Voornamen in het buitenland 23 juli 1998

In Engeland zijn namen brandmerk van sociaal vooroordeel

Shakespeare heeft ongelijk gekregen

Door F. L. van Klaveren
Shakespeare zat er volkomen naast toen hij het zinnetje: „What's in a name?” (Doet een naam ertoe?) neerschreef. Het antwoord anno 1998 luidt: in het snobistische en klassenbewuste Engeland van alles. Britse ouders moeten op hun tellen passen. De naam, ooit liefderijk en met zorg gekozen, is een brandmerk van sociaal vooroordeel; een tatoeage die bij de geboorte wordt aangebracht en met geen mogelijkheid valt weg te schrobben. Vooral bij meisjes.

Als ouders willen dat hun dochter voor vol wordt aangezien en aantrekkelijk overkomt, dienen ze te kiezen voor Francesca en niet voor Tracey, ook al stond grootmoeder Tracey, naar wie de boreling is vernoemd, bij leven bekend als een hoogbegaafde vrouw van een onuitsprekelijke schoonheid. Tracey is uit. Evenals Sharon. Ze worden gezien als “working class”, opgedoft vulgair en dommig.

Vooroordelen zitten diepgeworteld als het in Engeland om namen gaat, zo bleek uit een onlangs gehouden enquête onder 3000 mensen. Miranda, Georgia of Helena worden ogenblikkelijk gekoppeld aan rijkdom, gegoede families en –door een of andere totaal grillige gedachtesprong_ook aan een hoger intelligentiequotiënt. Zo lang je naam maar eindig op een “a” en meer dan zes letters telt, kun je je koesteren in een positief daglicht. Ook zijn er tussenvormen. Lucy's bijvoorbeeld worden gezien als de vrolijksten in de groep, wat misschien te verklaren valt uit het woordbeeld van de naam dat erg dicht bij lucky (=gelukkig) ligt. Voor de rest was het onderzoeksresultaat één grote pan troebele soep, getrokken van vooringenomenheid.

Bijbetekenissen
Volgens de samensteller van het rapport, dr. Mallory Wober, kunnen de bijbetekenissen die aan namen worden gegeven voor een deel worden verklaard uit “soapopera's” op de televisie. Karakters met een bepaalde naam bepalen het karakter van de naam. „Boeken kunnen het beeld ook vormen”, zo voegde hij eraan toe. „En natuurlijk de vroegste ervaring op school. Kinderen die Elizabeth of Francesca heetten, kwamen zichtbaar uit gefortuneerde nesten. Ze werden door hun moeder afgezet in een Land Rover en waren voor het leven duidelijk beter toegerust”.

Al dat stereotiepe gedoe om namen is voor de slachtoffers die fout zijn vernoemd uiterst vermoeiend. De Britse journaliste Emma Cook stelde een eigen onderzoekje in. Ze sprak met Tracey Summerell (32), een advocate in Leeds. Tracey blijkt zo veel mogelijk haar schouders op te halen over de vooroordelen die haar naam oproept. Maar soms grijpt het haar, zo bekent ze, bij de strot. „Inderdaad krijg je over de telefoon de verschrikkelijkste reacties als iemand je niet kent”, bekent ze. „Om te beginnen is er geen enkel respect. Zo kan een receptioniste heel terloops zeggen: „Ik heb hier ene Tracey aan de telefoon” tegen een cliënt aan wie ik ronduit de pest heb”.

Volgens Tracey Summerell doet de Britse televisieserie “Birds of a feather” aan het imago van de naam weinig goed. De hoofdrolspeelsters, een komisch duo, heten –kon het volgens dr. Wober ongelukkiger?– Sharon en Tracey. Hun wordt in den lande een grote mate van minkukeligheid toegedicht, wat raar is want op het scherm zijn ze heel gewiekst. Die twee meiden kunnen misschien enige bravoure uitstralen en zeker zijn ze grappig, maar ze behoren niet tot de OSM's, Ons Soort Mensen, zo luidt de opinie.

Betty Boothroyd mag het dan, ondanks dat zij in haar jonge jaren met opgetrokken rokken op tafels heeft gedanst, tot “lady speaker” in het Britse Lagerhuis hebben gebracht, in de perceptie van de Engelsman behoort het tot een regelrechte onmogelijkheid dat iemand met de naam Fifi Trixibelle ooit minister-president zou kunnen worden.

Tracey Summerell vertelt verder: „Soms komen mensen op me af en vragen me of ik er ooit aan gedacht heb mijn naam te veranderen. Onlangs belde m'n moeder me nog op om zich te verontschuldigen dat zij mij Tracey had genoemd. Maar ik houd van m'n naam en ik denk er niet over om hem te wijzigen”.

Koeienvlaai
Sharon Nassim (34) werkt voor het wereldbekende fotoconcern Magnum. Uiterst spitsvondig heeft zij elk vooroordeel dat haar naam kan oproepen, ontweken door de klemtóón anders te leggen: niet Sjáron maar Sharón. Het bespaart haar veel kopzorg. Ze weigert toe te geven dat ze het opzettelijk heeft gedaan, maar het komt haar wel goed uit. „Sharón is een oude Hebreeuwse naam”, zo legt ze uit „die in Israël nog uiterst gebruikelijk is, zowel voor mannen als voor vrouwen”.

Gelukkig, zo voegt de journaliste Emma –eindigend op een “a” maar twee letters te kort voor de echte chique– Cook eraan toe, heel gelukkig woont Sharon niet op de Shetland Eilanden. De bewoners daar zouden de baby nog liever met het badwater weggooien dan het kind de naam Sharon te geven. Niet uit vooroordeel, maar omdat Sharon in het plaatselijk dialect koeienvlaai betekent.