Vrachten papier en tropische buien
Door S. C. Bax
HARARE – Het vliegtuig van Kenia Air naar Harare is afgeladen. Het gaat om een bijzondere vlucht, zoveel maakt de aanwezigheid van oosters-orthodoxe geestelijken wel duidelijk. De Nederlandse predikant/directeur van Oikos verlaat zwaar gebukt onder zijn handbagage het vliegtuig. Hij torst vele kilo's persmappen. Tijdens de achtste assemblee van de Wereldraad van Kerken, die vandaag is begonnen en ruim tien dagen duurt, moet hij een workshop geven. Maar in het vliegtuig kan nog niemand bevroeden hoe chaotisch de organisatie in Harare zal zijn. En hoe hard het kan regenen en onweren in Zimbabwe.
Wat voor Oikos-directeur dr. A. Polhuis –het bevlogen hervormde synodelid van vijftien jaar geleden– een aangelegen punt is, zal de oosters-orthodoxe Harare-gangers in hetzelfde vliegtuig totaal niet interesseren. Beide in het zwart geklede heren torsen geen papieren. Zij vliegen zelfs in een duurdere klasse, terwijl de echtgenote van een van hen naast ons in de “touristclass” zit.
Tijdens het zevenjaarlijkse gebeuren waar het beleid van de Wereldraad gemaakt wordt, zijn er vele agenda's en veel verlanglijstjes over de nieuwe uitdaging voor de kerken. De agenda van dr. Polhuis is eenvoudig: Hoe gaan we als kerken om met het klimaat en wat daarmee samenhangt? De voormalige strijder tegen kernwapens zal tijdens de workshops duidelijk maken waar zijns inziens een nieuwe taak voor de wereldkerk ligt.
Niet onbekend
Het blijkt bepaald niet mee te vallen om enkele duizenden gedelegeerden, persmensen en bezoekers een plaatsje te geven op of rond de universiteit van Harare, waar de assemblee plaatsvindt. De universiteit is geen onbekende plek voor de Nederlandse kerkelijke journalistiek. De Gereformeerde Oecumenische Synode (GOS, nu GOR) vergaderde er. Er vielen toen beslissingen waarna enkele behoudende kerken, onder meer de Christelijke Gereformeerde Kerken, de GOR verlieten.
Het complex waarin toen de GOR vergaderde, is nu bestemd voor persconferenties en er is een tentoonstelling waarin de rol van de vrouw in kerk en samenleving aan bod komt. Voor de massameetings is een –veel te kleine– tent op de overigens uitgebreide campus opgezet. Iedereen vraagt zich wat verdwaasd af hoe alles moet gaan functioneren. Gasten zijn verdeeld over heel de stad en over de kamers van studenten die nu hun zomervakantie vieren. De afdeling voorlichting zit in een eigen gebouw.
Gesloten tijdens bui
De verzendmogelijkheden via computers ten behoeve van journalisten zijn ondergebracht in een grote tent op een parkeerterrein. Tijdens de fikse regenbuien stroomt het water over het asfalt en liggen de computerkabels in het water. Gistermorgen was de afdeling dan ook geheel gesloten. De prachtige roze, vuurrode en helderblauwe bloemen in de bomen op de campus hebben tijdens een bui iets treurigs, maar fleuren tijdens zonneschijn weer op. De temperatuur blijft ongeacht hoosbui of onweer aantrekkelijk: ruim 26 graden.
Bij alle malaise voor de organisatie komt ook nog dat voor de enkele honderden journalisten slechts vier computers om te e-mailen klaarstaan. Maar er zijn collega's die niet op een eigen pc de verhalen maken en eerst alles intikken op de e-mailplek, zodat e-mailen van een verhaal geen twintig seconden duurt maar soms een halfuur of langer.
De pijn wordt weer verzacht als vriendelijke bewakers de gasten, inclusief journalisten, proberen de Shona-taal bij te brengen. Shona is de landstaal hier. „Dankuwel” is eenvoudig: „Tatenda”. En als men een hartelijk „Masikati akanaka” opvangt, bedoelt men er „goedemiddag” mee.
Somber
De afdeling voorlichting van de Wereldraad loopt onder aanvoering van John Newsbury somber rond te kijken. Voorlichtster Sheila Mesa riep gisteren vertwijfeld uit dat alles wat beloofd was door de Zimbabwanen op geen enkele manier uitgevoerd was. „Ik kan zélf niet eens e-mailen en onze computers slaan om de haverklap op hol of doen echt niets”.
De voorlichtster voegt er aan toe dat de openingsceremonie weliswaar gepland is, maar dat zij nog moet zien dat deze op tijd gehouden kan worden. Duidelijk wordt dat het vijftigjarig bestaan van de Wereldraad niet een perfect georganiseerde show wordt.
Op de –overigens zwaarbewaakte– campus hebben handige souvenirverkopers de meest strategische plek ingenomen: recht tegenover de Barclays Bank. Afrikaans houtsnijwerk en beeldjes in zacht steen zijn de toppers. Maar ook prachtige wand- en vloerkleden zijn te koop. Op het universiteitsterrein hoor je de klanken van een inheemse tombola, oefenend voor begeleiding van vieringen.
Ondertussen kan het de Zimbabwanen niet ontgaan dat de Wereldraad het vijftigjarig bestaan viert in hun hoofdstad. Bij het vliegveld hangt een groot bord met het thema: “Keert u tot God en verblijdt u in de hoop”, het motto van de conferentie. Op de andere kant van het immense bord staat een bierreclame. Door de hele stad rijden bussen met het Wereldraadlogo.
Positie vrouwen
De campus ademt nog helemaal de sfeer van de pas afgesloten oecumenische vrouwenconferentie, die door de vrouwenafdeling van de Wereldraad is georganiseerd. Duizend vrouwen waren de afgelopen dagen bijeen om te praten over hun positie in kerk en maatschappij. Vrouwen vragen na Harare niet meer om solidariteit maar om echte verandering, „want wij vrouwen zijn in de kerk in de meerderheid”, zo riepen ze.
De Wereldraad wekt niet de indruk veel geleerd te hebben van de kritiek op de syncretistische theologie (vermenging van godsdiensten) die de Koreaanse theologe Chung Hyun Kyung tijdens de vorige assemblee in Canberra ten tonele voerde. In een speciaal vrouwenprogramma werd in het bijzijn van de secretaris-generaal, dr. Konrad Raiser, afstand genomen van alle leed aan vrouwen aangedaan, ook of juist in kerkelijke situaties. Het programma besloot met een „genezingshandeling in de Koreaanse Shamantraditie”, waarbij mevrouw Chung voorging en muziek en dans vrouwen van „kruisiging tot wederopstanding” moesten brengen. Het heidense ritueel van Canberra herhaalde zich.
