„Consument moet nú gaan
schrijven, bellen en mailen”

Afgelopen dinsdag nam de Europese Commissie een opmerkelijk besluit: Nederland kreeg toestemming in de driehoek Zwolle-Apeldoorn-Deventer alle vee te vaccineren tegen mond- en klauwzeer. Varkens, schapen en geiten moeten zo snel mogelijk daarna gedood worden. De 54.000 runderen in het gebied mogen daarentegen in leven gelaten worden. Let wel: mogen. Als Nederland er voor kiest de dieren toch te doden en te vernietigen, is ook dat toegestaan.

Dit besluit stelt agrarisch Nederland in het algemeen en het ministerie van Landbouw in het bijzonder voor een groot dilemma. Als zij ervoor kiezen de koeien en kalveren te doden, mag de driehoek Zwolle-Apeldoorn-Deventer in principe na drie maanden weer van slot. Varkens-, schapen-, kalver- en melkveehouders kunnen dan hun stallen weer vol dieren zetten en hun producten in en buiten Nederland aan de man brengen.

Als Brinkhorst ervoor kiest de 54.000 runderen in leven te laten, blijft de ruim dertig vierkante kilometer tussen de IJssel en de Noord-Veluwe een jaar lang gesloten. Varkenshouders blijven al die maanden met lege stallen zitten: ze mogen geen dieren in het gebied invoeren. Koeien die in dat jaar rijp zijn voor de slacht, moeten in het gebied zelf geslacht en verwerkt worden. Ook nadat de moeilijke twaalf maanden om zijn, mag het vlees en de melk van de tegen mkz gevaccineerde dieren niet buiten Nederland geëxporteerd worden. Die producten krijgen een zogenaamd kruismerk en mogen alleen binnenslands geconsumeerd worden.

Moeilijke keuze
Wat te kiezen? Doden of in leven laten? LTO-voorzitter Doornbos had het er deze week nog flink moeilijk mee. Op een persconferentie, na een gesprek met Brinkhorst, wist hij niet veel meer te uit te brengen dan dat het een „erg moeilijke keuze” was waarvan hij „alle consequenties nog niet goed overzag.” Ook de minister van Landbouw liet het achterste van zijn tong niet zien. Begin volgende week overlegt hij nogmaals met LTO-Nederland. Op zijn vroegst halverwege de week neemt hij een beslissing.

Daarom is nú het moment aangebroken dat de consument zich moet laten horen, vindt ChristenUnie-kamerlid Stellingwerf. „Veel Nederlanders hebben grote moeite met het vernietigen van zo veel gezonde dieren. Als al die mensen zich nu eens laten horen, door brieven en mailtjes te sturen naar het ministerie, de Tweede Kamer en de landbouworganisaties. Of door bevriende politici of landbouwvoormannen op te bellen. De consument moet laten merken dat wat hem betreft de 54.000 runderen in leven moeten blijven. En hij moet aangeven, beloven bij wijze van spreken, dat hij bereid is straks het gemerkte vlees en de gemerkte melk te kopen.”

Hoeveel invloed kan een eenvoudige burger uitoefenen op Brinkhorst of Doornbos?

„Veel. Zeker als duizenden burgers zich laten horen. Ik heb bovendien contact gehad met de Consumentenbond, die het thema aanstaande maandag in een intern overleg aan de orde zou stellen. Ik hoop natuurlijk dat ook die organisatie zich achter mijn oproep plaatst. Het Centraal Bureau voor de Levensmiddelenhandel (CBL) staat er, zo heb ik begrepen, niet negatief tegenover. Het zou mooi zijn als dat bureau zich erop zou storten en zou zeggen: kom op, we gaan er wat van maken.”

Dat mkz-vlees en die mkz-melk zullen erg goedkoop moeten worden, wil de consument ze daadwerkelijk gaan kopen.

„Die producten moeten inderdaad gepromoot worden. Een belangrijk element daarin is dat ze goedkoper moeten zijn dan het gewone vlees en de gewone melk. Als je geen maatregelen neemt, worden ze eerder duurder dan goedkoper. Ze moeten op een speciale manier verpakt worden, extra verhit wellicht.

Ik stel daarom voor alle andere zuivelproducten iets in prijs te verhogen. Dat geeft de ruimte om de gekruismerkte producten goedkoper te maken.

Dat zoiets mogelijk is, bewijst de gang van zaken rond de loodvrije benzine. Die kon goedkoper worden door de loodhoudende benzine duurder te maken.”

Maar als de koeien in leven blijven, moeten de varkensboeren in het gebied het een jaar lang zonder varkens stellen.

„Het lijkt mij duidelijk dat deze boeren schadeloos gesteld moeten worden. Dat moeten we als samenleving overhebben voor het maken van een principiële keuze. Het doden van zo veel gezonde koeien is moreel niet aanvaardbaar, zeker niet nu het van Brussel niet hoeft. Het zou toch van de gekke zijn als we de mogelijkheid die we als land zelf hebben bevochten, nu laten lopen?”