„Volkenmoord aan
de gang in Kosovo”
Van onze buitenlandredactie
BELGRADO – De vrees voor een groeiende humanitaire catastrofe in Kosovo heeft de NAVO ertoe gebracht de luchtaanvallen te verhevigen. Tot vanochtend vroeg gingen toestellen van de alliantie door met bombardementen op militaire doelen als tanks, geschut en troepenconcentraties met als doel een eind te maken aan het Servische 'genocidebeleid'.
De Duitse defensieminister Rudolf Scharping zei gisteren in een televisie-interview dat in Kosovo een volkenmoord in gang is gezet. NAVO-woordvoerder Jamie Shea zei dat een humanitaire ramp dreigt die in Europa de grootste is sinds de Tweede Wereldoorlog.
Meer dan een kwart van de Albanezen uit Kosovo –ruim een half miljoen mensen– is op de vlucht voor Serviërs die moordend en plunderend door hun provincie trekken. Het aantal vluchtelingen –vooral vrouwen en kinderen– stijgt in snel tempo. Alleen al in Albanië arriveerden er zaterdag 20.000 en gisteren werden er ruim 15.000 verwacht.
De vluchtelingenorganisatie van de VN zegt dat in Kosovo „de wet van de jungle” heerst. De westerse landen zijn bezorgd over de aanzwellende berichtenstroom over omvangrijke moordpartijen onder de Albanese bevolking van Kosovo. De NAVO beschuldigt de Serviërs van „politiek van de verschroeide aarde” en zegt dat zij tienduizenden etnische Albanezen het land uitdrijven, naar Albanië en Macedonië. „Ze willen grote delen van Kosovo ontdoen van de Albanezen”, zei de woordvoerder.
Aan de grens moeten de vluchtelingen in ieder geval hun identiteitspapieren en de kentekenplaten en -bewijzen van hun auto afstaan aan de Servische grensbewakers, vaak ook waardevolle bezittingen. Volgens de NAVO wijst dit erop dat de Joegoslavische autoriteiten het de vluchtelingen zo moeilijk mogelijk willen maken terug te keren.
NAVO-secretaris-generaal Solana heeft met de regeringsleiders van de Kosovaarse buurlanden Albanië en Macedonië overlegd over de gevolgen van de exodus. Macedonië had gevraagd om het staken van de bombardementen omdat die de stroom vluchtelingen alleen nog maar zouden aanwakkeren. Albanië vraagt de internationale gemeenschap om bijstand omdat het zelf de opvang van de vluchtelingenmassa niet aan kan. Italië vreest te worden overspoeld met etnische Albanezen uit de Servische provincie.
De verhalen over geweld tegen de etnische Albanezen nemen alleen maar toe. Vluchtelingen die na vaak lange wachttijden aan de grens en compleet uitgeput zijn aangekomen in Albanië en Macedonië, verhalen van de gruweldaden waarvoor ze op de vlucht zijn geslagen en de taferelen die ze onderweg hebben gezien. Ze vertellen over hele families die zijn geëxecuteerd, over dorpen die in vlammen zijn opgegaan of met de grond gelijk zijn gemaakt, over ouders die voor de ogen van hun kinderen zijn vermoord en over kinderen die onder de ogen van hun ouders zijn afgemaakt. In de enorme verwarring is van dit soort verhalen geen enkele bevestiging te krijgen. Maar de vluchtelingen zijn consistent in hun relaas.
De Coördinatie Raad Albanezen in Nederland meldt uit bronnen die hij veiligheidshalve niet wil noemen dat het voetbalstadion van Pristina vol zit met mannen die door Servische troepen zijn bijeengedreven. De meer dan 100.000 inwoners tellende stad Pec staat in brand, meldt de raad verder.
Doodseskaders van zwaarbewapende Servische burgers trekken door de hoofdstad Pristina op zoek naar slachtoffers, meldde journalist Paul Watson van de Los Angeles Times gisteren uit Pristina. Watson is waarschijnlijk de nog enige westerse journalist die in Kosovo is overgebleven nadat de Joegoslavische autoriteiten de buitenlandse pers hadden gesommeerd hun grondgebied te verlaten.
