Invliegen Russen is begonnen

NAVO eens met Moskou
over kwestie Kosovo

Een eerste Iljoesjin-transportvliegtuig met parachutisten is vanochtend van een basis ten noorden van Moskou vertrokken. In de loop van de dag zullen in totaal vier vluchten worden uitgevoerd, waarbij 200 soldaten, twintig voertuigen en 20 ton materieel naar Kosovo zullen worden overgevlogen.

De NAVO stuurde zondag een delegatie naar Moskou nadat zij in de weekwisseling Russische troepenversterkingen voor Kosovo had tegengehouden. Dat gebeurde doordat NAVO-lid Hongarije en de kandidaatleden Roemenië en Bulgarije na overleg met de NAVO en Washington de Russen geen toestemming gaven over hun grondgebied naar de luchthaven Slatina bij Pristina te vliegen .

De NAVO hield de komst van meer Russische troepen tegen omdat de Russen hadden geprobeerd hun invloedssfeer uit te breiden naar de sector waar de Italianen de dienst uitmaken. Drie dagen van overleg in het Belgische Mons leverden geen tastbaar resultaat op, zodat werd besloten in Moskou spijkers met koppen te slaan.

De Russische militairen zullen gaan patrouilleren in drie sectoren – de Amerikaanse sector in het noorden, de noordwestelijke sector van de Duitsers en een deel van de Franse sector in het noorden. Van de 3600 militairen worden er 750 op het vliegveld Slatina gestationeerd en het vliegveld krijgt een Russische commandant. De vluchten van en naar het vliegveld vallen onder NAVO-controle.

Clark zei dat de Russen, net als in Bosnië, hun eigen commandostructuur hebben en, net als bij SFOR in Bosnië, vertegenwoordigers zullen hebben bij het NAVO-opperbevel over KFOR. Daar waar bepaalde opdrachten in het kader van KFOR-activiteiten in strijd zouden zijn met de Russische wetgeving –zoals het arresteren van verdachten van oorlogsmisdaden– hoeven de Russen de instructies van de NAVO niet op te volgen, zei Clark.

In het Servische Kraljevo demonstreerden gisteren boze Joegoslavische reservisten. Zij eisen uitbetaling van achterstallige wedde. De Zuid-Servische industriestad Leskovac was het toneel van een nieuwe massademonstratie tegen het bewind van de Joegoslavische president, Milosevic. Zo'n 20.000 mensen scandeerden slogans als „Slobo, hoepel op!” en „Wij willen verandering.”

De prominente Servische oppositieleider Zoran Djindjic kwam op zijn beurt terug naar Belgrado. De voorman van de Democratische Partij verliet vlak na het begin van de Kosovo-oorlog zijn vaderland. Hij verbleef vooral in Montenegro. Djindjic hangt mogelijk een celstraf van twintig jaar boven het hoofd wegens het ontduiken van een mobilisatiebevel.

De Nederlandse minister De Grave (Defensie) brengt vandaag een bezoek aan de Nederlandse KFOR-militairen in het zuiden van Kosovo. De bewindsman zal de Gele Rijders opzoeken in Orahovac, waar zij nu drie weken zijn gelegerd. De Nederlandse militairen vallen onder commando van de Duitse brigadecommandant in Prizren. Minister Herfkens van Ontwikkelingssamenwerking gaat morgen en donderdag samen met haar Duitse collega naar Prizren en Pristina.

NAVO-opperbevelhebber Wesley Clark waarschuwde er gisteren voor dat de inzet van de tienduizenden militairen in Kosovo, niet ten koste mag gaan van de missie in Bosnië. In een interview met het Britse Jane's Defence Weekly maakte hij bekend dat de NAVO maatregelen zal nemen om te voorkomen dat NAVO-lidstaten te veel manschappen uit Bosnië laten vertrekken.

Leden van het Kosova Bevrijdingsleger (UCK) hebben gisteren de oprichting van een politieke partij bekendgemaakt. Voorzitter van de Partij van de Democratische Eenheid (PDU) is de politiek vertegenwoordiger van het bevrijdingsleger, Bardhyl Mahmuti. De partij streeft naar een onafhankelijk Kosovo, want alleen dan is naar haar mening vrede en stabiliteit op de Balkan mogelijk. De leider van het UCK, Hasim Thaci, maakt volgens Mahmuti nog geen deel uit van de partij.

Woordvoerder Jakup Krasniqi van het UCK zou lid van het partijbestuur zijn. De PDU wil naar eigen zeggen „de jongeren en de vrouwen ondersteunen” en het onderwijssysteem in Kosovo zo verbeteren dat het aan de hoogste maatstaven voldoet. Verder kent zij volgens Mahmuti grote betekenis toe aan „de verdraagzaamheid tussen de bevolkingsgroepen en het recht op zelfbeschikking van de volkeren.”

