Roomsen en luthersen eens over rechtvaardigingVan onze kerkredactie GENEVE Het gesprek tussen luthersen en rooms-katholieken over de rechtvaardigingsleer is voltooid. Nu de Rooms-Katholieke Kerk met een gemeenschappelijke verklaring heeft ingestemd, kan het document spoedig ondertekend worden, melden lutherse bronnen. De Lutherse Wereldbond bespreekt dezer dagen het oorspronkelijke document en een toevoeging die zorgde voor het positieve antwoord van het Vaticaan. Een doorbraak in de oecumenische betrekkingen, zegt een tevreden Horst Hirschler, voorzitter van de Velkd, de koepel van acht lutherse landskerken in Duitsland. Het toegevoegde document heeft een verblijdend nieuw profiel, aldus prof. Eberhard Jüngel uit Tübingen, een van de scherpste critici van de verklaring in afgelopen jaren. Een beslissend resultaat voor de millenniumwisseling, voegt president Christian Krause van de Lutherse Wereldbond (LWB) toe. Niet iedereen is zo positief gestemd. De voorzitter van de Conferentie van belijdende gemeenschappen in Duitsland, Ulrich Woronowicz uit Berlijn, blijft kritisch. De lutherse kerken hebben een deel van hun identiteit verloren nu vastgesteld is dat de leerveroordelingen tussen rooms-katholieken en luthersen niet meer gelden, zegt hij. 20 jaar geduurd Het rooms-lutherse gesprek over de rechtvaardigingsleer begon twintig jaar geleden. Na vele jaren van studie en overleg kwam twee jaar geleden een gemeenschappelijke verklaring gereed. De Lutherse Wereldbond, die 57 van de 61 miljoen lutheranen wereldwijd vertegenwoordigt, ondertekende 16 juni vorig jaar het document. Daarin staat dat de lutherse en roomse ontvouwingen van het rechtvaardigingsgeloof in hun verscheidenheid open zijn voor elkaar. Tien dagen later stemde de RK-Kerk met de verklaring in, zij het onder voorbehoud. De kerk zag in het document niet meer dan een opmerkelijke vooruitgang in het wederzijds begrip. De lutheranen waren zwaar teleurgesteld. In november vorig jaar begon een nieuwe gespreksronde op initiatief van Ishmael Noko, secretaris-generaal van de LWB. Enkele maanden van overleg hebben geleid tot een officiële gemeenschappelijke standpuntbepaling. Deze behandelt de heikele punten die ondertekening van het basisdocument tot nu toe in de weg stonden. Onlangs maakte kardinaal Edward Cassidy, voorzitter van de pauselijke Raad voor de eenheid van christenen, bekend dat de RK-Kerk nu klaar is voor ondertekening. Juist het aanvullende document heeft menige lutheraan verrast. De RK-Kerk was vorig jaar namelijk niet bereid de leerveroordelingen uit de zestiende eeuw op te heffen. Het concilie van Trente vervloekte in 1563 onder meer de ketterij van de reformatorische leer van de rechtvaardiging van de goddeloze. De vroegere wederzijdse leerveroordelingen raken elkaar niet meer, heet het nu. Sola fide In het toegevoegde document staat dat de mens onafhankelijk van zijn werken gerechtvaardigd wordt. Nota bene, alleen door geloof. Sola fide, commentarieert prof. Jüngel in het Duitse Algemene Zondagsblad. Dat stond niet in de oorspronkelijke gemeenschappelijke verklaring. Het document opent met de belijdenis dat lutheranen en rooms-katholieken beiden de christen als tegelijkertijd rechtvaardig en zondaar zien. Een door en door evangelische context, aldus de Tübingse hoogleraar. Commentator Peter Wensierski merkt in Der Spiegel echter op dat in de praktijk van het gemeenteleven de leer van de rechtvaardiging nauwelijks een rol speelt. We beantwoorden vragen die niemand gesteld heeft, citeert hij een theoloog uit Lübeck. Van lutherse kant stromen de positieve reacties binnen. De tijd van wederzijdse verkettering is definitief voorbij, heet het. Friedrich-Otto Scharbau, president van het Velkd-bureau, spreekt van een enorme stap voorwaarts. Hij ziet zelfs tekenen dat de RK-Kerk afziet van haar aanspraak de enige ware kerk te zijn. In het toegevoegde stuk stelt de RK-Kerk namelijk dat volledige kerkgemeenschap zoveel betekent als eenheid in verscheidenheid. Oecumene betekent dus niet per definitie meer terugkeer naar Rome, legt prof. Jüngel uit. In januari vorig jaar vroegen 150 vooraanstaande lutherse theologen nog om afwijzing van de gemeenschappelijke verklaring. Een van hen, prof. Martin Hengel uit Tübingen, stelt nu dat mogelijke misverstanden uit de weg geruimd zijn. Onopgeefbaar Kardinaal Cassidy heeft tijdens het verloop van de discussie al relativerende opmerkingen gemaakt over de verklaring. Hij waarschuwde dat aan de identiteit van de belijdenissen niet geknabbeld mag worden. Vooral het primaat van de paus behoort tot het onopgeefbare geloofsgoed van de Katholieke Kerk, aldus Cassidy. Ook Scharbau waarschuwt overigens voor te hooggespannen verwachtingen. Een vorm van avondmaalsgemeenschap zit er voorlopig niet in, meent hij. De avondmaalsleer is volgens hem het probleem niet, maar wel het rk-standpunt dat alleen een gewijde priester het avondmaal mag bedienen. Dit zorgt voor een diepe smartelijke wond, zegt hij. |