Behoud rundvee blijkt ijdele hoop

Door H. van den Berge en A. de Jong
DEN HAAG – Achteraf bleek het ijdele hoop. Vorige week dinsdag viel het besluit om de ongeveer 54.000 runderen, 46.000 varkens, 10.000 schapen en 3500 geiten op de circa 1500 bedrijven in de driehoek tussen Apeldoorn, Deventer en Zwolle preventief in te enten. De varkens, schapen en geiten moesten daarna zo snel mogelijk worden vernietigd. Alleen het rundvee mocht misschien blijven leven. Deze worst blijkt echter zo hoog te hangen dat niemand er in kan bijten.

Een weeklang verkeerden de rundveehouders in de driehoek tussen hoop en vrees. Zouden hun koeien wel of niet mogen blijven leven? Weliswaar moet het kabinet morgen nog de definitieve beslissing nemen, maar toch kwam in feite gisteren al de genadeslag, toen minister Brinkhorst van Landbouw en de boerenorganisatie LTO-Nederland bekendmaakten dat vernietigen eigenlijk de enige optie is.

Waardeloos
Voor de boeren kwam de mededeling eigenlijk niet als een verrassing. „Velen zagen het al aankomen. Hoe vervelend het ook is, er is denk ik, gezien de strenge EU-regels, geen andere optie. Aan de afzet van de melk en het vlees van onze runderen worden zulke scherpe voorwaarden gesteld, dat de producten bijna waardeloos worden”, stelt voorzitter H. Beekman van de afdeling Apeldoorn van de gewestelijke boerenorganisatie GLTO.

Ondanks het feit dat er geen andere keus mogelijk lijkt, reageerden de boeren boos en erg teleurgesteld. „Ze hadden gehoopt op een ander antwoord”, stelt voorzitter J. Roemaat van de GLTO, waarbij de meeste veehouders in het gebied zijn aangesloten. „De belangrijkste reden is dat de boeren eigenlijk een weeklang een optie is voorgespiegeld die achteraf geen optie bleek. Door de hoop dat de dieren misschien mochten blijven leven, waren ze op het verkeerde been gezet.”

Compensatie
Volgens afdelingsvoorzitter Beekman uit Apeldoorn, die zelf 35 koeien, 35 stuks jongvee en 1100 varkens en biggen heeft, heerst er onder de veehouders grote verslagenheid. „De minister heeft ons een weeklang een worst voorgehouden, waarvan achteraf blijkt dat het niks voorstelde.”

De hervormde Beekman vindt het principieel gezien „niet te verteren dat gezond vee wordt vernietigd. Daar heb ik ontzettend veel moeite mee.” Voor groot verzet of actie voelt hij niet. „Kijk maar naar de gang van zaken in Kootwijkerbroek. Dat helpt toch niet. Alles gaat door. Het leed zal nu geschieden.”

Hoewel de boeren zich met de ruiming verzoend lijken te hebben, eisen ze wel dat er een goed sociaal-economisch plan komt. Het is hun een doorn in het oog dat er wel een besluit over de vernietiging is genomen, terwijl er nog niets bekend is over de vergoeding voor de periode tussen het ruimen en het opstarten van het bedrijf.

Beekman verwacht dat het nog zeker drie maanden zal duren voordat er weer begonnen kan worden. „Het ruimen duurt zeker twee maanden en dan volgt er nog een verplichte periode van leegstand van zeker een maand. Hoe moeten wij die tijd doorkomen, want wij hebben geen inkomen meer?

De minister wijst wel heel gemakkelijk op de bijstand, maar dat is geen optie. Daar komen we niet voor in aanmerking, omdat je als boer al snel 20 hectare grond, dus vermogen, hebt. Maar van die grond kun je geen snipper brood eten. Bovendien zitten ook veel aanverwante ondernemingen, zoals mechanisatiebedrijven en transporteurs, in dit gebied in grote problemen”, aldus de GLTO-afdelingsvoorzitter.

De gedupeerde ondernemers in de driehoek hopen dat de Tweede Kamer oog heeft voor de grote moeilijkheden. „Ik hoop dat de Kamer als zij vanmiddag over dit onderwerp praat, nadenkt over een oplossing. Als er niet snel een concreet plan voor compensatie komt, ontstaan er enorme problemen”, stelt GLTO-voorzitter Roemaat.

Niet zeuren
Begrip bestaat er in de Kamer in elk geval bij SGP-fractievoorzitter Van der Vlies. „Onze lijn is steeds geweest dat we deze dieren in leven moeten laten en dat gedupeerde bedrijven een ruime schadeloosstelling moeten krijgen. We moeten nu de ethiek vooropstellen en de consequenties voor lief nemen. Over de financiële vergoeding moet de overheid dan ook niet zeuren.”

ChristenUnie-woordvoerder Stellingwerf betreurt het besluit van LTO zeer. „Men kiest weer voor het kortetermijnbelang. Blijkbaar is men er vooral op gericht het gebied weer zo snel mogelijk vol te kunnen zetten met dieren. Dat is heel jammer. Ik vind dat we de mogelijkheid om de runderen in leven te laten, met beide handen moeten aangrijpen. Ik zie dit als een breekijzer om het non-vaccinatiebeleid van de EU open te breken. Daarom is het in leven laten van de runderen volgens mij een beleidslijn die veel meer toekomstgericht is. Maar het voornaamste is voor mij natuurlijk dat er grote ethische bezwaren bestaan tegen het doden van gezond vee en dat je daarom alle kansen aan moet grijpen om dat te voorkomen.”

Stellingwerf en Van der Vlies bepleitten vanmiddag in de Kamer overigens niet alleen het in leven laten van de 54.000 runderen in de driehoek Zwolle-Apeldoorn-Deventer, maar ook het niet doden van alle tot nu toe gevaccineerde dieren. „Volgens de EU-regels hebben we twee maanden de tijd om de dieren die een noodvaccinatie hebben gekregen daadwerkelijk te ruimen. Laten we die twee maanden toch benutten om het Europese beleid om te krijgen”, aldus de twee politici, die in deze lijn gesteund worden door het CDA.

Non-vaccinatiebeleid
De christelijke fracties wijzen erop dat Brinkhorst in Europa steeds meer steun lijkt te krijgen om het non-vaccinatiebeleid op de helling te zetten. Naast Engeland en Duitsland lijkt nu zelfs Frankrijk ervoor te voelen op termijn het Brusselse beleid te wijzigen. Maar let wel: het gaat hier om een beleidswijziging op langere termijn.

In elk geval is voor het op dit moment in leven laten van de Nederlandse runderen in de bekende driehoek meer nodig dan een heldere opstelling van enkele oppositiefracties. Nu LTO en in mindere mate Brinkhorst hun lijn hebben bepaald, zullen de paarse fracties daar 'en bloc' achter gaan staan. Zo is het de afgelopen maanden steeds gegaan. De race lijkt gelopen.