Dossier MKZ26 maart 2001

Ruimen boerderijen bij Oene en Nijbroek grijpt diep in

„Mooie rode koeien, allemaal weg”

Door L. Vogelaar
OENE/NIJBROEK – Het monster van de mond- en klauwzeer slaat zijn klauwen diep in de gemeenschappen van Oene en Nijbroek. De onrust is groot. Zeker nu er de afgelopen dagen weer twee nieuwe mkz-gevallen zijn vastgesteld.

Het Kluindorp, heet het gebied bij Nijbroek in de volksmond. Vier broers Kluin hebben hier op korte afstand van elkaar een boerderij. Drie van hen moesten zaterdag toezien hoe hun met zorg opgebouwde veestapel in één dag werd afgemaakt. De vierde broer heeft pluimvee.

Bij J. Kluin werd zaterdag vastgesteld dat zijn koeien mond- en klauwzeer hadden. Zijn 35 stuks fokvee moesten prompt worden gedood. Bij A. M. Kluin werden 610 mestkalveren en 40 stuks jongvee afgemaakt, bij een andere broer naast 400 mestkalveren ook 200 stuks fokvee, „heel mooie beesten, allemaal weg. Het is heel verschrikkelijk”, zegt hij. „We hebben van die mooie dikke rode koeien, Maas-Rijn-IJsselvee. Die zijn haast niet meer te krijgen, dus ik weet niet of we weer een nieuwe veestapel van dit soort zullen kunnen opbouwen.”

Levenswerk
De omgeving biedt een troosteloze aanblik. Bij elke boerderij staan auto's van de Algemene Inspectiedienst (AID) en andere instellingen van het ministerie van Landbouw. Te midden van het geraas van de grijpers rijden vrachtauto's vol gedode beesten het erf af. „Vannacht zijn de dieren getaxeerd. Vanmorgen om zeven uur zijn ze begonnen met ruimen, vannacht om twaalf uur denken ze klaar te zijn. Dan is alles weg. Heel triest. Ons levenswerk wordt in één dag vernietigd, net als bij Job. Maar Job was ook zijn kinderen kwijt; wij zijn allemaal nog gezond”, zegt Kluin.

Niet lang nadat de ruimers arriveerden, kwam ds. J. S. van der Net, consulent van de gereformeerde gemeente van Terwolde-De Vecht, op bezoek om de zwaar getroffen boeren een hart onder de riem te steken. Na overleg met de hervormde predikant van Oene besloot de kerkenraad van Terwolde de diensten wel doorgang te laten vinden, maar de vele boeren in de gemeente kregen het advies thuis te blijven.

De Kluins konden niet naar de kerk. Ook rustend veehouder G. A. de Vree bleef thuis. „We doen alles om besmetting te voorkomen. Ontsmettende matten bij de ingang van het erf en een spuitje erbij om de auto's schoon te spuiten.”

Op de wegen in het uitgestrekte platteland van de IJsselvallei is het nog stiller dan anders. „Er heerst grote spanning, want ieder ogenblik kan het dichterbij komen”, zegt De Vree. Ook een bedrijf in Vaassen was zaterdag verdacht. „We weten nog niet welke onderzoeken ze gaan uitvoeren; het is nog erg onzeker”, zegt de boerin.

Vervoersverbod
De ontdekking van mkz bij de Kluins in Nijbroek was zaterdag het vierde mkz-geval dat werd vastgesteld, na bedrijven in Oene, Olst en Welsum. Onmiddellijk besloot minister Brinkhorst van Landbouw de toezichtszone flink te vergroten. In een straal van 25 kilometer rond Oene mocht geen vee, veevoer, melk, mest en sperma meer worden vervoerd. Later werd het gebied weer verkleind tot een afstand van 10 kilometer rond de besmette bedrijven.

Gisteren liep het aantal gevallen van mond- en klauwzeer op tot vijf, door een tweede geval in het dorp Oene. Bovendien zijn nog acht bedrijven verdacht en geruimd, naast tientallen boerderijen waar nog onderzoek wordt gedaan.

Politie en inwoners hielden de streek rond Oene en Nijbroek vanmorgen dicht. Rond de dorpen heerst stilte. Alleen aanwonenden mogen het gebied in. „Ik mag het hek niet voorbij”, zegt een kleumende man, stapel papier onder de arm. Ik heb hier wat spullen voor een boer; die komt hij hier ophalen. Ze gaan hier vandaag ook weer verder met ruimen.” Niet bij alle hekken zijn overigens bewakers aanwezig.

Rood-witte linten en zelf gefabriceerde bordjes ”Verboden toegang” versperren de entree tot erven en oprijlanen. Andere boeren hebben in citroenzuur gedrenkte matten als loper uitgelegd voor hun bezoek.

In de statige boerenhoeven heerst grote vrees voor verspreiding van de besmettelijke ziekten. „Er staat hier straks niks meer in de wei. Ik vrees dat heel wat boerderijen sneuvelen”, zegt E. van de Peppel van het fietsenzaakje en tankstation aan de Middendijk in Nijbroek. Hij heeft de laatste dagen geen boer meer aan zijn pomp gehad, hoogstens een boerendochter om haar autootje vol te gooien. „Het is hier zo stil; het is net oorlog.”

De gemeente Epe heeft zaterdag een extra beroep gedaan op agenten uit de politieregio Noordwest-Veluwe voor de bewaking van ongeveer tien afzettingen rondom Oene. Dat is nodig omdat er in de eigen politieregio onvoldoende mankracht beschikbaar is. In eerste instantie wilden inwoners van Oene zelf de afzettingen gaan bewaken, maar ze zagen daar in een later stadium van af.

Weinig informatie
De boeren in het gebied dat door mkz is getroffen, zijn boos op de Rijksdienst voor keuring van Vee en Vlees (RVV) omdat zij naar eigen zeggen nauwelijks op de hoogte worden gehouden van wat er gebeurt. In het epicentrum van het mkz-gebied, rondom Oene, liepen de emoties zaterdag hoog op, zegt woordvoerder P. Hanselman van de landbouworganisatie GLTO. „Er heerst enorme verslagenheid. Die wordt nog versterkt doordat de RVV heel slecht communiceert.” Volgens Hanselman komt de RVV bij boeren langs zonder te vertellen wat hij gaat doen. Ook blijft onduidelijk of de boeren verdacht zijn, besmet of dat ze gewoon gescreend moeten worden. „Dat kun je absoluut niet maken.”

Morele steun
Vijf mensen uit de 3-kilometerzone rond het eerste besmette bedrijf in Oene hebben de stichting ”Help..., De Boeren!” opgericht. Deze niet-veehouders willen morele steun geven aan hun buren, bij wie ze momenteel niet op bezoek mogen.

Samen met Rabobank Nederland wil de stichting deze week een rekeningnummer openen. Het ingezamelde geld is bestemd voor verlichting van schade van mkz-bedrijven in heel Nederland die niet wordt vergoed. Stichtingsvoorzitter A. Zwerus is bang dat hij om zijn huis binnenkort geen koe meer ziet lopen.