CDA: het redelijke alternatief

De kiezers hebben niet veel op met de campagne van het CDA, zo bleek uit een opinieonderzoek dat woensdag in het televisieprogramma NOVA/Den Haag Vandaag werd gepresenteerd. Uit een peiling van RTL-Nieuws komt naar voren dat lijsttrekker De Hoop Scheffer maar weinig kiezers aanspreekt. Hij komt na PvdA-lijsttrekker Kok (43 procent), diens VVD-collega Bolkestein (18) en de GroenLinkser Rosenmöller (16).

De CDA-voorman moet zelfs D66-lijsttrekker Borst-Eilers met 5 procent nog voor zich dulden. Hij komt op een vijfde plaats met een schamele 4 procent aan waardering bij de ondervraagde kiezers. Volgens een meerderheid van de kiezers valt het CDA in de campagne nauwelijks op. Niet alleen de leider, maar ook de campagne van het CDA komt op een vijfde plaats, op grote afstand van de nummer 1: de PvdA.

Onverstoorbaar
Intussen lijkt alle gebrek aan waardering De Hoop Scheffer en zijn campagneteam nauwelijks te raken. Onverstoorbaar trekt de CDA-lijsttrekker het land in om, al canvassend, harinkjes uitdelend en foldertjes verspreidend, zijn verhaal te vertellen, om het CDA als een redelijk alternatief voor paars te etaleren, om in de partij het gevoel van saamhorigheid terug te brengen en om soms wat prikken uit te delen in de richting van de drie coalitiepartners.

Dat die prikken worden gevoeld, blijkt wel uit de reacties van de paarse kandidaten. D66-kandidaat De Graaf wist woensdagavond in Eindhoven niet verder te komen dan de suggestieve opmerking dat een coalitie met het CDA weer wil terugdraaien wat paars heeft gerealiseerd. Uiteraard doelde De Graaf daarbij op de door D66 zo bepleite afbraak van overblijfselen van de joods-christelijke traditie in onze wet- en regelgeving, maar dát zei hij niet.

De agressiviteit van De Graaf tegen het CDA is niets minder dan een uiting van agressie tegen het zichtbaar houden van christelijke normen en waarden in het publieke leven. Maar ook door die agressie laat De Hoop Scheffer zich niet van de wijs brengen. Hij vertelt zijn verhaal en bevraagt de paarse partijen op hun realiteitsgehalte. Zo zei hij dinsdag in Maastricht dat PvdA en VVD „een klucht opvoeren”, waaruit moet blijken dat er grote verschillen van mening tussen beide partijen bestaan.

Brandweerman
Volgens de CDA-voorman is dat niet het geval. „Overdag slaan ze elkaar, 's avonds is alles weer koek en ei. Kies je voor Kok dan krijg je Bolkestein, kies je voor Bolkestein dan krijg je Kok erbij. Als een gratis afwasborstel bij het afwasmiddel”. De Hoop Scheffer constateerde dat Bolkestein in de afgelopen vier jaren vooral druk is geweest als brandweerman die alleen maar door hemzelf aangestoken brandjes heeft geblust.

Zelfs in het televisiedebat tussen De Hoop Scheffer en Bolkestein woensdagavond deed de CDA-leider geen enkele moeite aanknopingspunten te vinden bij liberale uitspraken. Hij leek het schitterend te vinden dat Bolkestein het huidige kabinet als „een blauw kabinet met een rood randje” typeerde, waarmee de liberaal de inbreng van zijn coalitiegenoten PvdA en D66 tot een bijna ridicuul minimum terugbracht.

Bolkestein poogde in dat televisiedebat gehakt te maken van het CDA-programma waarin geen generieke lastenverlichting voor het bedrijfsleven is opgenomen. „Dat dit bij het CDA ontbreekt, vind ik een ernstige zaak”. Hierdoor komt in de ogen van de liberaal de banengroei op de tocht te staan. De Hoop Scheffer repliceerde daarop dat de banengroei in ons land minder het gevolg is van de lastenverlichting als wel van de groei in de wereldeconomie.

Coalitiepartner
„U geeft in uw programma heel veel geld uit voor heel weinig banen”, zo hield hij Bolkestein voor. Daar had de liberaal niet van terug. Bolkestein wilde het CDA uitdrukkelijk niet uitsluiten als coalitiepartner, hoewel zijn voorkeur blijft uitgaan naar voortzetting van de paarse coalitie. Eigenlijk doet alleen D66 uiterst moeilijk over het CDA als potentiële bondgenoot.

Intussen is uit de reacties van zowel Bolkestein als Kok op het CDA duidelijk dat in hun ogen de christen-democraten wel degelijk een “verhaal” hebben. Het is niet hun verhaal, maar toch..!

Als zodanig is het De Hoop Scheffer gelukt zijn partij weer midden in het politieke krachtenveld te zetten, als een partij waarmee anderen rekening hebben te houden. Dat is op zichzelf geen geringe verdienste na een periode van heroriëntatie. Bovendien getuigt het van een gezonde instelling als een politieke partij zelfbewust en niet al te regeerbelust overkomt.

Het CDA heeft weer een eigen gezicht. Dat is uitdrukkelijk geen “christelijk gezicht”. Op dat gebied heeft De Hoop Scheffer in het debat dat het Nederlands Dagblad op 21 april in Zwolle organiseerde de nodige duidelijkheid verschaft. Het is een gezicht waarin christelijke trekken zitten. Maar geen misverstand: Daarvan zijn er die in een coalitie met PvdA of VVD nog vager zullen worden dan ze nu al zijn.

Loon
In de coalitieonderhandelingen heeft het CDA straks een eigen inbreng. Als de paarse partijen elkaar vasthouden, of anders gezegd: als PvdA en VVD gezamenlijk het uitgemergelde D66 blijven omarmen, heeft De Hoop Scheffer voor zijn partij een programma. Daardoor kan hij in de komende kabinetsperiode naar het electoraat toe als een „redelijk alternatief voor paars” dienen. Het loon daarvan zal hij dan –naar statistische maatstaven– bij de volgende verkiezingen incasseren.