet jagen, rijgen mannen bloemenslingers, die hindoegoden geofferd zullen worden. Een kleurrijk ritueel, zo blijkt later bij de oudste hindoetempel die Singapore rijk is.

De Sri Mariammam, die alleen zonder schoenen betreden mag worden, staat vreemd genoeg in Chinatown. Deze Chinese wijk is beslist een aanrader. In steegjes worden speenvarkens op gloeiende kolen geroosterd, maar gids Chia Boon Hee loodst me voor een „vogelconcert” naar de Tiong Bahru Bird Arena. Niet in een rustig park, maar naast een café, vlak bij het drukste kruispunt dat je je maar kunt indenken. Op het terras, onder rood zeildoek, zitten Chinezen op plastic tuinstoelen. Ogen en oren zijn gericht op zo'n dertig bamboekooitjes, waarin zangvogeltjes zenuwachtig heen en weer hippen. De mannen luisteren geconcentreerd naar de vorderingen die de fluiters maken. Hoe mooier het kooitje (met ivoren voerbakjes!), hoe kostbaarder de bewoner. Sommige beestjes zijn wel 5000 gulden waard. Dat verklaart waarom een vogeldief in Singapore zes maanden achter de tralies verdween.

Zwarte kip
In Chinatown wedijveren kraampjes met toeristische prullaria met winkels die eeuwenoude tradities instandhouden. Hier kun je je in het kalligraferen bekwamen. Het feit dat je de geitenharen penseel kunt hanteren is nog geen garantie dat je de ruim 10.000 Chinese karakters rap onder de knie krijgt.

Vlak bij de Erskine Road huist een moderne kruidendokter. Hij schenkt z'n klanten gratis ginsengthee. Behalve allerlei gedroogde planten weegt de man dode bijen, krekels, schorpioenen en zeepaardjes af. En nog veel meer aparte zaken om thee of bouillon van te trekken. Het spul schijnt te helpen tegen reuma, koorts en legio andere kwalen. Een pak met gedroogde zwaluwnestjes trekt mijn aandacht. Aanbevolen voor veelpraters en aardig aan de prijs: 600 dollar per ons. Als écht niets anders meer helpt, ben ik geneigd te denken...

Wat zou een Chinees nu niet lusten? Dat vraag ik me af na een rondgang over een overdekte ”natte” markt, die van het stadsbestuur het predikaat ”schoonste” kreeg. De kraampjes stallen uitnodigend gezoet varkensvlees, vreemde vissen en glanzende pekingeenden (net gedoucht met hete olie) uit. De vogels nog met kop en snavel. Je maag wordt pas echt op de proef gesteld bij de bakken met kikkers, schildpadden en slangen.

Het Imperial Herbal Restaurant slaagt erin de Chinese geneeskunst en onalledaagse delicatessen te combineren. De gezonde lunch start met een kopje jasmijnthee, waarna de soep al snel volgt. In plaats van schijfjes hertengewei drijft er iets zwarts in de bouillon. „Zwarte kip”, zegt de kok, in een poging mijn eetlust niet te vergallen. Immers, soep van geslachtsorganen van hert en rund staan ook op de kaart. Zo ook de vinnen en vlerken van haaien, rivierschildpadden en krokodillen (tegen astma!). Of gefrituurde schorpioenen (migraine) en doorgebakken kikkerpoten. Ik zwelg zonder knipperen een hap gebakken mieren naar binnen. Wie immers een flinke vent wil worden, moet in Singapore veel slikken.

Informatie: Singapore Tourism Board, www.newasia-singapore.com. Zowel reisorganisatie De Boer & Wendel (020-4496844) als Tradewinds Holidays, onderdeel van Singapore Airlines (020-5488854), heeft meerdaagse (stopover)arrangementen naar Singapore.