Gele Rijders moeten mogelijk kamp verlaten
„Komst Russen slecht
voor rust in Orahovac”
Van onze buitenlandredactie
PRISTINA – Moskou heeft gisteren circa tweehonderd extra militairen overgevlogen naar de Kosovaarse hoofdstad Pristina. De Russen gaan deel uitmaken van de internationale vredesmacht KFOR. Een deel komt in Orahovac, waar ook de Nederlandse soldaten zijn. Mogelijk moeten de Gele Rijders in deze Duits-Nederlandse sector plaatsmaken voor de Russen. De vrees bestaat dat de spanningen in het stadje tussen Serviërs en etnische Albanezen zullen oplopen.
De komst van de Russische manschappen werd mogelijk door een akkoord tussen de NAVO en Moskou. De alliantie had de komst van de 'blauwe baretten' eerder geblokkeerd wegens onduidelijkheid over onder meer de commandostructuur. De problemen zouden nu uit de wereld zijn, maar veel details over de overeenkomst zijn niet bekendgemaakt.
In Kosovo verblijven overigens al Russen. Nog voordat de NAVO haar vredestroepen naar Kosovo dirigeerde trok een groep soldaten onverwacht Pristina binnen. Veel etnische Albanezen zitten niet te wachten op de versterkingen uit Rusland. Zij beschouwen de Russen, traditionele bondgenoten van Servië, eerder als vijanden dan als vrienden. Servische Kosovaren daarentegen hopen dat de Russen hen kunnen beschermen tegen wraakzuchtige Albanezen in de provincie. Een Russische generaal-majoor in Pristina verklaarde dat zijn mannen zich zullen inzetten voor de veiligheid van alle etnische groepen in Kosovo.
De Nederlandse Gele Rijders zitten met de Russen in hun maag. De vrees leeft dat er niets overblijft van het fragiele evenwicht tussen Albanese en Servische burgers in Orahovac. „We maken ons grote zorgen. De kans bestaat dat het Kosova Bevrijdingsleger UCK zich dan weer gaat bewapenen”, aldus majoor Hunck.
Minister De Grave, die gisteren de Nederlandse militairen in Kosovo bezocht, bevestigt dat er nog wordt onderhandeld met de Russen over de locatie waar zij hun kamp zullen opslaan. „Ik ben natuurlijk niet daverend enthousiast als ze naar Orahovac komen, maar KFOR is KFOR. Nederland heeft aangedrongen op Russische deelname aan KFOR, en dan moet je ze ook een plek bieden waar ze hun taken professioneel kunnen vervullen.”
Afdelingscommandant Van Loon liep de afgelopen drie weken in Orahovac op eieren om de Serviërs in het stadje te houden. Hij zorgde ervoor dat de twee bevolkingsgroepen elkaar nog niet te lijf zijn gegaan. „Een ramp voor de bevolking van dit stadje als wij worden ingeruild voor de Russen? Dat kan ik niet zeggen, maar iedereen die hier een paar dagen heeft rondgelopen kan zelf zijn conclusies trekken.”
De afgelopen nacht nog staken Albanese burgers acht huizen van gevluchte Serviërs in brand. Maar volgens de Gele Rijders is de situatie in Orahovac zich toch aan het stabiliseren. Steeds meer Servische burgers wagen zich in het Albanese deel om boodschappen te doen. Van Loon denkt dat er een steeds duidelijker scheiding optreedt tussen Serviërs die weg willen en Serviërs die willen blijven.
„Sommigen hebben redenen om weg te willen. Maar wij houden een aantal mensen scherp in de gaten en die laten we niet vluchten.” Het UCK heeft Van Loon een lijst overhandigd met daarop 64 namen van Serviërs die het UCK verdenkt van oorlogsmisdaden. Het Joegoslavië-tribunaal heeft echter nog te weinig bewijzen om de Gele Rijders te vragen in actie te komen. „Maar als dat verzoek komt, zullen we niet aarzelen mensen op te pakken”, aldus Van Loon.
De politiek leider van het Kosova Bevrijdingsleger, Hashim Thaci, heeft gisteren verklaard dat 'zijn' UCK niet verantwoordelijk is geweest voor de recente wraakacties tegen Serviërs in Kosovo. Thaci nam ook openlijk afstand van het geweld. „Wij zullen geen anarchie toestaan”, zei hij.
Genormaliseerd
Sinds de intocht van de vredesmacht in Kosovo leggen de afzonderlijke KFOR-contingenten de regels voor het arresteren van misdadigers zeer verschillend uit, zo bleek vanochtend. Daardoor loopt het aantal arrestaties sterk uiteen, zo is binnen KFOR-kringen te horen.
De Duitse eenheid heeft met 96 personen de meeste arrestaties verricht. In het noorden arresteerde de Franse vredesmacht tot op heden slechts één man. In Pec, waar de Italianen zijn gestationeerd, werden vijf arrestaties verricht. De Amerikaanse militairen stelden in het oosten vijftien verdachten in verzekerde bewaring, terwijl de Britten in Centraal-Kosovo tussen de veertig en vijftig mensen zouden hebben gearresteerd.
Groot-Brittannië begint vandaag met de terugtrekking van 700 militairen uit Kosovo. Londen meent dat de situatie in de Servische provincie is genormaliseerd. De militairen behoren tot de eerste troepen die Kosovo binnentrokken. Het gaat voornamelijk om ondersteunend en logistiek personeel. Voortaan zijn zij deze militairen niet meer nodig voor de internationale vredesmacht KFOR, zegt minister van Defensie George Robertson in een schriftelijke verklaring aan het parlement.
VN-secretaris-generaal Kofi Annan en Bernard Kouchner, zijn onlangs aangewezen gezant voor Kosovo, hebben gisteren gezegd dat de vorming van een politiemacht en een burgerbestuur in Kosovo nog weken in beslag zal nemen. Als „praktisch probleem” noemde Annan de aarzeling van regeringen om agenten beschikbaar te stellen aan de internationale politiemacht voor Kosovo, die uit 3100 agenten moet gaan bestaan.
De VN-chef erkende dat het met politieagenten anders is dan met militaire eenheden: die zitten immers goedgetraind te wachten om in actie te komen. Van de 3100 agenten zijn er nog slechts 1900 toegezegd, aldus Annan. Naast de internationale politiemacht moet er ook een plaatselijke politiedienst van 2500 agenten worden gevormd. Annan stelde dat de Verenigde Naties een speciale training verzorgen voor die Kosovaarse agenten.
Kouchner zal naar verwachting volgende week in Kosovo het bestuur overnemen van de interimgezant Sergio Vieira de Mello. De voormalige Franse minister van gezondheidszorg erkende dat tot nu toe slechts 60 van de 1000 plaatsen binnen de VN-staf in Kosovo zijn opgevuld. Binnenkort zullen nog eens 400 vacatures worden opgevuld, maar het zal zeker nog weken duren voor de staf compleet is, benadrukte de gezant.
Geweld tijdens demonstratie tegen Milosevic
