Verdeeldheid
over opvang
vluchtelingen

Verdriet en wanhoop staan op het gezicht van alle Kosovaarse vluchtelingen die onophoudelijk Servië blijven uitstromen. Huilende moeders in paniek op zoek naar een in de massa verloren kind geven aan hoe compleet de chaos is aan de grens met de omliggende landen. Uit de verslagen van de vluchtelingen komt een duidelijk beeld naar voren: de Serviërs zijn bezig met een regelrechte volkerenmoord. De etnische zuivering gaat gepaard met de ergste oorlogsmisdaden. „Het wijdverbreide en systematische karakter van het misdadige gedrag van Servische militaire, paramilitaire en politie-eenheden in Kosovo wijst op vele van de indicatoren voor volkenmoord”, zegt de Amerikaanse ambassadeur voor onderzoek naar oorlogsmisdaden, David Scheffer, in een rapport.

Wat als patroon naar voren komt, is dat Servische eenheden gemaskerd huizen binnenvallen en de bewoners sommeren binnen 5 minuten weg te wezen of anders doodgeschoten te worden, aldus Scheffer. Washington wil de informatie doorgeven aan het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag.

Verzet
De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR riep vandaag op tot solidariteit van de internationale gemeenschap. Behalve materiële hulp moet ook duidelijk worden welke landen hoeveel vluchtelingen willen opnemen, zei woordvoerster Judith Kumin. De buurlanden van Kosovo –Albanië, Macedonië en Montenegro– zijn bij lange na niet in staat de vluchtelingenstroom op eigen kracht onder controle te krijgen.

Maar in een aantal EU-landen neemt het verzet tegen plannen voor het tijdelijk weghalen van de Kosovaarse vluchtelingen uit hun regio toe. Vooral Frankrijk, Groot-Brittannië, Italië en Griekenland vrezen dat dit de Joegoslavische president Milosevic in de kaart speelt bij zijn etnische zuivering. „Het kan het Westen medeplichtig maken aan het etnisch zuiveren”, zei de Britse premier Blair, nadat de regering had besloten enige duizenden vluchtelingen op te vangen.

Nederland zei al eerder de voorkeur te geven aan opvang van vluchtelingen in de regio. Minister Korthals van Justitie herhaalde dat standpunt gisteren, maar zei ook dat, als opvang in de regio niet meer mogelijk is, de EU-landen ieder een evenredig deel van de opvang voor hun rekening moeten nemen.

Londen, Parijs, Rome en Athene reageerden op een toezegging die Duitsland als huidig EU-voorzitter tijdens de weekwisseling aan Macedonië deed. Bonn beloofde dat de Unie zou overwegen tijdelijk minimaal 100.000 vluchtelingen op te nemen. Details worden volgens Bonn morgen besproken op een bijeenkomst van de EU-ministers van Binnenlandse Zaken.

NAVO-woordvoerder Jamie Shea deed er vervolgens nog een schep bovenop en zei dat Duitsland 'tijdelijke' opvang heeft aangeboden voor 40.000 mensen, Griekenland vijfduizend, Noorwegen zesduizend, Turkije 20.000, Canada vijfduizend en de VS 20.000.

EU-commissaris voor hulpverlening Emma Bonino wees de plannen onmiddellijk af. „Hoe bepaal je 10.000 vluchtelingen en hoe voer je 50.000 mensen af door de lucht. Het is beter de mensen in buurlanden op te vangen”, vindt zij. De NAVO-verklaring kwam trouwens ook als grote verrassing voor de Britse minister van Buitenlandse Zaken, Robin Cook. Die had zondag verklaard met Macedonië te hebben afgesproken dat Britse troepen een internationaal gecontroleerde opvangplaats voor 100.000 vluchtelingen bouwen, dicht bij de grens met Kosovo.

Luchtbrug
De door de NAVO voorgestelde luchtbrug voor vluchtelingen die vastzitten in Macedonië of in het niemandsland tussen Kosovo en Macedonië, startte gisteren met een vlucht van een Macedonische Boeing-737 met 151 mensen naar Turkije.

In Albanië wordt gebouwd aan een vluchtelingenkamp waar 100.000 Kosovaren onderdak moeten vinden. Ook worden er voorbereidingen getroffen voor een luchtbrug waarover vluchtelingen moeten worden getransporteerd naar landen die bereid zijn hen op te vangen. De instelling van de luchtbrug stuit echter op verzet van de Albanese regering. De Albanese minister van Informatie, Musa Ulqini, zei dat Albanië niet wil bijdragen aan de etnische zuivering van Kosovo.

Intussen verergert de toestand van de vluchtelingen met de dag. Amerikaanse functionarissen die kampen in Macedonië hebben bezocht, meldden dat daar de afgelopen dagen zeker elf vluchtelingen om het leven zijn gekomen door de slechte omstandigheden. Zo ontbreken vaak sanitaire voorzieningen, waardoor de modderige ondergrond door uitwerpselen nog extra wordt bevuild.

De vice-secretaris-generaal van de NAVO, Sergio Balanzino, noemde de vluchtelingenstroom gisteren een „humanitaire aardbeving.” Hij is op rondreis door de Balkan. Na het aan Joegoslavië grenzende Roemenië, waar hij gisteren was, zal hij Bulgarije, Macedonië en Albanië aandoen.

De NAVO besloot zo'n zesduizend Italiaanse militairen naar Albanië te sturen om te helpen bij de opvang van de vele tienduizenden vluchtelingen uit Kosovo. Ook de 12.000 soldaten die in Macedonië zijn gelegerd, worden ingezet. NAVO-secretaris-generaal Javier Solana stelde voor een protectiemacht te vormen die er op Kosovaars grondgebied voor moet zorgen dat de Kosovaarse vluchtelingen veilig kunnen terugkeren.

Volgens een NAVO-bron moet het voorstel van Solana niet worden gezien als de eerste stap op weg naar het inzetten van grondtroepen tegen Joegoslavië of om Kosovo gewapenderhand binnen te vallen. NAVO-opperbevelhebber Wesley Clark heeft opdracht gekregen van de Noord-Atlantische raad om in Albanië een hoofdkwartier op te zetten om daar de supervisie te voeren over de hulpverlening en om een snelle stationering van NAVO-troepen voor te bereiden.

Ofschoon scherp verdeeld over de NAVO-bombardementen op Joegoslavië is de VN-Veiligheidsraad het gisteren wel eens geworden over een verklaring waarin „de grootste zorg” wordt uitgesproken over de „ernstige humanitaire situatie” die is ontstaan door de massale uittocht uit Kosovo.

Korte berichtgeving