Overleg G-8 nog vruchteloos

Clinton: Eisen
aan Milosevic
blijven overeind

„De NAVO-landen zijn eensgezind in hun vastberadenheid om vol te houden zolang dat nodig is”, zei Clinton in de rozentuin van het Witte Huis. „De vluchtelingen moeten naar huis gaan met bescherming en zelfbestuur krijgen. President Milosevic zou moeten weten dat hij onze fundamentele voorwaarden niet kan veranderen, omdat die simpelweg noodzakelijk zijn voor de terugkeer van de Kosovaren.”

Zelfs nu de publieke steun voor de NAVO-bombardementen in sommige landen afneemt, zal de NAVO niet aarzelen, aldus Clinton. Hij wees op de signalen die de NAVO heeft waargenomen dat het verzet tegen de Joegoslavische president binnen Servië toeneemt, zoals de desertie van honderden soldaten en de protestdemonstraties in sommige plaatsen. Clinton zei niets over de eventuele inzet van grondtroepen.

De diplomatieke inspanningen die een einde moeten maken aan de oorlog in Joegoslavië, lijken de eerste, nog wat onrijpe, vruchten af te werpen. Van een doorbraak is nog geen sprake, maar zowel in het Westen als in Belgrado wordt met veel omhaal van woorden gesproken van „bemoedigende besprekingen”, „hoopgevende ontwikkelingen” en zelfs van „een stap voorwaarts.”

De enigszins positieve diplomatieke geluiden, onder anderen van de Franse minister Védrine (Buitenlandse Zaken), kwamen kort nadat de Russische gezant Tsjernomyrdin woensdagavond laat zijn overleg met de Joegoslavische president, Milosevic, had afgerond. Deze kwam met de Rus overeen dat voor Kosovo een regeling onder auspiciën van de Verenigde Naties kan worden gevonden. Basis daarvoor zijn uitgangspunten zoals die geformuleerd zijn door de G-8, de zeven belangrijkste industrielanden en Rusland.

De G-8 willen stopzetting van het geweld in Kosovo, terugtrekking van alle Joegoslavische en Servische troepen uit dat gebied, stationering van een internationale vredesmacht, terugkeer van de vluchtelingen en een interimbestuur. Verder wenst de groep een politieke regeling van de kwestie Kosovo tussen Servië en de Albanese Kosovaren en stabiliteit in de regio.

Na 12 uur praten werden de G-8 het gisteren niet eens over de tekst voor een resolutie voor de VN-Veiligheidsraad over een oplossing voor de crisis. „We zijn nog niet klaar. We hebben vooruitgang geboekt, maar belangrijke punten moeten nog worden geregeld”, zei Gunter Pleuger, politiek directeur van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken na afloop van de vergadering in Bonn. De Russische deelnemer, Boris Majorski, karakteriseerde de besprekingen als „moeizaam en op sommige momenten zeer onaangenaam.”

Tsjernomyrdin en Milosevic spraken af maandag of dinsdag opnieuw te overleggen. De gezant ging gisteren in Moskou eerst om de tafel met de Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken, Talbott, en de Finse president, Ahtisaari, die als bemiddelaar namens het Westen optreedt.

Belangrijke strijdpunten zijn de volgorde waarin de maatregelen tot uitvoering moeten komen en de samenstelling van de vredesmacht. De Italiaanse premier, D'Alema, wil dat de NAVO een gevechtspauze van ongeveer 72 uur inlast als de Veiligheidsraad de resolutie heeft aangenomen.

Gedumpt
De NAVO zag zich opnieuw geconfronteerd met berichten over akelige missers tijdens bombardementen. Zo veroorzaakten bommen van de alliantie schade aan ambassades van Zweden, Noorwegen en Spanje in Belgrado. Een afgezwaaide bom zou volgens Joegoslavië ook een ziekenhuis in die stad hebben geraakt, met vier doden als resultaat. De NAVO erkende een afzwaaier, maar kon niet bevestigen dat het om het ziekenhuis ging.

In Joegoslavië groeit het verzet tegen de oorlog. De Servische autoriteiten riepen gisteren de noodtoestand uit in de stad Krusevac, die sinds zondag in de greep is van antioorlogsdemonstraties. Het Joegoslavische leger zou bovendien zijn greep op de prowesterse Joegoslavische deelrepubliek Montenegro hebben versterkt door onder meer grensovergangen te sluiten en de levering van hulpgoederen te beletten. Verderop in Kosovo kwam voor het eerst sinds de start van de bombardementen een humanitaire missie van de VN poolshoogte nemen.

De NAVO zelf ontplooide juist diplomatieke activiteiten in de buurlanden. De alliantie is van plan op lange termijn militaire steun te verlenen aan Albanië en aan Macedonië. Daardoor moeten beide Balkanlanden in staat worden gesteld te voldoen aan de criteria voor toetreding. Juist gisteren kwamen in Macedonië weer duizenden vluchtelingen aan.

De NAVO gaat ook mijnenvegers naar de Adriatische Zee sturen die de niet-gebruikte bommen moeten ontmantelen die door NAVO-vliegtuigen in zee zijn afgeworpen. Volgens D'Alema moet de NAVO een „gedetailleerd verslag” uitwerken over het afwerpen van de bommen in zee. Sinds het begin van de NAVO-luchtaanvallen tegen Joegoslavië werden al 143 bommen in de Adriatische Zee gedumpt. Het Britse vliegdekschip Invincible wordt uit deze wateren teruggeroepen. Zijn aanwezigheid is niet langer nodig, aldus Londen.