Ogen en oren wijd open

Ze begon als juf op een lagere school. Sinds deze maand staat ze aan het roer van de Evangelische Hogeschool (EH). De onderwijscarrière van drs. E. J. (Els) van Dijk uit Veenendaal mag er zijn. Toch blijft bescheidenheid haar visitekaartje. „Ik ben geen directeur van de EH geworden om mezelf te profileren, maar om de school te dienen.”

Al ruim tien jaar heeft Van Dijk (45) iets met de EH in Amersfoort. Ze geeft er sinds 1990 les in de vakken massacommunicatie, psychologie, pedagogiek en agogiek. In 1994 was ze een jaar interim-directeur. Een jaar later verhuisde ze met de journalistenopleiding, die in het EH-gebouw zat, mee naar de Christelijke Hogeschool Ede, maar ze bleef een paar uur per week verbonden aan Amersfoort.

Zomer vorig jaar nam Van Dijk afscheid van de EH, omdat de combinatie Ede/Amersfoort haar te zwaar werd. Een paar maanden later las ze de advertentie waarin het bestuur een nieuwe directeur vroeg. „Mijn eerste reactie was: Hier zit ik niet op te wachten. Toch liet het me niet los.” Van Dijk solliciteerde „mede op aandrang van anderen.” Om onzuiverheid in de procedure te voorkomen, drong ze „in informele contacten met de EH” aan op een open procedure. „Ik heb vanaf het begin gezegd: De beste kandidaat moet het worden.”

Sinds twee weken geeft Van Dijk leiding aan het EH-Basisjaar, een ongesubsidieerde eenjarige opleiding tussen het voortgezet onderwijs enerzijds en het hoger beroepsonderwijs en de universiteit anderzijds. Het EH-Basisjaar richt zich op bijbelgetrouwe jongeren die zich na hun eindexamen op de middelbare school een jaar willen voorbereiden op een vervolgstudie.

Het EH-Basisjaar bestaat 24 jaar en trekt de laatste jaren gemiddeld 130 studenten. De kosten bedragen 10.000 gulden per student; 2500 gulden is voor rekening van de student of zijn ouders, 7500 gulden komt uit giften van de EH-vriendenkring. Op het lesrooster staan vakken zoals bijbelkunde, apologetiek, wijsbegeerte, kunstgeschiedenis en tekstverwerking. Het doel is de studenten persoonlijk en wetenschappelijk te vormen, zodat zij de confrontatie met onbijbelse opvattingen aankunnen.

Speerpunten
Van Dijk is de opvolger van dr. H. Bos, die om gezondheidsredenen ander werk moet gaan doen. Hij blijft parttime aan de EH verbonden als stafmedewerker externe communicatie. Van Dijk vindt dat geen bezwaar. „We hebben goede afspraken gemaakt. Bos heeft een bedrijfsmatige achtergrond, ik ben een echt onderwijsmens. We hebben elk onze eigen verantwoordelijkheid.”

Er wacht veel werk op Van Dijk. „Op communicatiegebied zijn er drie speerpunten: studentenwerving, fondsenwerving en imagoverbetering.” Wat de groei van het aantal studenten betreft, zet de nieuwe directeur hoog in. „Over vijf jaar moeten we van 130 naar 200 gestegen zijn. Uit signalen die we krijgen, blijkt dat veel potentiële studenten ons niet kennen. Die groei gaat niet vanzelf. We zullen ons positief moeten profileren. Mond-tot-mondreclame is heel belangrijk.”

De fondsenwerving geeft al jaren grote zorgen, benadrukt Van Dijk. „De reguliere giftenstroom loopt sterk terug. De EH kon tot nu toe elk jaar haar hoofd boven water houden dankzij onverwachte grote giften. Dat ervaren we als een zegen op ons werk, maar zakelijk gezien kunnen we zo niet verder. We moeten actief aan de slag om de EH-vriendenkring uit te breiden en te verjongen, want de vergrijzing slaat flink toe. Het blijkt vooral moeilijk om dertigers en veertigers zo ver te krijgen dat ze de EH financieel steunen. Een verklaring heb ik daar niet voor. Wel speelt in het algemeen een rol dat de charitatieve markt wordt overspoeld.”

Wijsheid
De tweede grote klus waarvoor Van Dijk zich wil inspannen, is de aanpassing van het onderwijsprogramma. „Er is veel in beweging in het hoger onderwijs. De traditionele manier van werken met hoorcolleges, thuis de stof bestuderen en tentamens afleggen, verdwijnt. Hogescholen en universiteiten werken steeds vaker met vakoverstijgende thema's, practica, groepsopdrachten en presentaties. Daar moeten we als EH op inspringen.”

Ook de oprukkende rol van internet in het onderwijs stelt de EH voor nieuwe vragen, aldus Van Dijk. „We zijn voor het eerst een internetproject gestart. Onze studenten moeten kritisch leren omgaan met informatie. Veel mensen denken dat alles waar is wat op internet staat. Dat is natuurlijk niet zo. We willen onze studenten kennis bijbrengen. Kennis is iets anders dan informatie. Kennis veronderstelt wijsheid.”

Bij de start van het EH-Basisjaar in 1977 speelde de discussie over schepping of evolutie in de wetenschap een grote rol. De EH-docenten haakten daarop in door de studenten te confronteren met het feit dat ook de evolutietheorie ten diepste is gebaseerd op niet-wetenschappelijke vooronderstellingen. Nog steeds krijgt het onderwerp aandacht in de colleges, maar nieuwe vragen doen zich voor.

Van Dijk: „Het gaat tegenwoordig in de wetenschap veel om de vraag: Wat is waarheid? We zijn de tijd van de grote verhalen voorbij. Mensen leven als individuen die hun eigen normen en waarden bepalen. In zo'n klimaat komen onze studenten straks terecht. Daar moeten wij ze op voorbereiden door een zoektocht naar de waarheid, maar ook naar zichzelf: Wie ben ik? Als mens, als christen?”

Brede achterban
Het EH-Basisjaar moet „geen wereldmijders” opleiden, „maar ogen en oren wijd openhouden”, meent Van Dijk. „Christenen horen voluit te participeren in deze maatschappij, onder het bekende bijbelse motto: Wel in de wereld, maar niet van de wereld.”

De achterban van de EH is vanaf het begin breed geweest: van pinkstergemeente tot oud gereformeerd. Van Dijk, zelf behorend tot de christelijke gereformeerde Pniëlkerk in Veenendaal, noemt die brede achterban „een dwarsdoorsnede van bijbelgetrouw Nederland.”

Het gevaar dat studenten uit behoudende reformatorische gezinnen worden omgeturnd naar links, ziet Van Dijk niet zo zitten. „Wat we hier doen, is de deuren wijd openzetten en in elkaars keuken kijken. Het kan geen kwaad dat een evangelische student eens aantrappelt tegen de opvattingen van een reformatorische. Andersom evenmin. We zijn zelf heel open over onze cultuur. We doen ons tijdens voorlichting op reformatorische scholen niet mooier of anders voor dan we zijn. Toch komt elk jaar meer dan de helft van de studenten uit reformatorische hoek.”

De nieuwe directeur gelooft in de toekomst van het EH-Basisjaar. „Het is een korte, maar dynamische opleiding. Het Basisjaar helpt je investeren in je eigen toekomst. We ervaren dat ons werk wordt gezegend, ondanks ons.”