Kans op herhaling
door 'tijdbommen'

Reijnders noemde vanochtend tijdens een uitzending van Ontbijt-tv als voorbeeld van 'tijdbommen' het chemisch concern DSM in het Limburgse Geleen, dat vlak bij een woonwijk is gevestigd. Andere voorbeelden zijn volgens de Amsterdamse hoogleraar diverse lpg-opslagplaatsen op de Veluwe, munitieopslagplaatsen, andere vuurwerkfabrieken en het AKZO-concern in Hengelo. „Ook de Kop van Zuid in Rotterdam is zo'n voorbeeld. Daar is de laatste jaren veel gebouwd. Als vlakbij twee schepen met gevaarlijke stoffen botsen, kan zich een enorme ramp voltrekken.”

Verplaatsing van bedrijven is volgens hem de meest voor de hand liggende manier om zich tegen grootschalige calamiteiten zoals in Enschede te wapenen. Maar dat kost veel geld. „Vaak worden de risico's te laag ingeschat, zeker als het weer enige tijd geleden is dat zich een ramp voordeed.”

In Duitsland zou een explosieramp zoals in Enschede volgens een expert van het Duitse federale instituut voor materiaalonderzoek nauwelijks voorstelbaar zijn. „Een depot van die grootte zou bij ons zeker enige honderden meters van woonbebouwing af moeten liggen.”

Verbazing
Voorzitter G. Wagenvoort van de Vereniging Evenementenvuurwerk Nederland snapt evenmin als K. Haarman van de gelijknamige vuurwerkopslagplaats in Enschede hoe het vuurwerk bij SE Fireworks tot zulke enorme explosies heeft kunnen leiden. Hij is verbaasd over de ontploffingen. Vuurwerk geeft een aaneenschakeling van knallen, geen massa-explosie, aldus Wagenvoort. Bovendien ligt vuurwerk opgeslagen in bunkers.

Wagenvoort kan zich niet voorstellen dat alles in één keer ontploft, omdat alles in aparte compartimenten ligt opgeslagen. Anderen hebben gesuggereerd dat er deuren in het bedrijf hebben opengestaan. Anders zou een dergelijke explosie niet mogelijk zijn geweest vanwege de dikke muren tussen de compartimenten.

Het ontplofte bedrijf is lid van Vereniging Evenementenvuurwerk Nederland. „Fireworks staat bekend als veilig bedrijf. Het zat al lang op die locatie, die situatie is gegroeid van vroeger uit. Het bedrijf stond op de nominatie te worden verplaatst. Dat had waarschijnlijk te maken met uitbreiding, niet met veiligheid”, meent de voorzitter. Bovendien is het personeel goed opgeleid en besteedt Fireworks veel aandacht aan de kwaliteit van de producten en controleert het die goed. „Het bedrijf onderhoudt nauwe contacten met de fabrikanten in China en controleert daar ook.”

Fireworks was gespecialiseerd in het verzorgen van vuurwerk voor zeer grote evenementen. Voor de montage moet het ingekochte vuurwerk uit de verpakking. Hierbij kan kruit op de vloer of op het terrein terechtkomen. Daarom is de montage van vuurwerk in de ogen van veiligheidsdeskundigen een riskante activiteit. Hoe de situatie bij Fireworks was op het moment van de brand, is nog niet duidelijk. Het horen van directie- en personeelsleden van het bedrijf en van brandweermensen zal hierover naar verwachting op korte termijn meer duidelijkheid geven.

Papierwinkel
Brandweerploegen die uitrukken naar branden bij bedrijven, kunnen op de hoogte zijn van de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen. Hierover is bij de brandweer informatie voorhanden. Ook de aard van de stoffen en de hoeveelheden kunnen bekend zijn. „Dat gaat wel gepaard met een enorme papierwinkel. Daarom is het de vraag of de ploeg die zaterdag in Enschede uitrukte, eraan toegekomen is zich zo volledig mogelijk over de risico's te informeren”, zegt een deskundige.