Bratislava Morina, de Servische commissaris voor de vluchtelingen, ontkende de beschuldigingen. Op de Servische televisie sprak ze tegen dat er een humanitaire catastrofe plaatsvond in Kosovo. „Het feit is dat sommige Albanezen hun huizen verlaten in de gebieden waar de NAVO burgerdoelen aanvalt”, zo zei ze.
De Amerikaanse bemiddelaar Christopher Hill heeft de Joegoslavische autoriteiten ervan beschuldigd de etnische Albanezen volgens een vooropgezet plan uit Kosovo te verdrijven. Volgens Hill heeft Belgrado met opzet een groot aantal troepen in de provincie gestationeerd, die niet „alleen voor de strijd met het Kosovo Bevrijdingsleger UCK moesten worden ingezet.”
De Joegoslavische strijdkrachten hebben een grootscheeps offensief ingezet tegen de etnische Albanezen in Kosovo, zei ook de Britse minister van Defensie George Robertson zaterdag. Kosovaarse vluchtelingen maakten melding van door de Servische politie en Joegoslavische troepen begane wreedheden jegens de etnisch Albanese bevolking.
De Britse premier Tony Blair ontkende dat het nieuwe Servische offensief het gevolg is van de NAVO-luchtaanvallen. De Joegoslavische president Slobodan Milosevic „vervolgt eenvoudigweg het beleid van intimidatie, repressie en etnische zuivering dat hij al jaren voert. Wij zijn voor deze arme, weerloze mensen de enige kans die ze hebben”, zei Blair tegen Sky TV.
Verraders
De Russische president Boris Jeltsin zal in een toespraak die hij morgen in het parlement geeft zwaar afgeven op de NAVO, is vooraf in Moskou bekendgemaakt. De president schortte de samenwerking met het bondgenootschap vorige week op uit protest tegen de aanvallen op Joegoslavië.
De Russische premier Jevgeny Primakov reist mogelijk morgen naar Belgrado. De bombardementen van de NAVO op Joegoslavië hebben meer dan duizend mensen het leven gekost, zei de Russische minister van Defensie Igor Sergejev tijdens een ontmoeting met Primakov en minister van Buitenlandse Zaken Ivanov.
Volgens het officiële Joegoslavische persbureau Tanjug zijn de gevechten tussen Servische troepen en rebellen van het Bevrijdingsleger van Kosovo (UCK) geïntensiveerd. De afgelopen twee dagen zouden zeker op dertig plaatsen gevechten hebben gewoed tussen het leger en rebellen.
Het persbureau beweert dat het UCK onder dekking van de NAVO-luchtaanvallen Servische politiebureaus en legertroepen aanvalt, onder meer in het westen van Kosovo bij Denaci, in Midden-Kosovo bij Srbica en in de dorpen Retimlje en Opterusa bij de zuidwestelijke stad Orahovac. In het zuiden, bij de grens met Macedonië, zouden rebellen zaterdag een politiebureau in Kacanik met handgranaten hebben bestookt en een legerkonvooi hebben aangevallen.
Tanjug meldde ook dat etnisch-Albanese guerrillastrijders vochten met gewapende Servische burgers in noordwestelijke Servische dorp Ljubozda. Servische politieversterkingen zouden een einde aan de gevechten hebben gemaakt.
Het hoofdkwartier van de Servische politie is tijdens de vijfde aanvalsgolf volledig verwoest, meldde de Servische staatstelevisie vanochtend. Het persbureau Tanjug meldt dat ook in Djakovice een politiekazerne is getroffen. De bus- en treinverbindingen in Joegoslavië lijken ernstige hinder te ondervinden van de luchtaanvallen. Tanjug meldt dat er tussen Belgrado en vijf andere grote steden geen treinen meer rijden. De grootste busmaatschappij, Lasta, heeft aangekondigd het aantal bussen op alle lijnen te verminderen.
In Montenegro heeft het bondgenootschap een Joegoslavische MiG-21 op de grond vernietigd. Bij de aanval op het militaire vliegveld van de Montenegrijnse hoofdstad Podgorica ging ook een legervoertuig verloren.
De Servische media berichten dat het Joegoslavische leger drie NAVO-toestellen heeft neergehaald; twee vliegtuigen boven Kosovo en een toestel boven Servië. Maar de NAVO spreekt dit tegen. Volgens een woordvoerder zijn alle vliegtuigen teruggekeerd op hun bases.
