Matthew Henry in het Bulgaars

Een bestuursdelegatie van de KOEH maakte in 1992 een oriëntatiereis naar het gebied achter het voormalige IJzeren Gordijn. De in het geheim onderhouden contacten konden toen, bij wijze van spreken, voortgezet worden in de voortuin van een predikant terwijl de Bijbel op tafel lag. Een ongekende luxe en reden tot diepe dankbaarheid, ook voor deze interkerkelijke organisatie.

De nood was echter nog niet voorbij, zo bleek het bestuur. De fronten waren alleen anders komen te liggen. De Bijbel was breed aanwezig. Maar geestelijke verwarring werd alom aangetroffen. De kern van het probleem is, zoals veelal in gebieden waar vervolging is, dat er allerlei wind van leer waait. Mensen ervaren de leegte na het falend communisme.

Zoeken naar geestelijke waarden loopt vaak uit op het zich blind staren op allerlei leerstellingen. Niet zelden ook zoekt men de ontstane leegte te vullen met zogenaamde westerse waarden. De hang naar geld en luxe en allerlei puur aardse genoegens is dan sterk aanwezig.

Omslag
De bestuursdelegatie kwam met de relaties in Oost-Europese landen tot de conclusie dat er een groot gebrek was aan gereformeerde lectuur om christenen te wapenen tegen allerlei verkeerde leer. Met name uit evangelische en pinksterkringen werd ruimhartig lectuur uitgedeeld. Het omslagpunt voor de organisatie was daarmee eigenlijk gegeven.

Het zoeken was naar Engelstalige lectuur die gereformeerd van inhoud is en tegelijk ook acceptabel voor de vele baptisten met wie de KOEH contact heeft. Het Engelstalige is noodzaak, omdat Oost-Europeanen in principe zelf moeten kunnen vertalen. Namen als Bunyan en Owen liggen dan voor de hand.

Om christenen in landen als Oekraïne, Moldavië, Bulgarije en Slowakije te kunnen dienen en om in overleg met hen tot een verantwoorde opzet van het werk te komen, zette KOEH de zogeheten lectuurconferenties op. In de 6 jaar dat deze conferenties plaatshebben, werd in een grote behoefte voorzien. Het was ook op zo'n conferentie dat tweede voorzitter K. H. de Vries de in het Bulgaarse vertaalde korte editie van de bijbelverklaring van Matthew Henry kon overhandigen aan de Bulgaarse vrienden. Daarmee werd een mijlpaal gepasseerd.

Conferenties
„De lectuurconferenties zijn vooral bedoeld om voorgangers, evangelisten en leidinggevenden in het zondagsschoolwerk toe te rusten”, vertelt De Vries. „De conferenties vragen veel voorbereiding. De deelnemers krijgen samenvattingen van lezingen en een kort overzicht van te vertalen lectuur uitgereikt. Dat gebeurt om snel en efficiënt gebruik te maken van de tijd. Thuis kunnen de deelnemers dan het een en ander verwerken.”

De tweede voorzitter noemt het opmerkelijk dat uit gesprekken bleek dat bijvoorbeeld Bostons ”Viervoudige staat” Oost-Europese christenen erg aanspreekt. Van dat boek is inmiddels de derde druk afgeleverd. De lectuurconferenties hebben steeds een helder omschreven thema, zoals ”De orde des heils”.

Voorjaar
Dit voorjaar stonden zes conferenties op het programma. Die zijn weer onderverdeeld in regionale en landelijke. De Canadees-Amerikaanse zuster Come Over And Help (COAH) is ook betrokken bij het werk. In de Oekraïne spraken in februari ds. C. G. Vreugdenhil en de bestuursleden D. van den Noort en J. Bazen. De heiligmaking, vragen rond het huisbezoek en de manier waarop bijbelstudie een plaats heeft in het christenleven stonden daar centraal. In Moldavië voerden ds. W. van Vlastuin en Wim Heuvelman het woord. De bijbelse manier van preken, het gebedsleven en heiligmaking waren daar de thema's. In Roemenië staan voor april drie conferenties op het programma. Ds. P. C. van Keulen, J. J. Schipaanboord en enkele anderen werken daar mee. Op de agenda staan onderwerpen als huisbezoek, heiligmaking en bekering. Leidraad daarbij is een boekje van Thomas Watson. In Slowakije hoopt dr. L. Bilkes uit Canada te spreken.

Afgelopen maand kwamen christenen uit Bulgarije in zowel Sofia als Sandanski bij elkaar. In Sofia spraken onder anderen ds. C. Vogelaar uit Noord-Amerika en bestuurslid J. Bosma. De bergrede en huisbezoek waren enkele onderwerpen die ter sprake kwamen. In Sandanski voerde ds. H. Polinder het woord. Bestuurslid Karst de Vries sprak over Matthew Henry en bood vervolgens een aantal zojuist gedrukte exemplaren van diens verkorte bijbelcommentaar aan.

De tweede voorzitter van KOEH noemde het een mijlpaal voor Bulgarije en ook voor de KOEH. De rond de 85 aanwezige conferentiegangers konden horen hoe ds. C. Bos van Urk tijdens een rondreis met eerste voorzitter D. van den Noort juist het werk van Matthew Henry had aanbevolen. De Vries: „KOEH heeft met deze uitgave een wezenlijk boek toegevoegd aan de rij reeds in Oost-Europese talen gepubliceerde boeken.” In de lijst komen namen voor van F. Bakker, McCheyne, Edwards, Calvijn, Owen, Pink, Binning, Wisse, Watson en Spurgeon.

Torenhoge inflatie
Het financiële plaatje is er, mede door de torenhoge inflatie in Bulgarije van de afgelopen jaren, ook heel anders uit komen te zien dan bij het begin van het project in 1994 was begroot. Dacht men eerst uit te komen met een bedrag van 40.000 gulden voor 4000 boeken (van elk van beide delen 2000 stuks), nu moest er 140.000 gulden op tafel komen. De Vries: „De fondsenwerving gaat daarom door. Het hele Matthew Henry-project is door Bulgaren uitgevoerd: van vertaling tot lay-out en het drukken toe.”

De Oost-Europa-organisatie structureert het werk via landencomités. Via die kanalen worden de aanvragen beoordeeld: wat is het meest noodzakelijk? Dat voorkomt dubbelloop. De Vries: „Langs die weg verleent KOEH ook de steeds terugkerende winterhulp. Deze winter werden duizenden voedselpakketten verzonden. Een groot deel daarvan was bedoeld om uit te delen aan niet-christenen, zodat die zich zouden afvragen wat even arme mensen beweegt ook dit te delen. Want we willen graag dienstbaar zijn om Gods Woord te verspreiden. Ook willen we de gereformeerde religie daar mede door hulpbetoon aan iedereen bekendmaken.”