Varkens gillen, grijpers grommen

De ruiming van Kootwijkerbroek komt langzaam op gang. Na de rellen van zaterdagavond en acties van gisterochtend durft de RVV zich schoorvoetend weer in het dorp te vertonen. De balans na een dag ruimen is mager. Drie bedrijven. In dit tempo gaan de werkzaamheden van de ruim 226 bedrijven maanden in beslag nemen.

Van de Beek legt zich neer bij het onvermijdelijke besluit. Maar niet voordat hij agenten, ME'ers en RVV'ers duidelijk heeft gemaakt hoe hij erover denkt. „Ik verzet me met alle geoorloofde middelen. Weet u wat het betekent dat mijn koetje moet worden afgemaakt?” vraagt hij een lid van het arrestatieteam. De agent kijkt ongemakkelijk en mompelt enkele welgemeende woorden.

Van de Beek laat de ruiming op de oprit van zijn huis gebeuren. „Stil protest”, legt hij uit. „Iedereen mag zien hoe verschrikkelijk dit is.” Toch blijft de hobbyboer ondanks alle ellende nuchter. „Ik wil er ook niet te dramatisch over doen. Ik krijg hier echt wel weer een paar beesten terug.”

Allerbelabbertst
De onduidelijkheid onder de boeren blijft groot, de communicatie vanuit de overheid allerbelabbertst. Zaterdag zouden de 450 kalveren van Gerard Broekhuizen worden geruimd. Door de ongeregeldheden zijn de werkzaamheden noodgedwongen uitgesteld tot gisterochtend 8 uur.

Broekhuizens vrouw drentelt rond het middaguur door de tuin. „We weten nog van niks. Maar één ding weet ik zeker: Brinkhorst zal hier ooit verantwoording voor moeten afleggen. Ook hij zal moeten verschijnen voor de rechterstoel van God.”

Broekhuizen besluit even voor twaalven de RVV te bellen om opheldering. Nog voordat de verbinding totstandkomt, rijdt een lange colonne met acht kadaverwagens, een paar grijpers, enkele ontsmettingswagens en een stadsbus met RVV'ers voor. Onaangekondigd.

Even later wordt op de Kootwijkerdijk driftig geruimd. Varkens gillen, grijpers grommen. Met een zware plof belanden de dode dieren onder in de kadaverwagen. Een RVV'er loopt zwijgend naar z'n werkplek. „Dit is afschuwelijk werk. Niemand doet dit voor zijn plezier. Maar het moet gebeuren.”

Baksteen
Een vrachtwagenchauffeur op een kadaverwagen knijpt 'm als een dief. Garanties heeft de ME niet gegeven, nee. „Maar ja, ik heb eigenlijk geen keus. De baas zei dat ik maar moest gaan. Ik hou de deur op slot, al zal dat wel niet veel helpen tegen een baksteen.” Snel draait hij het portierraam weer omhoog.

Een loonwerker van de Oost-Veluwe heeft de grijpers voor de operatie geleverd. Niet van harte. „Maar wij moeten onze kost ook verdienen. Anders doet een ander het.” Verschillenden van zijn machinisten belandden inmiddels in de Ziektewet. „Ze kunnen dit vreselijke karwei niet meer aan.” Een van zijn jongere werknemers werd afgelopen zaterdag in Kootwijkerbroek zodanig bedreigd dat de jongen voorlopig niet meer tot werken in staat is. „Dat ventje is 18 jaar, die wist niet wat hem overkwam.”

Een enorme ME-macht houdt het dorp ondertussen in haar greep. Jongeren spelen kat en muis met de politie. Een groep ontdekt een gaatje in het ME-kordon. De demonstranten banjeren dwars over een stuk drassig bouwland. Prikken richting politie. De ME zet het op een lopen om het kordon te sluiten. De groep druipt af. Vijf, zes agenten in burger laten zich stiekem door de oprukkende ME opdrijven en bewegen zich onopvallend rond de grootste herrieschoppers.

Plotseling komen de agenten in actie. Met z'n zessen storten ze zich op een van de actievoerders. In een mum van tijd ligt de demonstrant languit, met z'n gezicht in de modder. Een Mechelse herder hapt gretig in het rond. De politiehond zet z'n scherpe tanden enthousiast in de verkeerde persoon. Weet die hond veel dat-ie een agent in z'n broek bijt? Een andere jongeman blijft hard om zich heen slaan. De handboeien zijn echter onverbiddelijk. Met een hoofd zwart van aarde wordt hij in een busje geduwd. Zijn maat –met een bloedneus– is de kluts behoorlijk kwijt. „Pa, ik ben gepakt”, schreeuwt hij haast wanhopig.

's Ochtends krijgt een koppel boeren een 'stille' in de smiezen. De man loopt eenzaam in de wei. Dreigend lopen de boeren op hem toe. De man kiest het hazenpad, rent voor z'n leven en duikt veilig weg achter de schilden. „Daar hebben we van geleerd”, meldt hij later. „We blijven voortaan dichter bij elkaar.”

Blauwe busjes
De agent kwam zaterdagavond tijdens de rellen in actie als ME'er. „We hadden veel te weinig manschappen en zij waren met te veel. Daardoor kon het zo uit de hand lopen.” De politie kiest sindsdien duidelijk voor een andere strategie. Kootwijkerbroek ziet blauw van de busjes.

De politie heeft zestien arrestaties verricht. „Vooral mensen van buiten het dorp”, meldt politiewoordvoerder Jos Rouwen. „Otterlo, Uddel, Garderen. Dat bevestigt het beeld dat de rellen vooral worden veroorzaakt door mensen uit de omgeving. De inwoners van het dorp willen dit niet.”

Rouwen mengt zich zo nu en dan tussen de Kootwijkerbroekers. „Ik vind het ook verschrikkelijk dat het vee moet worden geruimd”, verzekert hij een groep toehoorders. De rellen staan hem tegen. „Er zijn hier een heleboel verstandige mensen”, doet hij diplomatiek, „maar ook een paar onverstandigen.” Waarom sloegen de ME'ers zaterdagavond zo hard, vraagt een omstander. „Wij hebben uitgebreid gewaarschuwd”, kaatst Rouwen terug. De omstander: „Zeg even tegen die ME'ers dat ze zich nu een beetje koest houden.”

Wrang applaus
Gaandeweg neemt de spanning af. Tegen acht uur 's avonds zijn alle RVV'ers zover dat ze kunnen vertrekken, nog steeds onder zware bewaking. Niemand mag in hun buurt komen. Het dorp loopt weer uit om de aftocht mee te maken. Via een weiland probeert de meute dichterbij te komen. De ME besluit nog een keer in slagorde op te rukken, maar echt nodig lijkt dat niet. Dan blazen de wapenstokken de aftocht. De Kootwijkerbroekers applaudisseren. Wrang applaus. Vol machteloze woede.