Soewellenne blijft een uitzondering
Door H. de Jongh
Het komt zelden voor dat Italianen het snel met elkaar eens zijn. En zeker wanneer het gaat om het geven van een naam aan een kind, kan men bijna verzekerd zijn van veel drama en misbaar. Als het even kan, bemoeit iedereen zich met deze gevoelige kwestie: opa's en oma's, ooms en tantes, broers en zussen staan altijd klaar om ongevraagd advies te geven. Soms leidt dit tot spanningen die tot een emotionele uitbarsting komen lang voordat er überhaupt een baby is geboren.
Dit gebeurde onlangs nog in de Noord-Italiaanse stad Forli. Daar woedde een huiselijke veldslag nadat een vrouw, die nog geen vier maanden zwanger was, slaags raakte met haar man nadat die had geopperd het aanstaande kind naar een verre oom te noemen. De echtgenote vond dat geen goed idee.
Maar zelfs als man en vrouw het eens worden, is er nog altijd de kerk die roet in het eten kan gooien. Dit gebeurde althans in de film “Macaroni” uit 1985 met Jack Lemmon en Marcello Mastroianni in de hoofdrollen. Mastroianni speelt een sullige bankarchivaris in Napels die zijn zoontje wilde vernoemen naar een Amerikaanse soldaat, Robert Traven (Lemmon), met wie hij in de Tweede Wereldoorlog bevriend was geraakt.
Maar de plaatselijke priester wilde niets van de naam Robert weten, hetgeen –natuurlijk– leidde tot een felle woordenwisseling. Antonio's vrouw vertelt Traven de hele geschiedenis wanneer de Amerikaan jaren later voor een zakenreis naar Napels terugkeert.
Het blijkt dat de pastoor zijn zegen wou onthouden omdat Robert niet de naam van een Italiaanse heilige is. De geestelijk vader vond Roberto wel goed, maar die naam was weer niet acceptabel voor Antonio. Uiteindelijk kwamen de twee tot het bizarre compromis om het kind dan maar Giulio te dopen, zo krijgt een verbouwereerde Traven te horen.
Soewellenne
In de echte wereld is het echter niet meer zo'n probleem om een baby een buitenlandse naam te geven. De burgerlijke stand staat het al sinds 1966 toe, al lijken de Italianen pas de laatste twintig jaar echt over de landsgrenzen te kijken voor exotische namen.
Met name de Amerikaanse televisieserie “Dallas” was een inspiratiebron voor ouders die hun kind niet langer Giovanni of Maria wilden noemen. Zo vertelde een vriendin dat ze medio jaren tachtig plotseling van de vreemde naam Soewellenne hoorde. Het bleek de Italiaanse uitspraak te zijn van Sue Ellen, een van de karakters uit “Dallas”.
Maar behalve de televisie heeft ook de sport bijgedragen aan de internationalisering van de Italiaanse namenschat. Zo'n tien jaar geleden, toen Ruud Gullit furore maakte bij AC Milan, genoot bijvoorbeeld zijn voornaam enige populariteit bij jonge, Noord-Italiaanse ouders. In het zuiden daarentegen vernoemden duizenden supporters hun zoontjes naar Diego Maradona, de Argentijnse voetbalster die in 1987 de club Napoli het landskampioenschap bezorgde.
Volgens Francesca Pietra, die maandelijks een rubriek volschrijft over namen in het blad Donna & Mamma, is Azzurra op dit moment de meest sportieve voornaam voor meisjes. Deze populariteit is te danken aan de Italiaanse zeilboot met dezelfde naam die een paar jaar geleden de prestigieuze America's Cup won. Azzurra, ofwel azuurblauw, is de nationale kleur en heeft hier dezelfde emotionele betekenis als oranje in Nederland. Vóór het tijdperk van tv- en sportverslaving waren het met name opera's die ouders verleidden tot 'nieuwe' namen, zoals bijvoorbeeld Tosca en Aida, naar de werken van respectievelijk Puccini en Verdi uit 1900 en 1871.
Traditie telt
Maar Francesca Pietra benadrukt dat het gros van de Italianen zowel toen als nu niet erg modegevoelig is waar het gaat om naamgeving. Om onverklaarbare redenen mag Kevin (uitgesproken als Kevienne) de laatste jaren ook hier erg 'trendy' zijn, maar de meeste ouders kiezen nog in overgrote meerderheid voor traditionele namen als Mario en Rosa. En Pietra kan het weten. Elke maand kiest zij drie Italiaanse steden uit om te zien wat daar de meest populaire namen waren in de voorgaande vier weken. In mei was onder andere Palermo aan de beurt. In deze Siciliaanse stad was de voorkeur het grootst voor Annunziata, Maria, Concetta, Carmelo en Giorgio.
De lijst van voornamen die landelijk gezien het meest voorkomen wordt –voor wat betreft de mannen– geleid door Giuseppe, Giovanni en Antonio. Voor vrouwen ziet de top-3 er als volgt uit: 1. Maria, 2. Anna en 3. Giuseppina. Onder nieuwgeboren jongetjes zijn Andrea, Marco en Alessandro de populairste namen, terwijl Italiaanse meisjes nu meestal Valentina, Federica of Sara genoemd worden. Uit deze stortvloed blijkt dat de namen van heiligen, bijbelse personen en gebeurtenissen (Annunziata en Concetta) nog altijd domineren.
Het is daarom des te opmerkelijker om te zien dat de Italianen zo bijgelovig zijn en hun heil lijken te zoeken in allerlei mysterieuze praktijken om de juiste naam voor een kind te kiezen. Dit blijkt bijvoorbeeld uit de boeken die hier gekocht kunnen worden om aanstaande ouders op dit punt te helpen. Al die boeken geven de betekenis en oorsprong van honderden namen, maar de meeste tellen ook uitgebreide hoofdstukken over astrologie en de vermeende relatie tussen getallen en letters. Met behulp van ingewikkelde tabellen kunnen zo fantastische 'berekeningen' worden gemaakt om te weten wat karakter, geluksgetal en kwetsbare organen van de baby met een bepaalde naam zullen zijn.
Ik ben er eens even voor gaan zitten en vond dat een kind dat op 26 juni in Rome zou zijn geboren, misschien beter niet Giovanni genoemd kon worden: het jochie zou sympathiek, maar niet bijster slim zijn. Bovendien zou deze Italiaanse Johannes lijden aan vergeetachtigheid en een zwak hart, een slechte ruggengraat en een kwetsbaar rechteroog hebben. Inderdaad, het valt niet mee om in Italië een naam te kiezen.
