Haider heeft EU
niet alleen nodig
als zondebok

Oostenrijk, geboorteland van Hitler, meende dat het lidmaatschap van de Europese Unie het in staat zou stellen een nieuwe rol te vinden na het wegvallen van de politieke kloof tussen Oost en West. Dat bleek een verkeerde veronderstelling. Sinds de toetreding in 1995 ligt het zelfs meer aan de rand van Europa dan tevoren.

Herr Haider is de eerste Oostenrijkse politicus die dit probleem heeft onderkend, én een uitweg biedt, namelijk een assertievere rol in de Unie. Voor Haider betekent dat het voeren van een soort crisispolitiek die is bedoeld om de Oostenrijkse nationale belangen te dienen en het land uit de schaduw van Duitsland te halen. In de opiniepeilingen schommelt de steun voor Haider al jarenlang tussen de 25 en 30 procent, maar hij veert altijd op wanneer hij de kans krijgt de EU te demoniseren.

Haiders visies op het wereldgebeuren zijn in de regel vaag, en in ieder geval onderhevig aan regelmatige herziening, maar ten aanzien van Europa houdt hij vast aan zijn mening. In een in 1993 gepubliceerd boek, ”Vrijheid in mijn ogen”, schetst hij zijn oppositie tegen het Verdrag van Maastricht en tegen Brussel, dat in zijn woorden „wordt gerund als een kabinet van Metternich, met geheime diplomatie en een haast communistisch centralisme.”

Met zekerheid is de anti-Europese kaart, voorzien van met anti-immigratiezinsneden doorspekte populistische retoriek, zijn sterkste kant. Wellicht verklaart dat Haiders glimlach.

Nochtans is de waarheid, dat Haider de EU nodig heeft, en niet alleen als handige zondebok. Hij beloofde onlangs in zijn geboorteplaats Klagenfurt de plaatselijke elektriciteitscentrale te dwingen lagere prijzen te hanteren. Het bedrijf ging akkoord, en het plaatselijke zakenleven verkeerde in een juichstemming. De prijzen waren echter niet verlaagd vanwege Haiders ingrijpen, maar omdat ze in overeenstemming moesten worden gebracht met Europese regels.