De overeenkomst tussen Rusland en de NAVO ten spijt ging het geweld tegen de Servische minderheid in Kosovo onverminderd door. Zo werd een veertienjarige Servische Kosovaar door onbekenden doodgeschoten in Budriga, in het zuidoosten van de provincie. Sinds de terugtrekking van het Joegoslavische leger uit Kosovo vorige maand hebben volgens Belgrado meer dan honderdduizend Serviërs en andere niet-Albanezen Kosovo verlaten.

Leiders van de Servische gemeenschap in Kosovo hebben gisteren een internationaal onderzoek geëist naar misdaden die zijn begaan tegen Servische Kosovaren. Ook zeiden zij dat niet-Albanezen in gevangenkampen zijn gestopt. In een brief die wereldkundig werd gemaakt door het onafhankelijke Belgradose persbureau Beta zeiden de orthodoxe bisschop Artemije en de plaatselijke Servisch-Kosovaarse politicus Momcilo Trajkovic dat zowel de etnisch Albanese leiders als KFOR nauwelijks iets ondernemen tegen het voortdurende geweld waaraan de niet-Albanezen in Kosovo blootstaan.

Artemije en Trajkovic hadden vorige week een ontmoeting met de etnisch Albanese leider Hashim Thaci en andere Albanees-Kosovaarse politieke kopstukken. Na afloop werd een gezamenlijke verklaring uitgebracht waarin werd gepleit voor respect voor de mensenrechten van alle bevolkingsgroepen in Kosovo.

In hun brief uitten de beide Servisch-Kosovaarse leiders scherpe kritiek op Thaci. Zij verweten hem dat hij niet openlijk zijn veroordeling heeft uitgesproken over de gewelddaden die jegens de Servische Kosovaren worden begaan. „De autoriteit die Thaci geniet onder de Albanese bevolking maakt hem in hoge mate verantwoordelijk voor wat de Albanezen doen”, zo luidde het in de brief.

Volgens Artemije en Trajkovic zijn sinds hun onderhoud met Thaci en de zijnen nog meer Servische culturele monumenten, waaronder kerken, verwoest. Daarnaast zijn er duidelijke aanwijzingen dat in Kosovo nog altijd Serviërs worden vastgehouden in gevangenkampen. „Door wie die kampen worden gerund en hoe lang ze nog blijven bestaan, zijn vragen die door vertegenwoordigers van KFOR beantwoord dienen te worden.”

„In geheel Kosovo wordt alles wat Servisch is zonder pardon verwoest”, schreven de beide leiders, daaraan een oproep verbindend aan het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag ook deze wreedheden te onderzoeken.

In Belgrado liet de Servische regering weten dat Artemije en Trajkovic niet het recht hebben zichzelf als de vertegenwoordigers van de Servische Kosovaren te beschouwen en namens de Servische bevolkingsgroep te onderhandelen. Dat het tweetal openlijk zijn veroordeling heeft uitgesproken over de door Servische politie-, paramilitiare en legereenheden begane wreedheden jegens de Albanese Kosovaren wordt door de regering in Belgrado niet op prijs gesteld. Gezegd werd dat de twee met hun veroordeling aan de etnische Albanezen een vrijbrief hebben verleend om de Servische Kosovaren te grazen te nemen.

Focus
Zwitserland, Rusland, Griekenland en Oostenrijk, die hun hulp aan Kosovo hebben gebundeld onder de naam Focus, hebben gisteren gezegd zich vooral te gaan concentreren op hulpverlening in de rest van Servië. De Zwitserse diplomaat Walter Fust zei dat daartoe was besloten omdat de Verenigde Naties niet van plan lijken om buiten Kosovo hulp te bieden, hoewel dat ook daar „hard nodig” is.

Onderzoek in Montenegro en Servië wees uit dat de schade aan olieraffinaderijen en de watervervuiling daar een „ecologische tijdbom” vormen, aldus Focus. Volgens het onderzoeksteam is het gevaar aanwezig dat ook de Donau vervuild zal raken. Daarnaast wees Focus op de humanitaire crisis die de komende winter zal ontstaan.

Veel huizen zitten door de NAVO-luchtaanvallen zonder verwarming. Alleen al in Belgrado kunnen 250.000 huishoudens niet stoken omdat de warmtecentrale is verwoest, aldus Focus. Fust benadrukte dat Focus zolang het Wereldvoedselprogramma van de VN dat vraagt ook hulp zal blijven bieden in Kosovo.

President Bill Clinton heeft de centrale inlichtingendienst CIA gemachtigd te helpen de Joegoslavische president, Slobodan Milosevic, ten val te brengen, meldt het Amerikaanse weekblad Time. Computerhackers van de CIA zullen onder meer proberen de financiële transacties van Milosevic te saboteren en langs elektronische weg geld van diens vermoede bankrekeningen in Zwitserland, Cyprus, Griekenland, Rusland en China af te halen. Daarnaast zal de CIA proberen oppositieorganisaties in Joegoslavië geld toe te stoppen en dissidenten in de Joegoslavische regering en strijdkrachten te werven, aldus Time, dat zich voor de informatie beroept op niet bij naam genoemde bronnen.