Groot feest voor Prins Philip

Algemeen wordt aangenomen dat Elizabeth haar man tijdens die receptie zal toespreken. Aan de receptie gaat een dienst vooraf in St. George Chapel op het terrein van het kasteel. Woensdag heeft het Londense stadsbestuur de prins met een lunch voor 500 gasten in het zonnetje gezet.

Aan de voorbereidingen van de festiviteiten is dit voorjaar al begonnen. Het initiatief komt van koningin Elizabeth. Zij wil met de feestelijkheden onderstrepen wat haar man voor haar sinds hun huwelijk in 1947 heeft betekend. Ook vindt ze het tijd dat Philip bedankt wordt voor zijn tomeloze inzet voor Groot-Brittannië gedurende meer dan een halve eeuw. Philip is betrokken bij 837 organisaties, heeft meer dan 20.000 openbare verplichtingen vervuld en heeft 600 bezoeken aan 139 landen gebracht. Kortom iemand die niet stilzit.

De Britten hebben een haat-liefdeverhouding met de jarige. Hij kan zeer aardig en voorkomend zijn. Vaker is het tegengestelde het geval. Als hij zijn dag niet heeft schoffeert hij mensen. Hij neemt geen blad voor de mond. Dat heeft verschillende keren geleid tot pijnlijke situaties. Berucht is zijn opmerking tegen Britse studenten tijdens het staatsbezoek aan China. „Blijf hier maar niet te lang, anders krijg je ook spleetogen”, hoorden zij van de prins-gemaal.

Het is deze functie die hem een ogenschijnlijk aangenaam leven heeft bezorgd, maar waaraan hij niet het grootste genoegen heeft beleefd. Het liefst had hij carrière gemaakt bij de marine. Zijn loopbaan daar moest hij in 1952 opgeven toen zijn echtgenote koningin werd. Om zijn dagen te vullen is hij onder meer tot 1996 voorzitter van het Internationale Wereldnatuurfonds geweest. Hij kon zich, zo liet zich tijdens interview ontvallen, interessantere bezigheden voorstellen.

Mensen die hem bezig gezien hebben voor het Wereldnatuurfonds, kunnen dat niet geloven. Het tekent het plichtsbesef van Philip. Hij zit nu eenmaal in die rol en maakt er dan ook het beste van. Het niet nakomen van verplichtingen, zichzelf beklagen, het komt niet voor in zijn opvattingen. Hij doet zijn plicht en niet meer of minder dan dat. Het verzaken van de plicht zou het aanzien van de monarchie schaden.

Woest
Deze opvatting maakt dat hij in het afgelopen decennium woest was over het gedrag van wijlen prinses Diana en Sarah Ferguson. In het begin van hun huwelijken had Philip nog enige consideratie met hen gehad. Hij wist hoe moeilijk het is om als nieuwkomer de weg te vinden binnen het Britse koninklijk huis.

Toen zij en hun echtgenoten hun huwelijksproblemen zonder enige gêne in de publiciteit brachten was voor Philip de maat vol. Hij zette zijn echtgenote in het geval van Charles en Diana eind 1995 aan het schrijven van een brief. In het epistel kreeg het tweetal in niet mis te verstane woorden de opdracht de scheiding van tafel en bed in een echtscheiding om te zetten.

In het land is Elizabeth de baas, thuis is Philip het. Hij heeft als het om familiezaken gaat de daadkracht die haar ontbreekt. Het was Philip die Charles dwong een keuze voor of tegen Diana te maken. „Je trouwt met haar of breekt met haar.” De prins was het getreuzel van zijn zoon beu. Bovendien vond hij het niet netjes de heel jonge Diana aan het lijntje te houden.

Later zou Charles zich erover beklagen dat zijn vader hem gedwongen had met Diana te trouwen. De verhouding tussen vader en zoon is verre van ideaal. In Charles' jeugd probeerde Philip een vent van hem te maken. Dit had een averechts effect op de zeer introverte Charles. Hij voelde zich in de steek gelaten door zijn vader.

Ook nu is de band tussen vader en zoon verre van innig. Onlangs lekte nog uit Philip Charles niet geschikt vindt voor de troon. Een journalist die aan een biografie over Philip werkt, hoorde dat van hovelingen en goede vrienden van Philip. De laatste schreef zijn zoon een brief met excuses. Hij ontkende overigens niet dat hij zijn 'kringetje' toestemming had gegeven met de journalist te praten.

Ook met zijn andere zoons, Andrew en Edwin, boterde het niet altijd even goed. Toen Edwin na korte tijd de mariniers verliet, kreeg hij een brief op poten van zijn vader. Zijn dochter Anne is het enige kind met wie hij een goede relatie heeft. Toen Charles zijn vader als kil en harteloos typeerde, corrigeerde Anne dit beeld. Zij vertelde over de vader die haar als kind voorlas voor het slapen gaan. De vader die verstoppertje met hen speelde en eigenlijk voor meer tijd voor zijn kinderen had dan hun moeder.

Elizabeth en Philip hebben een verstandshuwelijk. Zij leven hun eigen levens met aparte eetkamers, slaapkamers en badkamers. Niettemin hebben ze een groot respect voor elkaar. Daarom zal Philip haar nooit in verlegenheid brengen door openlijk een affaire te beginnen met een andere vrouw. Als zijn oog afdwaalt naar een mooie dame dan veinst Elizabeth dat niet te zien.

Een vijftien jaar geleden dachten ze nog over een rustige oude dag ergens op het Engelse platteland. Toen de donkere wolken boven het huis Windsor een decennium geleden samenpakten, wisten ze dat die droom geen werkelijkheid zal worden. Elizabeth zal blijven regeren zolang het haar gegeven is.