Laatste hobbels uit de weg geruimd

UCK akkoord
met omvorming
tot civiel korps

PRISTINA – Leiders van het Kosovo Bevrijdingsleger (UCK) hebben gisteravond uiteindelijk toch het akkoord getekend over de demilitarisatie van het voormalige rebellenleger en de omvorming ervan tot een civiel korps.

„De resterende kwesties van de voorgaande avond zijn volledig opgelost. De nieuwe civiele organisatie zal de naam ”Beschermingskorps van Kosovo” hebben. Ze zal werken onder leiding van de speciale vertegenwoordigers van de (VN-)secretaris-generaal en onder het toezicht van de commandant van KFOR”, zei de vredesmacht in een verklaring. De eenheid krijgt in totaal 200 wapens voor leden die belast zijn met bewakings- en beschermingstaken. UCK-generaal Agim Ceku wordt de commandant van de eenheid.

KFOR had bij de onderhandelingen ”Kosovo Korps” voorgesteld als naam voor de nieuwe eenheid. UCK-leiders eisten echter dat de eenheid Beschermingskorps van Kosovo zou gaan heten. Het nieuwe embleem, ook een netelige kwestie bij de onderhandelingen, lijkt veel op dat van het UCK. Het is ook rood met zwart, alleen is de zwarte adelaar vervangen door een zwart silhouet van Kosovo. Bovenaan staan de letters TMK, de Albanese afkorting voor Beschermingskorps van Kosovo.

De NAVO stuurde gisteren haar hoogste commandant, generaal Wesley Clark, naar Kosovo om het UCK tot instemming met het demilitarisatieplan te bewegen. Eerder weigerden UCK-leider Hashim Thaci en Ceku een overeenkomst te tekenen over de opheffing van het UCK, waardoor de deadline voor de demilitarisering met 48 uur moest worden verschoven.

KFOR-commandant Mike Jackson zei dat de toekomst van de meeste UCK-leden „en zelfs de toekomst van Kosovo als geheel” in gevaar dreigde te komen door de weigering van het UCK het plan te accepteren. Hij waarschuwde voor schade aan de kwetsbare relatie tussen KFOR en de 1,2 miljoen etnische Albanezen die de vredesmacht moet beschermen.

Kennelijk eisten de UCK-leiders ook dat de nieuwe organisatie een aantal militaire taken zou krijgen, en meer wapens dan KFOR wilde toestaan. De UCK-leiding ziet in het nieuwe korps de basis van een toekomstig nationaal leger van een onafhankelijk Kosovo. Dat was het doel van de anderhalf jaar durende oorlog met Belgrado, die eindigde toen de Joegoslavische leider Slobodan Milosevic instemde met een plan van de Verenigde Naties voor stopzetting van de NAVO-bombardementen.

Op grond van het demilitariseringsakkoord moest het UCK zondag om middernacht al zijn wapens hebben ingeleverd, op jachtgeweren en andere wapens voor persoonlijk gebruik na. Ook de uniformen moesten worden ingeleverd. Deze week zou dan begonnen worden met de omvorming van het UCK tot een geüniformeerde garde, die voornamelijk wordt ingezet bij natuurrampen, branden en reddingsoperaties. Het Beschermingskorps van Kosovo moet 5000 leden gaan tellen.

In Pristina demonstreerden ongeveer 3000 etnische Albanezen voor de vrijlating van 7000 Albanezen die in Servische gevangenissen buiten Kosovo zouden worden vastgehouden, de meesten wegens anti-Servische activiteiten. Ongeveer 200 betogers begonnen een hongerstaking om hun eis kracht bij te zetten. Een deelneemster, Safete Ferizi, zei voor een zoon en neef in hongerstaking te gaan. Zij wilde desnoods „een week, een maand, zolang als nodig is” vasten.

De NAVO meldde dat zondag in de stad Pec bij een inval in een woning wapens, munitie en Servische uniformen waren geconfisqueerd. De Servische politietroepen en militairen moesten Kosovo in juni verlaten met medeneming van al hun wapens en andere spullen.

Precedent
Rusland maakt zich grote zorgen over de ruimte die sommige landen Kosovo laten om onafhankelijkheid na te streven. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Ivanov, drong er gisteren tijdens een gesprek met zijn collega's van de Europese Unie in de marge van de Algemene Vergadering van de VN op aan dit probleem serieus te nemen.

Minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken deelt de zorg van zijn Russische collega. Met een onafhankelijk Kosovo „schuift het (etnisch) conflict verder de Balkan over.” Landen als Macedonië, Hongarije en Bulgarije, maar ook Rusland zelf kunnen flink in de problemen komen als Kosovo de gelegenheid krijgt een precedent te scheppen, meent de bewindsman.

Dat het Moskou ernst is, maakte Ivanov nog eens duidelijk in een afzonderlijk gesprek met Van Aartsen, die vanwege het Nederlandse voorzitterschap van de Veiligheidsraad een week lang in New York verblijft. „Ivanov heeft in recente contacten bij een aantal landen een tendens opgesnoven die ruimte laat voor onafhankelijkheid van de Joegoslavische provincie en noemde dat een zeer ongelukkige ontwikkeling,” aldus van Aartsen.

Het is vooral de „onhelderheid” die sommige landen over hun standpunt laten bestaan die argwaan wekt bij de Russen, aldus de bewindsman. Welke landen Ivanov precies op het oog had, wilde Van Aartsen niet zeggen, maar de kritiek van Moskou was volgens hem niet op de Europese Unie gericht.