Voorpagina 1 april 1999

Servische televisie toont gevangen Amerikanen

VN: Hongersnood
dreigt in Kosovo

Van onze buitenlandredactie
LONDEN – Het lot van de etnische Albanezen in Kosovo wordt steeds heikeler. Volgens de Wereldvoedselorganisatie van de Verenigde Naties (WFP) dreigt er zonder internationale hulp binnen 10 tot 14 dagen in de Servische provincie hongersnood te ontstaan. De Servische televisie toonde vanmorgen de drie Amerikaanse soldaten die sinds gisteren bij de Macedonisch-Kosovaarse grens werden vermist.

In Bonn berichtte de Duitse minister van Defensie Rudolf Scharping over de „oprichting van concentratiekampen” in Kosovo. Daarbij worden de mannen gescheiden van de vrouwen en kinderen. NAVO-woordvoerder Shea sprak over „een proces van identiteitsvernietiging” van de Kosovo-Albanezen. De Joegoslavische autoriteiten zijn volgens hem begonnen met de vernietiging van de archieven en andere openbare documenten van de Kosovaren, zoals het kadaster, geboorte- en huwelijksaktes.

De verdragsorganisatie bevestigde dat de etnische zuivering van Pristina doorgaat. Het Joegoslavische leger en de Servische politie hebben volgens de NAVO dinsdag en woensdag met zware wapens en tanks ongeveer 50.000 vluchtelingen in het Kosovaarse Paruchsa-dal ingesloten en beschoten. Onder de vluchtelingen zouden zich ook strijders van het Kosova Bevrijdingsleger (UCK) hebben bevonden. Uit de stad Orahovac, in het zuidwesten van Kosovo, zou de Albanese bevolking worden verdreven.

De gematigde leider van de Kosovo-Albanezen, Ibrahim Rugova, kwam gisteren met de verrassende oproep aan de NAVO haar luchtaanvallen stop te zetten. Rugova, over wiens lot onduidelijkheid bestond, bleek zich nog altijd in zijn huis in Pristina te bevinden. Omdat hij daar door de Serviërs wordt bewaakt, is het onduidelijk of hij vrijelijk kan spreken, zo commentarieerde de Britse zender BBC vanmorgen.

Ook over de situatie van andere Albanese intellectuelen is grote verwarring ontstaan. Fehmi Agani, adviseur van Rugova, en Baton Haxhiu, hoofdredacteur van de belangrijkste Albanese krant in Kosovo, zijn volgens Albanese en Amerikaanse bronnen nog in leven. Maandag meldde de NAVO dat beiden zondag door de Serviërs waren geëxecuteerd.

Tegelijk maakte in Den Haag de hoofdaanklaagster van het Joegoslavië-tribunaal, Louise Arbour, bekend dat de Servische militieleider Zeljko Raznjatovic, beter bekend als Arkan, is aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden. Arkan, die nu actief is in Kosovo, wordt verdacht van deelname aan etnische zuiveringen in Bosnië en Kroatië die mogelijk duizenden mensenlevens hebben geëist.

Ondertussen nam het aantal vluchtelingen, vooral richting Albanië, verder toe. Volgens de laatste cijfers van de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, UNHCR, benaderde het aantal uitgeweken Kosovaren gisteren de 125.000. Richting Albanië waren dit er ruim 85.000. In Montenegro zwol het aantal gevluchte Albanezen aan tot 25.000, in Macedonië was dit 14.500.

Heviger
De NAVO-acties worden steeds heviger. Opperbevelhebber Clark zei gisteren dat de alliantie hem toestemming heeft gegeven meer doelen in Joegoslavië te bombarderen. Ondanks de ongunstige weersomstandigheden zouden eerder vliegvelden en kazernes, alsmede de hoofdkwartieren van de luchtmacht en de militaire politie zijn getroffen. De NAVO gaat niet in op de verzoeken om met Pasen een bestand in acht te nemen. Dat zou Milosevic de kans geven zijn offensief voort te zetten.

