Buitenland 18 augustus 1999

Zie ook: Serviërs voelen zich politiek verraden

Draskovic ziet af van betoging

Joegoslavische leger
dreigt met ingrijpen

Van onze buitenlandredactie
BELGRADO – Generaal Nebojsa Pavkovic van het Joegoslavische leger heeft gisteren gewaarschuwd dat het leger zal ingrijpen als de demonstratie die de oppositie morgen houdt gewelddadig wordt. Oppositieleider Vuk Draskovic kondigde aan dat hij de demonstratie niet zal bijwonen.

„Het leger moet tussen de verdeelde mensen gaan staan om een burgeroorlog te voorkomen”, zei generaal Pavkovic in het dagblad Glas. „Het leger zal zich niet tegen de mensen keren, maar tegen degenen die bepaalde verhalen vertellen, degenen die op een onrechtmatige manier aan de macht willen komen”, aldus Pavkovic.

De generaal zei dat het legeroptreden tijdens de demonstraties in 1991, waarbij twee doden vielen, gerechtvaardigd was. President Slobodan Milosevic stuurde toen tanks de straten in om massale protesten de kop in te drukken.

Draskovic, die in 1991 en 1996/1997 protesten tegen Milosevic leidde en later steeds meer naar het kamp van Milosevic trok, maakte gisteren onverwachts bekend dat hij morgen niet van de partij zal zijn. Zoran Djindjic, voorzitter van de Democratische Partij en Draskovic' rivaal binnen de Joegoslavische oppositiebeweging, betwijfelde of Draskovic echt uit is op het afzetten van president Milosevic.

Draskovic heeft tot nu toe gezegd dat het regime en de oppositie in overleg moeten streven naar een vreedzame overdracht van de macht. In een interview met het radiostation B2-92 waarschuwde Draskovic gisteren voor een burgeroorlog in Servië. „Servië is vol armoede, haat en wapens. Er is weinig voor nodig om ons tegen elkaar te keren.”

Druk opgevoerd
De regering van Joegoslavië voert de druk op de oppositie ondertussen op. De procureur-generaal van Joegoslavië kondigde aan dat er een gerechtelijk onderzoek wordt gestart tegen oppositieleider Vesna Pesic, wegens het oproepen tot geweld om het regime omver te werpen.

De Servische politie arresteerde gisteren met geweld de oppositieactivist Bogoljub Arsenijevic voor het kantoor van de oppositionele Beweging voor een Democratisch Servië in Belgrado. Arsenijevic was vorige maand ondergedoken. Hij leidde op 12 juli een tweeduizendkoppige menigte die tevergeefs probeerde het gemeentehuis in Valjevo, op 80 kilometer ten zuidwesten van Belgrado, in te nemen.

In de staatsmedia wordt de oppositie de laatste dagen eveneens hard aangepakt. Het dagblad Politika schreef gisteren dat de oppositieleiders „de politieke eenheid van de bevolking vernietigen die tijdens de NAVO-aanvallen is bereikt.” De krant noemde de leiders „politieke dwergen en verliezers.”

De demonstratie die voor morgen staat gepland, heeft de steun van de invloedrijke Servisch-Orthodoxe Kerk. Het zou de eerste grote bijeenkomst in Belgrado zijn sinds de protesten van 1996/1997. De demonstratie wordt gezien als een test van de bereidheid van de bevolking om de oppositieleiders te steunen.

In een onverwacht genereuze bui heeft de Servische vice-premier Seselj gisteren de oppositie verkiezingen aangeboden. Ze kunnen onmiddellijk worden gehouden, maar de oppositie heeft er geen trek in, omdat „ze ze niet kan winnen.” Seselj verklaarde dit in een interview met de Servische staatstelevisie. Met een verwijzing naar de grote demonstratie van morgen beschuldigde de ultranationalististische voorman de oppositie ervan met behulp van geweld aan de macht te willen komen.

Voedsel
In Servië en Montenegro hebben zo'n 770.000 mensen dit jaar nog voedselhulp nodig. Velen van hen zijn vluchtelingen uit Kosovo, Kroatië en Bosnië. Dat heeft het Wereldvoedselprogramma (WFP) van de Verenigde Naties gisteren bekendgemaakt. In Servië en Montenegro is wel voedsel aanwezig, maar veel mensen kunnen het niet betalen, aldus WFP-woordvoerster Christiane Berthiaume. Een onderzoeksteam van de VN heeft de aanbeveling gedaan om gezinnen die minder dan 35 dollar per maand te besteden hebben (ruim 70 gulden) van voedsel te voorzien. Het WFP schat daarvoor 69 miljoen dollar uit te geven (144 miljoen gulden).