Nieuwe bewijzen voor
bloedbaden in Kosovo

„Er was zeker sprake geweest van een massale moordpartij. We hebben dat gehoord van grote groepen vluchtelingen die door de regio trokken. Ze spraken allen over dode lichamen in sloten en op weilanden”, aldus een woordvoerster van de UNHCR gisteren voor de BBC-televisie.

Volgens de UNHCR is het Servische leger bezig de Kosovaarse stad Prizren geheel te ontruimen. Vluchtelingen uit Kosovo hebben aan de VN-medewerkers in Macedonië verteld dat Servische functionarissen van „straat tot straat, van huis tot huis gingen en de mensen sommeerden direct te verdwijnen. Ze zochten naar mannen, maar de meesten waren al weg of verborgen zich.”

Servische politiemannen rukten een arts en zes verpleegkundigen letterlijk weg uit hun werk in een ziekenhuis in de stad en deporteerden hen naar de Macedonische grens, aldus de VN-vluchtelingenorganisatie. Deze mensen kregen niet de kans iets mee te nemen of hun familie in te lichten. Behalve de inwoners herbergt Prizren ook een groot aantal vluchtelingen die uit andere delen van Kosovo zijn verjaagd.

De stroom vluchtelingen vanuit Kosovo naar Albanië en Macedonië is gisteren enorm toegenomen. Hulpverleners zeggen dat duizenden Kosovaren gisteren de grens zijn overgestoken. In de ochtend staken ongeveer 4000 vluchtelingen de grens over bij Kukes, in het noorden van Albanië. Er staat nog een onafzienbare rij auto's, tractoren en vluchtelingen te voet te wachten om te worden toegelaten. De meesten zijn afkomstig uit de omgeving van Prizren.

Zo'n 6000 Kosovaren staken gisterochtend de grens met Macedonië over bij Blace en Jazince, zei de UNHCR. Donderdag kwamen ongeveer 7500 mensen Macedonië binnen. Dit is een aanzienlijke stijging in vergelijking met de dagen ervoor.

Op dit moment zitten er ongeveer 370.000 Kosovaren in Albanië. Dit betekent een stijging van het inwoneraantal van het straatarme Balkanland met vijftien procent. Ook Macedonië lijkt gedestabiliseerd te raken door de binnenstromende etnische Albanezen. De ongeveer 165.000 vluchtelingen die al in Macedonië zitten brengen het wankele etnische evenwicht in groot gevaar.

NAVO–woordvoerder Shea bevestigde gisteren dat er nu ook in Servië zelf etnische zuiveringen aan de gang zijn. Hij sprak over „verontrustend nieuws” uit de omgeving van Presevo, net ten oosten van Kosovo. Eerder waren al etnische zuiveringen gemeld in Montenegro, dat samen met Servië deel uitmaakt van Joegoslavië. Maar het is voor het eerst dat er nu ook binnen Servië Albanezen worden verjaagd.

De zuiveringen waren donderdag al gemeld door vluchtelingen uit het gebied. Een UNHCR–woordvoerder sprak van „een soort laatste inspanning”.

De UNHCR heeft er gisteren bij de vijftien lidstaten van de Europese Unie voor gepleit een rechtvaardig en geharmoniseerd asielbeleid te ontwikkelen. Zij is verontrust door de trend in Europa geen onderscheid te maken tussen asielzoekers en andere migranten die de regio binnenkomen.

UNHCR komt met de oproep een dag voor het Verdrag van Amsterdam van kracht wordt. Volgens deze overeenkomst, die in juni 1997 in de Nederlandse hoofdstad totstandkwam, is de Europese Unie gebonden aan de ontwikkeling van een gezamenlijke asielwetgeving voor haar lidstaten. De vluchtelingenorganisatie meent dat de Europese landen een bijzondere verantwoordelijkheid hebben om normen vast te leggen voor de bescherming van vluchtelingen, die als model voor andere regio's in de wereld kunnen dienen.

Unhcr stelt vast dat steeds meer Europese regeringen hun toevlucht nemen tot een breed scala van maatregelen om immigranten, onder wie asielzoekers, af te schrikken. „Het probleem is dat regeringen in Europa vaak de aanpak van het sleepnet gebruiken, waarin zowel clandestiene migranten als degenen die internationale bescherming nodig hebben, worden gevangen. Degenen die vluchten om aan vervolging te ontkomen, moeten toegang kunnen krijgen tot een rechtvaardige asielprocedure”, aldus de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen, Sadako Ogata.

