Kruis in de duinenjungle

Zeeland loopt snel vol. Midden op deze zonovergoten dinsdag is er in Middelburg geen doorkomen aan. Duitsers, Belgen en verdwaalde Nederlanders hijgen naar het water. Verschil tussen auto's met airco (alles dicht) en zonder (alles open) is overduidelijk. Om op het strand van Walcheren te komen, moet iedereen zich eerst door het centrum van de Zeeuwse hoofdstad worstelen. Kan daar 's iets op gevonden worden?

Groot-Valkenisse is de bestemming. Groot woord voor een doodlopende weg. De naam Valkenisse komt van een boerderij die hier in de 17e eeuw lag. Iets verderop ligt het kleine broertje: Klein-Valkenisse. „Beschermd gebied”, meldt een bord. En daaronder: „Hou het rustig en gaaf”.

Parkeren achter de camping. De hele dag voor 5 gulden, vanaf 13.00 uur 1,50 gulden minder. We zetten 'm neer om vijf over een. Tussen de bomen door is het kruis al te zien. Een kruis op een duin. Het hoogste duin van Zeeland: 49 meter en 10 centimeter. Dat is 128 traptreden bij duinovergang 9 in Groot-Valkenisse. Vraag het de Duitsers, de Belgen en de verdwaalde Nederlanders hoeveel zweet dat kost.

Dreiging
Oei. Groen bordje. Het Waterschap Zeeuwse Eilanden zegt op belerende toon: „Deze duinen zijn natuurgebied en beschermen het land tegen de zee. Betreden veroorzaakt schade! Verboden toegang”. Met de dreiging van art. 461 van het Wetboek van Strafrecht.

Via het ruiterpad dan maar. Gek eigenlijk. Je hebt in Nederland voetpaden voor de voet, fietspaden voor de fiets en ruiterpaden voor het paard. Alleen krekels verstoren hier de stilte. Maar nergens een doorgang. Prikkeldraad en takkenbossen versperren de toegang. Dan ineens: platgetrapt gras, opzijgeschoven takken. Iets verderop een hek, alleen maar een hek. Het knarst open. Brandnetels vallen aan. Duindoorns prikken. Wie een dergelijke expeditie onderneemt, doet er verstandig aan om de korte broek thuis te laten.

De klim naar de top van het duin is de moeite waard. Het uitzicht is fantastisch. Dover heeft zijn krijtrotsen, Normandië zijn grillige kusten, Malta zijn zuidpunt – Zeeland heeft gewoon zijn eigen toppunt. Net zo mooi. Of mooier. In de rondte de Lange Jan van Middelburg, de kerncentrale van Borssele, de haven van Vlissingen, de vierkante vuurtoren van Westkapelle. Aan de overkant van het water Zeeuws-Vlaanderen, het België van Nederland. Lege Linda vaart voorbij. Strandgeluiden waaien over. Vanaf bijna 50 meter hoogte zijn de badgasten op het 7 kilometer lange zandstrand net mieren onder felgekleurde kapjes. Bij de duinovergangen op een hoop, verderop steeds minder.

Teken
In de duinenjungle staat het kruis. Fier rechtop. Als een teken. Op 11 september 1944 werden hier zes mensen door een Duits vuurpeloton gefusilleerd. Net voor de bevrijding van Zeeland. In oktober bombardeerden de Britten de zeewering, waardoor Walcheren onder water kwam te staan. Toen Westkapelle en Vlissingen vanuit zee veroverd waren op de Duitsers volgde de overgave van Walcheren.

De namen van hen die vielen door de kogel staan op een bord, beneden in het dorp, naast twee telefooncellen: A. de Colvenaer, 46 jaar; Y. de Colvenaer, 17 jaar; A. Pierets uit Zelzate (België), 39 jaar; A. P. Dieleman uit Wissenkerke, 36 jaar, W. Niesthoven, 28 jaar en J. van der Wey uit Middelburg, 19 jaar.

Kort na de oorlog werd door de bevolking een kruis opgericht. Dat is verloren gegaan in het duinverval, weet T. Westerbeke, districtshoofd waterkeringen van het Waterschap Zeeuwse Eilanden. „Een jaar of tien geleden is het kruis in ere hersteld.” Er is aan het ruwe hout weinig te onderhouden, zegt Westerbeke. „Bovendien is het gebied waar het kruis in staat verboden terrein, het is waterbeschermingsgebied. Al zijn er nogal wat mensen die de regels overtreden.”

's Zomers hebben het waterschap, de politie en de lokale bevolking de handen vol aan de toeristische invasie. Westerbeke: „Als het in het weekend goed weer is, staat de hele duinkust volgeparkeerd met auto's. Duizenden auto's. Dat zijn tienduizenden mensen.” Oproep aan allen: ergens in de duinen van Groot-Valkenisse ligt een pen; van mij.