Zie ook: VN veroordelen moord op 14 Servische boeren

Zender B-92 weer in de lucht

Oppositie Servië kondigt
blokkade en staking aan

Zowel vakbonden, boeren, politieke partijen als gewone burgers zullen aan de acties meedoen, zo haalde het persbureau Beta de overkoepelende organisatie aan.

Hoofdredacteur Sasa Mirkovic van B-92 zei dat deze onafhankelijke radiozender, die eind maart, kort na het begin van de NAVO-luchtaanvallen op Joegoslavië, door de autoriteiten het zwijgen werd opgelegd, waarschijnlijk binnen een week weer in de lucht zal zijn. De populairste onafhankelijke radiozender in Servië gaat onder de nieuwe naam B 2-92 uitzenden op een van de frequenties van Studio B, een zender die valt onder toezicht van de gemeente Belgrado. De gemeenteraad van Belgrado wordt gedomineerd door de oppositie.

Juridisch zal B 2-92 onder Studio B vallen, maar alle journalisten van het oude B-92 zullen alle journalistieke en redactionele vrijheid krijgen, zei Mirkovic.

De leiders van de Alliantie slaan met hun oproep tot de staking waarschuwingen van de legertop in de wind. Het Joegoslavische leger had vorige week gezegd elke poging van de oppositie om een opstand tegen Milosevic te organiseren, de kop in te drukken.

Djordje Garabandic, die aan het hoofd staat van een onafhankelijke boerenvakbond, kondigde al aan dat de Servische boeren zo ontevreden zijn over de huidige leefomstandigheden dat ze bereid zijn tot „zeer radicale maatregelen”, waaronder het blokkeren van wegen en staatsgrenzen.

De oppositie organiseert al weken protestbijeenkomsten tegen het bewind van Milosevic, waar telkens duizenden mensen op af komen. Gisteren betoogde de Alliantie in het West-Servische Sabac. Daarnaast voert de oppositie een petitieactie. Inmiddels hebben al meer dan een half miljoen Serviërs hun handtekening gezet onder het document dat Milosevic oproept af te treden, zei Vladan Batic van de Alliantie.

Volgens Batic had de politie zondag nog drie arrestaties verricht onder activisten die handtekeningen inzamelden in het Centraal-Servische Kraljevo.

Eerder gisteren waren negen reservisten van het Joegoslavische leger in de Zuid-Servische stad Nis in hongerstaking gegaan uit protest tegen het niet uitbetalen van hun soldij door de Joegoslavische regering. De groep heeft in de afgelopen weken al aan diverse protesten deelgenomen en eist uitbetaling van salaris over de periode van ongeveer een jaar waarin ze in het opstandige Kosovo tegen Albanese rebellen streden. Generaal Nebojsa Pavkovic, die aan het hoofd van het leger in zuidelijk Servië staat, bracht de reservisten een kort bezoek. Hij droeg hen op de hongerstaking te beëindigen.

De Joegoslavische regering maakte vorige week bekend de reservisten vanaf 1 augustus te zullen uitbetalen. De geschatte 20.000 ex-soldaten hebben recht op ongeveer 180 miljoen gulden aan achterstallige soldij. Het hoofd van de belangenorganisatie van veteranen in Nis, Miodrag Stankovic, verklaarde zondag te vrezen dat de hoge inflatie de waarde van het bedrag dat de soldaten zullen ontvangen flink doet verminderen.

Bruggen
Een groep prominente Joegoslavische economen zegt in een rapport dat de NAVO-bomaanvallen 29,6 miljard dollar (61,8 miljard gulden) aan schade hebben veroorzaakt en dat het vijftien jaar zal duren voordat het land het niveau van voor de aanvallen weer zal hebben bereikt.

In het rapport, dat gisteren in handen kwam van het persbureau Associated Press, zegt de G17-groep dat de combinatie van NAVO-aanvallen en de voorgaande tien jaar van economische misere betekenen dat het land pas over veertig jaar op het niveau van 1989 zal verkeren. Het land heeft bovendien direct behoefte aan 2,2 miljard gulden voor eerste levensbehoeften en humanitaire goederen.

Omdat er nog geen officiële schadecijfers bekend zijn gemaakt, is het rapport de beste lokale schatting sinds het einde van de 78-daagse luchtoorlog van de NAVO tegen Joegoslavie. Aan de bombardementen kwam een einde toen de Joegoslavische president Slobodan Milosevic instemde met de eisen voor een vredesakkoord voor Kosovo.