De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, Mary Robinson, haalde gisteren fel uit naar de NAVO. Ze zei dat de NAVO er eens over moet nadenken of het geweld dat nu al meer dan een maand tegen Joegoslavië wordt gebruikt, wel in verhouding staat met de doelen die moeten worden bereikt. Robinson deed haar uitspraken in een rede bij het sluiten van de zitting van de mensenrechtencommissie van de VN, die 6 weken geduurd heeft.

Wel wees Robinson erop dat de wreedheden die door de Serviërs in Kosovo begaan worden, nog altijd vele malen erger zijn dan de wandaden van de NAVO.

Ze haalde cijfers van de Joegoslavische autoriteiten aan, volgens welke 500 burgers bij de NAVO–bommencampagne zijn omgekomen en meer dan 4000 gewond geraakt. „Bij de NAVO–bombardementen van de Federale Republiek Joegoslavie zijn grote aantallen burgers gedood en worden burgerdoelen aangevallen op basis van het feit dat ze voor militaire doelen gebruikt worden of zouden kunnen worden. De NAVO beslist als enige welke doelen wel en welke niet gebombardeerd mogen worden”, zei Robinson.

De Hoge Commissaris riep de Veiligheidsraad van de VN op tot het doen van een uitspraak of de aanhoudende bommencampagne wel wettig is volgens het handvest van de Verenigde Naties.

Ook benadrukte ze dat het oorlogsmisdadentribunaal in Den Haag – als de conclusie wordt getrokken dat er ernstige schendingen van het internationale humanitaire recht plaatsvinden – gerechtigd is tot het doen van onderzoek naar daden van de NAVO en het Bevrijdingsleger van Kosova en niet alleen van de Servische strijdkrachten.

Hoewel dit de felste aanval van de VN op de NAVO–campagne tot nu toe was, onderstreepte Robinson dat de Servische wreedheden ernstiger zijn. Ze noemde het Servische optreden tegen de Kosovaren „een mensenrechtencatastrofe en een humanitaire catastrofe” waarbij „kwetsbare mensen” het slachtoffer worden.

Robinson, die eerder president van Ierland was, vertrekt dit weekeinde voor een reis van twaalf dagen naar de Balkan. Een ontmoeting met de Joegoslavische president Slobodan Milosevic staat gepland. Ze wil hem overreden mensenrechtenwaarnemers in Kosovo toe te laten.

Verder riep Robinson op tot meer inspanningen om een vreedzame oplossing te vinden. „Als de diplomatie geen succes heeft, zal Kosovo grondig worden gezuiverd van Albanezen en zullen de Serviers tot in lengte van dagen worden gebombardeerd”, aldus Robinson. „Er moet een betere manier zijn.”

Clinton
President Clinton vliegt volgende week dinsdag naar Europa. Het oorspronkelijke doel van de reis is een bezoek aan Amerikaanse piloten die vanuit Duitsland missies op Joegoslavië uitvoeren. Daar is een bezoek aan het NAVO-hoofdkwartier in Brussel aan toegevoegd. „De president wil met de NAVO-top de huidige stand van zaken rond Joegoslavië bespreken”, aldus Witte Huis-woordvoerder Joe Lockhart. Daarna vliegt Clinton door naar Duitsland. Daar bezoekt hij een vliegbasis en een centrum voor humanitaire hulp. Donderdag keert de president terug naar de Verenigde Staten.

Lockhart maakte verder bekend dat de VS 20 miljoen dollar hebben gereserveerd voor de ontvangst van 20.000 Kosovaarse vluchtelingen in de Verenigde Staten.

De begrotingscommissie van het Huis van Afgevaardigden heeft intussen extra militaire financiering in verband met de NAVO-operaties goedgekeurd. Het gaat om een bedrag van 12,9 miljard dollar (25,8 miljard gulden). Dat is meer dan het dubbele van de 5,9 miljard dollar waar president Clinton om had gevraagd. De Senaat komt volgende week met een eigen voorstel. Dat omvat 11,1 miljard dollar (22,2 miljard gulden). Dat is iets bescheidener dan de raming van het Huis van Afgevaardigden. Huis en Senaat zullen samen een definitief bedrag vaststellen.

Olie-embargo EU in werking getreden