De luchtacties tegen Joegoslavië kunnen nog verscheidene weken duren. Dat heeft secretaris-generaal Javier Solana van de NAVO vanmorgen voor de Franstalige Belgische radio gezegd. Solana weigerde een exacte datum voor het einde van de bombardementen te noemen. Hij herinnerde eraan dat het doel van de bombardementen is de militaire capaciteit van de Joegoslavische president Milosevic en zijn vermogen om te doden te verzwakken en een humanitaire ramp in Kosovo te voorkomen. „Wij zullen met de wilskracht van alle bondgenoten doorgaan om een einde te maken aan een humanitaire ramp die waarschijnlijk de ernstigste sinds de Tweede Wereldoorlog is”, zei de secretaris-generaal.

Verder sprak luchtmachtgeneraal David Wilby van een scala aan getroffen doelen, waaronder een luchthaven voor helikopters en een opslagplaats voor voertuigen bij Novi Sad, een militair vliegveld bij Nis in het zuiden van Servië, een politiekazerne bij Kula en een legerkazerne in de hoofdstad van Kosovo, Pristina. Daarnaast zijn ongeveer dertig vliegtuigen vernietigd of ernstig beschadigd.

De relatie tussen de NAVO en Moskou lijkt verder te verslechteren. De Russische minister van Buitenlandse Zaken Ivanov beschuldigde de VS ervan Kosovo van Servië te willen losmaken. Ook besloot Rusland zeven marineschepen van de Zwarte-Zeevloot „voor een voorjaarsoefening” naar de Middellandse Zee te sturen, tot grote bezorgdheid van Washington.

Amerikanen
De Servische televisie heeft vanmorgen beelden van drie gevangen Amerikaanse militairen uitgezonden. De NAVO had eerder verklaard dat Joegoslavië inderdaad drie militairen vasthoudt. De alliantie is bezig de namen van de drie getoonde mannen definitief vast te stellen. De militairen, onder wie twee officieren, worden sinds gisteren in het noorden van Macedonië vermist. Het laatste contact dat de drie hadden met hun hoofdkwartier, bestond uit een bericht over de boordradio van hun voertuig. Ze voerden een patrouille uit langs de Joegoslavisch-Macedonische grens toen ze op 5 kilometer van de grens met Servië in een hinderlaag werden gelokt.

De getoonde Amerikaanse soldaten hadden, zo leek het althans, enige blauwe plekken in hun gezicht. Volgens het Servische commentaar bij de beelden hadden ze zich verzet tegen hun gevangenneming. De gevangenen zullen waarschijnlijk vastgezet worden in de buurt van Pristina. De drie maken deel uit van de in Macedonië gelegerde NAVO-vredesmacht.

In Bonn vindt vandaag een Balkan-conferentie plaats waar gesproken zal worden over de coördinatie van de hulpmaatregelen voor de op de vlucht geslagen Kosovaren. De ministers van Buitenlandse Zaken van de buurlanden van Joegoslavië praten in de Duitse stad met hun ambtgenoten van Duitsland, Finland en Oostenrijk, die de Europese Unie vertegenwoordigen.

Zie ook:
NAVO valt hoofdkwartier Serviërs aan

Cohen: Kosovaren
niet terugsturen

Nederlandse soldaten vrezen voor wraakacties

De Grave blundert tegenover NAVO

Van Aartsen spreekt met Solana over idee GroenLinks

UCK prest gevluchte Kosovaren tot vechten

”Arkan” ontkent beschuldigingen VN-tribunaal

Vaticaan bemiddelt in Kosovo-crisis

Kerken in Aktie roept op tot hulp aan vluchtelingen

„Stapels lijken in straten
van Pristina”

Grondtroepen in Kosovo onvermijdelijk

Rugova roept op tot stopzetting NAVO-acties

Rusland stuurt marineschepen „op oefening”

Dagretourtje naar de oorlog

Een week lang binnen
uit angst

Angstig fluitende kinderen in het bos

Kans op terreuracties
in Nederland klein

„Beter dan bommen
was mogelijk”

Korte berichtgeving