De Europese Investeringsbank (EIB), die de schade in Joegoslavië oorspronkelijk schatte op 52,2 miljard gulden, zei recentelijk dat dat bedrag waarschijnlijk te hoog is. In het G17-rapport staat dat het bruto nationaal product de komende tien jaar 48,4 miljard gulden lager uit zal vallen. De directe schade aan wegen, bruggen en fabrieken schatten de economen op 7,5 miljard gulden.

Voor het komende jaar voorspellen de economen een daling van maar liefst 44,4 procent in de productie. De Joegoslavische minister van economische zaken Rade Filipovic erkende gisteren dat de industrieproductie dit jaar 54,1 procent was gedaald in vergelijking met vorig jaar.

„Het sombere toekomstscenario kan alleen worden voorkomen door radicale interne sociale en economische veranderingen en grootschalige buitenlandse hulp”, zo schrijven de opstellers van de G17-studie.

„Natuurlijk kan het regime, dat bijna tegen de hele wereld oorlog heeft gevoerd, niet rekenen op financiële hulp van diezelfde wereld”, staat in het rapport. „Omdat de huidige regering noch het vertrouwen van het publiek, noch die van de wereld heeft, zijn de vooruitzichten voor leven in Joegoslavië inderdaad erg ellendig.”

Volgens de experts zullen tussen de 200.000 en de 250.000 mensen hun baan verliezen als gevolg van de aanvallen en zal de werkloosheid dit jaar van 25,1 –een van de hoogste cijfers in Europa– stijgen naar 32,6 procent. De exporten zullen naar schatting met 55 procent en de importen met 58 procent dalen.

De opstellers van het rapport riepen het Westen op Servië, de dominante Joegoslavische republiek, niet uit te sluiten van het stabiliteitspact voor de Balkan, waarover de Westerse leiders deze week in Sarajevo gaan spreken. Montenegro, de kleinere republiek binnen Joegoslavië, zal de bijeenkomst als waarnemer bijwonen.

„Een geisoleerd Servië leidt niet tot de gewenste politieke veranderingen en democratisering”, zeggen de economen. „In plaats daarvan wordt alleen de positie versterkt van het autoritaire regime, dat extra kracht put uit de toenemende armoede van de Joegoslavische bevolking.”

Het weer bevaarbaar maken van de Donau kost 90 miljoen euro (198 miljoen gulden), meldt de Donaucommissie in de Joegoslavische krant Politika. Door de NAVO-acties ligt de rivier vol met niet-ontplofte bommen, de restanten van ingestorte bruggen en ander puin.

Vier dagen lang hebben deskundigen van de Donaucommissie in Joegoslavië de schade aan de Donau onderzocht. Zij concluderen dat bijna 31 miljoen gulden nodig is voor het vrijmaken van de vaarweg en bijna 138,6 miljoen gulden voor het herstellen en opnieuw opbouwen van de bruggen over de rivier.

Alleen al in Novi Sad kost de aanleg van voorlopige bruggen en pontons 28,6 miljoen gulden. Doordat de NAVO-bombardementen de drie bruggen van Novi Sad verwoestten, werd de hoofdstad van de noordelijke Servische Vojvodina-provincie in tweeën gedeeld.

De deskundigen denken dat het vier tot zes maanden duurt voor de rivier weer bevaarbaar is. Pas over drie jaar zijn volgens hen alle bruggen weer hersteld. Het voorstel van de Donaucommissie zal naar de Europese Unie en de Wereldbank worden gestuurd. De commissie omvat landen waar de Donau doorheen stroomt –zoals Duitsland, Oostenrijk en Joegoslavië– en Rusland.

De Zwitserse autoriteiten hebben gisteren gemeld de eerste vermogens van Joegoslavische leiders te hebben ontdekt. Momenteel wordt onderzocht of de rekeningen ook echt aan mensen uit de kring rond president Slobodan Milosevic toebehoren. Bondspresident Ruth Dreifuss heeft op 16 juli in overeenstemming met de Europese Unie besloten de bevriezing van tegoeden van het Milosevic-regime uit te breiden naar driehonderd personen die op een zwarte lijst van de EU staan. Het gaat om alle ministers, de commandanten van de strijdkrachten, hoge ambtenaren en familieleden van Milosevic.

Op verzoek van het oorlogsmisdadentribunaal voor ex-Joegoslavië had de Zwitserse politie op 23 juni al tot een bevriezing van eventuele tegoeden van Milosevic, de Servische president Milan Milutinovic, de Joegoslavische vice-premier Nikola Sainovic, chef-staf Dragoljub Ojdanic en de Servische minister van Binnenlandse Zaken Vlajko Stojiljkovic besloten. Allen zijn aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden in Kosovo. De EU had al op 10 mei tot een bevriezing van eventuele rekeningen van Servische leiders en hun ondernemingen besloten.