Buitenland 23 augustus 1999

„Joegoslavie door oorlog armste land van Europa”

Etnische Albanezen haten „bondgenoten Servië”

Orahovac weert
Russische KFOR

Van onze buitenlandredactie
ORAHOVAC – De eerste Russische soldaten die het vaandel van de Nederlandse KFOR-militairen in Orahovac moeten overnemen, zijn vandaag teruggekeerd. Een wegversperring van etnische Albanezen op weg naar de Kosovaarse stad hield de Russische verkenners tegen.


De blokkade ligt net buiten Orahovac. De Albanezen bij de wegversperring vertelden de Russische soldaten dat zij niet welkom waren in de stad. De leiders van de etnische Albanezen hadden gisteren de bevolking opgeroepen de wegversperringen op te werpen.

De Albanezen willen de Russen niet in Orahovac hebben wegens hun historische banden met de Serviërs en omdat Russische huurlingen met hen hebben gevochten tegen de Albanezen.

De Russen vervangen het Nederlandse contingent dat tot dusver verantwoordelijk was voor de handhaving van de orde in Orahovac, in de Duitse KFOR-sector op 60 kilometer ten zuidwesten van Pristina. Veel Serviërs zijn van mening dat alleen de Russen hen kunnen beschermen tegen wraakacties van etnische Albanezen.

Ongeveer 1500 etnische Albanezen hadden zich gisteren al verzameld op het hoofdplein van Orahovac om te demonstreren tegen de komst van de Russen. „NAVO ja, Russen nee”, schreeuwden ze. „De Russen zijn niet welkom in Orahovac omdat ze onze kinderen hebben vermoord”, riepen enkelen. Sprekers riepen de inwoners op de toegangswegen tot de stad met tractors, auto's en bussen te versperren.

Minister Van Aartsen van Buitenlandse Zaken reageerde gisteren in Jeruzalem met enige grimmigheid op de ontwikkelingen in Orahovac. Het kabinet kon vrijdag niet anders dan tegemoet te komen aan het „dringende verzoek” van NAVO-secretaris-generaal Solana in te stemmen met de aflossing door Russische militairen in Orahovac. Van Aartsen zei over de dreiging van escalerend geweld: „Dat is geen Nederlands probleem, maar een KFOR-probleem. Het resultaat van de besprekingen over Orahovac was niet wat wij ons wensten, maar het was een feit waar we ons bij moesten neerleggen, nadat we al begin juli de kale mededeling kregen: Wilt u plaatsmaken.”

Daaruit blijkt duidelijk dat het Nederlandse kabinet zich in de steek gelaten voelt door de NAVO, die er niet in slaagde de Russen na de afspraken van juni in Helsinki over te halen Orahovac aan de Nederlanders te laten. Van Aartsen dreigde eerder al dat Nederland „niet de voetveeg van de NAVO is.”

Ultimatum verlengd
Het ultimatum aan Serviërs in Orahovac om de wapens in te leveren, werd gisteren verlengd. De NAVO-troepen hadden gedreigd in de Servische wijk van de stad huis-aan-huis te zoeken naar verboden wapens, maar toen gisteren rond het middaguur het ultimatum verstreek werden er nog steeds wapens ingeleverd. Hoeveel extra tijd de Serviërs hebben gekregen werd niet gezegd.

Commandant Van Loon van de Gele Rijders –die nu dus worden vervangen door de Russen– zei dat er zo veel wapens waren dat het gewoonweg te veel tijd kostte ze in te zamelen. Hij zei dat de actie veel beter liep dan was verwacht. „Ik denk dat ze alles proberen in te leveren wat ze hebben.”

De Kosovaarse militie UCK zal vandaag bewijzen van oorlogsmisdaden door Serviërs in de omgeving van Orahovac overhandigen aan een vertegenwoordiger van het Joegoslavië-tribunaal. Boven aan de lijst beschuldigden staat de burgemeester van Orahovac, die vrijdag door Duitse en Nederlandse KFOR-militairen werd opgepakt.

Selim Gashi, het hoofd van de UCK-veiligheidsdienst in Orahovac, vertelt dat het voornamelijk gaat om drie massamoorden in de omgeving van de stad. Dit voorjaar zouden in de dorpjes Velika Krusa, Bela Crkva en Celina in totaal 333 mensen zijn vermoord.

Behalve burgemeester Kolasinac behoren Zlatko Petrovic, een oud-agent van de Servische politie, en Zoran Stanisic tot de hoofdverdachten. De laatste zou lid zijn van de beruchte militie ”Arkans Tijgers”, die in zowel Bosnië als Kosovo van diverse oorlogsmisdaden wordt beschuldigd. KFOR pakte vrijdag behalve Kolasinac twee andere Serviërs uit Orahovac op.