Ondertussen wordt Albanië overspoeld door tienduizenden Kosovaarse vluchtelingen. Alleen al zaterdag arriveerden 20.000 vluchtelingen, merendeels afkomstig uit dorpen in de regio Prizren, liet de regering in Tirana weten. „Duizenden vluchtelingen komen onze grens over”, zei premier Majko gisteren. „Ons land ziet zich voor een zeer moeilijke situatie geplaatst”. Volgens de VNvluchtelingenorganisatie UNHCR staken in de nacht van zaterdag op zondag opnieuw zo'n 2.000 vluchtelingen uit Kosovo de Albanese grens over. Twee vluchtelingen zijn zondag overleden. Een 25-jarige man die was verwond door Servische troepen overleed in een ziekenhuis en een 65-jarige man stierf aan een hartaanval.
De meeste vluchtelingen waren vrouwen en kinderen. „We hebben te horen gekregen dat er in Kosovo geen plaats is voor Albanezen”, zei een 13-jarige jongen, die was weggevlucht uit het dorpje Zojs in het westen van Kosovo.
Sommige vluchtelingen en ook Kosovaarse zegslieden die zich nog steeds in Kosovo bevinden verhaalden over wreedheden die door Servische paramilitaire bendes werden begaan. Er zouden Kosovaarse mannen zijn ontvoerd en vermoord. Servische knokploegen zouden van deur tot deur gaan en alle Kosovaarse mannen die zij aantreffen te grazen nemen. Ook zouden talloze huizen van Kosovaren zijn geplunderd. „In Pristina zijn de Albanese winkels in brand gestoken en alle goederen uit de winkels gestolen”, verklaarde een 29-jarige vrouw.
Andere vluchtelingen zeiden op hun tocht naar Albanie langs zes dorpen te zijn gekomen die allemaal in brand stonden: Piran, Ladovic, Celine, Radobrav, Nagafc en Brestovc.
Dertig vluchtelingen die tot een en dezelfde familie behoorden zeiden de grens over te zijn gejaagd door Servische soldaten, die zeven mannelijke leden van de familie van 17 tot 80 jaar gevangen hadden genomen. Een vrouw zei haar 15-jarige zoon te hebben gered door hem als vrouw te verkleden.
Kosova Press, het persbureau van de etnische Albanezen, meldde dat de lijken van 33 afgeslachte Albanezen waren aangetroffen in een riviertje tussen Orahovac en Djakovica en dat in Bela Crkva zeker dertien Kosovaren waren vermoord, onder wie vijf kinderen en drie vrouwen.
De Albanese regering zei dat de Servische politie en paramilitaire knokploegen bekende Kosovaren afgingen om dezen „te elimineren”. Volgens Tirana worden intellectuele en politieke leiders, onder wie ook Kosovaren die deel uitmaakten van de delegaties naar Frankrijk, vermist.
Intussen gaat de exodus van etnische Albanezen uit Kosovo door. Een half miljoen mensen is op de vlucht voor de moordende en plunderende Servische troepen en paramilitaire groeperingen. De Albanese vice-premier Ilir Meta zei vanochtend dat de afgelopen 35 uur meer dan 60.000 vluchtelingen de grens van zijn land zijn overgetrokken. Volgens hem is de enige oplossing voor de huidige situatie het inzetten van NAVOgrondtroepen. Griekenland heeft Macedonië steun toegezegd bij de opvang van de stroom vluchtelingen, die blijft aanzwellen. Ook in Montenegro komen duizenden vluchtelingen uit Kosovo aan.
VS bevestigen crash van stealth toestel in Servië
Russische delegatie op missie naar Belgrado
„Sturen grondtroepen niet aan de orde”
Familie Nederlands personeel bezorgd
VS-ambassades doelwit bij demonstraties
Macedonische leger zou zich mobiliseren
Prodi: Grotere rol EU in Joegoslavië
„Alle lichten in de steden zijn aan”
„We voelen ons verraden, machteloos”
Machteloos kijken de Kosovaren toe
Beruchte eenheid Servische para's van ”Arkan” in Kosovo
