Kouchner staat achter idee van Servische enclaves

„Servië zette gifgassen
in tegen UCK-rebellen”

De geleerde is na medisch onderzoek bij twintig UCK-strijders tot de conclusie gekomen dat Servische troepen gifgas en andere chemische wapens hebben gebruikt. Hij voerde de onderzoeken uit in mei van dit jaar, toen hij op uitnodiging van het UCK naar de Albanese hoofdstad Tirana ging, zo meldt het toonaangevende tijdschrift Jane's Defence Weekly. Volgens het blad zouden mogelijkerwijs honderden UCK-strijders hebben blootgestaan aan de strijdgassen.

De symptomen bij sommige rebellen zouden zo erg zijn dat ze voor behandeling naar Frankrijk, Zwitserland en Duitsland zijn gestuurd. Heyndrickx zei niet precies te hebben vastgesteld om welke gassen het gaat. „Het is een samenstelling die we nog nooit hebben gezien. Het is een nieuw soort gas, dat onbekend is bij de NAVO”, aldus de Belg. Volgens Heyndrickx heeft het gas een verwoestende uitwerking op het centraal zenuwstelsel. De slachtoffers werden er „totaal gek” van. Deskundigen geloven dat het gebruikte gas oorspronkelijk werd ontwikkeld in Rusland.

De Belg en zijn collega's zijn volgens het blad Jane's van mening dat de Serviërs vanaf 1990 gifgassen als Sarin hebben gebruikt. Zo'n 4000 Kosovaren, onder wie vooral kinderen, zouden erdoor zijn getroffen.

Het hoofd van de VN-missie in Kosovo, de Fransman Bernard Kouchner, opperde gisteren opnieuw het idee de Servische Kosovaren in 'veilige gebieden' in de provincie onder te brengen om hen beter te kunnen beschermen tegen etnisch Albanese gewelddaden.

Kouchner reageerde op vragen van journalisten over het voorstel van Momcilo Trajkovic, de leider van de Servische gemeenschap in Kosovo, dat de Serviërs zouden kunnen worden gehuisvest in 'kantons' in die delen van Kosovo waar zij vóór de NAVO-campagne tegen Joegoslavië de meerderheid van de bevolking uitmaakten.

„We zijn geen voorstander (van permanente kantons), maar als het beter zou zijn om sommige Serviërs tijdelijk ergens anders onder te brengen, zijn wij bereid daarover na te denken”, luidde het antwoord van Kouchner. Eerder al heeft de Fransman alarm geslagen over het lot van de Servische Kosovaren, van wie nog een handjevol van de oorspronkelijke meer dan 200.000 in Kosovo over zijn.

Westerse diplomaten verwierpen overigens gisteren het Servische idee etnisch homogene enclaves te creëren waar de Serviërs gevrijwaard zouden blijven van Albanese wraakacties en bedreigingen. Zo'n voorstel is zaterdag aan de VN voorgelegd. Het gaat in tegen het westerse idee van een verenigd, multicultureel Kosovo. De verwachting is dat de VN het voorstel waarschijnlijk vandaag officieel zullen afwijzen.

Nieuwe man om een goed functionerend politie-, justitie- en burgerlijk bestuursapparaat in Kosovo op te zetten is sinds gisteren de Duitser Tom Königs. VN-secretaris-generaal Kofi Annan benoemde hem als opvolger van de Fransman Vian. Königs geldt als iemand met veel ervaring op het gebied van burgerlijk bestuur.

Gele Rijders
De internationale vredesmacht KFOR gaat ervan uit dat de Russische KFOR-militairen toch binnen enkele dagen in Orahovac kunnen worden gelegerd, heeft zij gisteren in een communiqué meegedeeld. Ook de VS verwachten dat de Russen binnenkort „hun taak kunnen vervullen.” Dat deelde het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken gisteren mee na contacten met vooraanstaande Albanese politici en vertegenwoordigers van het UCK.

Voor het optimisme bestond vooralsnog weinig reden: duizenden Albanezen uit de stad blokkeerden nog steeds de toegangswegen en het overleg met een delegatie van de bevolking leverde niets op. „De Albanezen maakten in het gesprek nog eens duidelijk dat zij geen Russen in Orahovac willen, maar alleen Nederlanders”, zei woordvoerder Marcel van Weerd van het Nederlandse bataljon na afloop van het overleg. Maar volgens hem nemen de Russen het uiteindelijk toch over van de Gele Rijders. „Wat er ook gebeurt. Want die beslissing is al genomen.”

De Belgische rijkswacht hield gisteren een bende mensensmokkelaars aan die met een groep Kosovaarse vluchtelingen op weg was naar Groot-Brittannië. Het parket in Brussel deelde dat mee. De vluchtelingen zeiden bedragen tot 50.000 gulden te hebben betaald om naar het Verenigd Koninkrijk te worden vervoerd. Ze hoopten in dat land makkelijk aan een baan te komen. Sommige van de vluchtelingen waren al eerder in België opgepakt.

De vluchtelingen zijn voorlopig ondergebracht in een opvangcentrum. De mensensmokkelaars worden verhoord. Een van hen is de zoon van een personeelslid van de Albanese ambassade. Vanwege zijn diplomatieke onschendbaarheid is hij vrijgelaten.

Gisteren werd ook bekend dat in het noorden van Frankrijk dertig Kosovaren zonder geldige verblijfsvergunning zijn aangehouden. De douane ontdekte de groep in de nacht van maandag op dinsdag in Le Havre. In de Franse havenstad wilden zij de boot naar het Britse Portsmouth nemen. Zonder ondervraagd te zijn namen de Kosovaren vervolgens de trein naar Parijs, waar zij onderdak hoopten te vinden.