Standpunten lopen fors uiteen

Toekomst Servië
en Montenegro
nog onduidelijk

SVETI STEFAN – Vertegenwoordigers van de Montenegrijnse Democratische Partij van Socialisten en de Servische Radicale Partij hebben gisteren geen overeenstemming bereikt over de toekomst van de Joegoslavische federatie. Na anderhalf uur overleg in de Montenegrijnse kustplaats Sveti Stefan gaven beide partijen toe dat ze „totaal verschillende standpunten” hebben over de Montenegrijnse wens om onafhankelijker te worden van Servië.

„We hebben verschillende ideeën uiteengezet, maar beloofd dat we alles zullen doen om te proberen Montenegro en Servië bij elkaar te houden”, zei de Montenegrijnse premier Filip Vujanovic na afloop. Servië en Montenegro vormen samen Joegoslavië.

De ultranationalistische Servische Radicalen, coalitiepartners van de Socialistische Partij van president Slobodan Milosevic, willen volgens Vujanovic vasthouden aan een centraal geleid Joegoslavië. Als het Montenegrijnse voorstel om van Montenegro en Servië twee gelijkwaardige autonome staten te vormen faalt, zal het parlement van Montenegro beslissen welke stappen er verder moeten worden genomen, aldus Vujanovic. De vice-voorzitter van de Radicalen, Tomislav Nikolic, zei echter goede hoop te hebben dat de meningsverschillen kunnen worden overwonnen.

De Servische en Montenegrijnse regeringspartijen proberen gedurende twee dagen nader tot elkaar te komen. Vandaag voeren de Socialistische Partij van president Slobodan Milosevic en de neocommunistische partij van zijn vrouw Mirjana Markovic overleg met de Montenegrijnen.

Eerder dit jaar heeft Montenegro voorgesteld om Joegoslavië te veranderen in een confederatie van twee autonome staten. De Montenegrijnse regering dreigt een referendum over onafhankelijkheid te zullen organiseren als Servië Montenegro niet meer vrijheid geeft.

Gevreesd wordt dat Milosevic opnieuw zijn toevlucht zal nemen tot het uitlokken van een oorlog om te voorkomen dat Joegoslavië nog verder uit elkaar valt. Sommige Servische functionarissen hebben gezegd dat de burgers van Montenegro zelf over afscheiding mogen beslissen, maar de ultranationalistische vice-premier Vojislav Seselj waarschuwde afgelopen weekwisseling nog dat de afscheiding van Montenegro zal leiden tot een bloedige oorlog.

In Montenegro zelf zijn de meningen over een afscheiding eveneens verdeeld. Een pro-Servische gemeente heeft inmiddels verklaard dat zij een beslissing van de regering om zich af te scheiden niet zal accepteren. Het is niet uitgesloten dat de pro-Servische factie in Montenegro de wapens zal opnemen om te voorkomen dat Montenegro onafhankelijk wordt.

Pleidooi
Intussen heeft de voormalige Joegoslavische premier Milan Panic gisteren krachtig gepleit voor meer westerse steun voor de oppositie in Servië. Panic sprak in Boedapest, waar hij een onderhoud had met de Amerikaanse Balkangezant James Dobbins. Het belangrijkste onderwerp van gesprek was de vraag hoe de Joegoslavische president Slobodan Milosevic ten val kan worden gebracht.

Volgens Panic kunnen de Serviërs niet zonder hulp van het Westen van Milosevic afkomen. De Servische oppositie heeft er herhaaldelijk voor gepleit dat de economische sancties tegen Joegoslavië worden opgeheven, omdat deze alleen de bevolking en niet de machthebbers treffen.

De machthebbers in Joegoslavië en Irak zouden het liefst zien dat de wat zij noemen „vrije landen” een verenigd front vormen tegen de VS en hun bondgenoten. De onder leiding van de VS gevestigde nieuwe wereldorde dient door de vrije krachten in de wereld bestreden te worden, luidde het gisteren in Belgrado. De conclusie werd verwoord door de Servische minister van Informatie Aleksandar Vucic en Harith Al-Khashali, een kopstuk van de in Irak regerende Baath-partij, die in Belgrado op bezoek is.