Sprang springt gat in de lucht

De beesten van de kalvermester en vee-importeur uit Sprang-Capelle hebben vanaf de eerste uitbraak van mkz onder ernstige verdenking gestaan. Importeur Rijken zou verantwoordelijk zijn voor de 'import' van het virus van de Franse halteplaats Mayenne naar Nederland. Een deel van de vracht van Rijken is via Sprang-Capelle in Oene terechtgekomen.

Vijftien lange dagen heeft de boer –en met hem het hele dorp– moeten wachten op de uitslag van een bloed- en weefseltest. „Je wilt niet weten hoe dat voelt.” Twee weken lang heeft Rijken taal noch teken gehoord van het ministerie, de RVV of de AID. „Niets, helemaal niets.”

De verdenking betekende ruiming. Voor Rijken, maar ook voor pakweg twintig andere bedrijven in de buurt. De buren, Jan en Piet de Rooij, spanden een kort geding aan. Het resultaat was verrassend. 's Ochtends wonnen ze, 's avonds verloren ze.

In het dorp verliepen de ruimingen niet zonder slag of stoot. Een handjevol fanatieke actievoeders blokkeerde –samen met de samengestroomde bevolking– urenlang twee ruimingen.

Meer dan veertien dagen heeft Sprang-Capelle in spanning gezeten. Keer op keer werd de bekendmaking van de uitslag uitgesteld. Gisteren belde de verdachte boer even voor vieren nog met het crisiscentrum in Uden. Tevergeefs. „Alle uitslagen zijn binnen, behalve Sprang-Capelle”, aldus de regionale crisisstaf.

Om vier uur gistermiddag kwam het langverwachte bericht: Sprang is mkz-vrij. Rijken moest het testresultaat horen van een journalist. „De zenuwen gieren je door de keel.” Om het nieuws te checken, nam de boer direct contact op met het crisiscentrum. Maar Uden wist van niks: „Geen nieuws uit Sprang.” Om 17.00 uur hoorde Rijken het verlossende woord van Brinkhorst zelf. Via de radio.

Rijken kan nog nauwelijks geloven dat de nachtmerrie voorbij is. „Ongelooflijk. Dit voelt zó heerlijk. Ik ga lekker een potje biljarten.” Over de communicatie is hij bar slecht te spreken. „Brinkhorst had best zelf even kunnen bellen. Of een beleidsmedewerker. Dat was –op z'n zachts gezegd– netjes geweest.”

Het gebeuren is de vee-importeur niet in de koude kleren gaan zitten. „Ik had nooit gedacht dat dit me zo zou aangrijpen. Het is een verschrikkelijk drama. Je wilt het niet toegeven, maar langzaam neemt je weerstand af. Veertien dagen lang word je van hot naar her geslingerd, in een hoek gegooid, van het kastje naar de muur gestuurd. Een drama. Alsof je zélf besmet bent.”

De 200 kalveren op het bedrijf zijn inmiddels dood afgevoerd. „Erg, maar onvermijdelijk”, reageert Rijken rustig. „Ik heb daar geen moeite mee. Zo'n ruiming moet nu eenmaal gebeuren. Je kunt niet een heel land in de waagschaal stellen voor één boer. De eerlijkheid gebiedt ook te zeggen dat een kalvermester minder band heeft met zijn vee dan bijvoorbeeld een melkveehouder.”

De kalverhouder zit meer in over de geruimde bedrijven van collega's in het dorp. „Die zijn voor niets geruimd. Dat is echt erg.” Hij pleit daarom voor een aanpassing van de draaiboeken. „Laat eerst maar eens honderd procent vast staan dat er ergens écht mkz heerst, voordat andere bedrijven ook worden geruimd. Ik weet zeker dat elke gemeenschap daarvoor veertien dagen van de buitenwereld afgegrendeld wil zijn.”

Geen spoorboekje
Wouter Pruissers reageerde vanochtend met gemengde gevoelens op het nieuws. Vorige week zijn bij de boer uit Sprang 122 koeien en kalveren geruimd. „De opluchting overheerst. Gelukkig geen mkz”, zegt hij met nadruk. „Zeker als je ziet wat er nu op de Veluwe gebeurt.”

Tegelijkertijd realiseert de boer zich dat hij zijn vee voorgoed kwijt is. „Dat komt nooit meer terug. Ik weet niet of dat met geld is goed te maken. Ook al krijg ik een nieuwe veestapel, dan blijf ik toch met heimwee terugdenken aan de oude.” Wouter probeert „rationeel” verder te denken. „Ik ben ondernemer. Dan moet je vooruit kijken.”

De ruiming is voor niets geweest. Boos op Brinkhorst is Pruissers niet. „De minister had geen andere keus. Tijd is een belangrijke factor bij de bestrijding van mkz. Het virus gedraagt zich niet volgens een spoorboekje.”

Wel verwacht hij een duidelijke verklaring van het ministerie. „Ik hoop dat de basis waarop besloten is om tot ruiming over te gaan, voldoende is geweest.” Zo niet, dan pleit de boer om via de regionale boerenorganisatie ZLTO stappen te ondernemen. „Het zou ook nog zo kunnen zijn dat de veearts niet goed uit z'n doppen heeft gekeken.” De broers De Rooij wachten daar niet op. Jan en Piet eisen binnenkort in een gerechtelijke procedure morele schadeloosstelling door smartengeld.

Lucht
Commissaris van de Koningin F. Houben waarschuwt voor te veel euforie. „Ik ben ontzettend blij, maar we moeten niet achterover leunen.” Houben wijst erop dat alle maatregelen van kracht blijven, „omdat het nog niet volledig duidelijk is of Brabant ook echt mkz-vrij is.” Op een bedrijf in Elsendorp rust nog steeds verdenking.

ZLTO-voorzitter A. Vermeer is opgelucht. „Brabant is goed weggekomen. We zijn ontzettend blij dat het zo afgelopen is. Dit geeft lucht voor onze varkensboeren.” Hij wil achteraf geen kritiek leveren op de overbodige ruimingen. „Dat is zo gemakkelijk. Laten we vooral de voorzorgsmaatregelen in acht blijven nemen.”

Voorzitter W. Spierings van de plaatselijke ZLTO vindt het „fantastisch” dat het dorp mkz-vrij is. „En natuurlijk zijn we ook blij voor de boeren in Berghem.” Ook die plaats is vrij van smetten.