Contactverbod geëist tegen Vrieswijk

De officier van justitie volgde met haar eis het advies van het Pieter Baancentrum, dat gistermiddag door de Arnhemse rechtbank werd besproken. Het Pieter Baancentrum heeft Vrieswijk en diens 46-jarige vriendin Aagje F. psychiatrisch onderzocht. Conclusie van de uitgebrachte rapporten is dat zowel Vrieswijk als Aagje lijdt aan een ernstige psychose en dat beiden daarom volledig ontoerekeningsvatbaar zijn.

Geen toestemming
Officier Brughuis vroeg om die reden ontslag van rechtsvervolging en eiste tegen beiden tbs met dwangverpleging. Ze betreurde het dat geen gebruik kon worden gemaakt van de bevindingen van de godsdienstsocioloog prof. dr. J. A. van Belzen. Hij werd op verzoek van advocaat mr. W. J. E. Hendriks ingeschakeld, maar de verdachten gaven geen toestemming zijn rapportage naar buiten te brengen. Van Belzen heeft zich vooral gericht op de religieuze motieven van de sekteleider en zijn vriendin.

Vrieswijk is oprichter van de sekte Gemeente Gods, die een klooster in Velddriel bezat. Samen met zijn vriendin Aagje werd hij vorig jaar in Engeland gearresteerd vanwege seksueel misbruik van minderjarigen. In een woonhuis in Papendrecht bevindt zich nog steeds een tiental volgelingen van de sekte. Ook in Tilburg woont nog een aantal sekteleden bij elkaar.

Telefonisch geeft Vrieswijk hun vanuit het huis van bewaring instructies, die blindelings worden opgevolgd. Aangenomen wordt dat de sekte uiteenvalt op het moment dat het contact met de leider niet meer mogelijk is.

Tiran
Het beeld dat uit de rapporten van het Pieter Baancentrum naar voren komt, is zeer negatief. Bij Vrieswijk blijkt zich in de loop der decennia een ernstige psychose te hebben ontwikkeld, waardoor hij het zicht op de werkelijkheid heeft verloren. Hij heeft zich ontpopt als een tiran, die de schade loochent die hij aan anderen toebrengt. Ook leidt hij aan hallucinaties, waarbij hij meent de stem van God te horen. Hij zegt dan opdrachten te krijgen die hij moet uitvoeren. Zo zou het seksueel verkeer met vrouwelijke sekteleden en hun kinderen zijn ontstaan.

Volgens het Pieter Baancentrum (PBC) is Vrieswijk een sterk gestoorde persoonlijkheid, die een bijna ongeneeslijke neiging heeft om anderen aan zich te binden. Daarom wordt het raadzaam geacht hem volledig te isoleren. Zelfs zijn behandelaars doen er goed aan niet al te veel contact met hem te hebben, omdat Vrieswijk hen anders tegen elkaar uit zal spelen. Een van de onderzoekers bekende zelf een gevoel van betovering te hebben ondervonden.

Beide verdachten zijn volgens het PBC dankzij hun hoge intelligentie zeer bedreven in manipulaties. Ook heeft bij beiden de ernstige psychische stoornis hun geweten overwoekerd. Een contactverbod tussen hen beiden is raadzaam, alleen al om te voorkomen dat ze gezamenlijk zelfmoord zullen plegen.

Bovendien zou ook Aagje volledig geïsoleerd moeten worden behandeld, vindt het PBC. Brughuis gaf aan dat het de zwaarste vorm van tbs is, maar zij zag geen andere mogelijkheden. Wel wees ze erop dat de wachttijden voor plaatsing in een tbs-kliniek een jaar of langer zijn. Ze vond het een griezelige gedachte dat de verdachten zo lang hun kwalijke praktijken telefonisch kunnen voortzetten.

Grootheidswaan
De onderzoekers van het PBC constateren dat Vrieswijk geen uitgewerkte theologische visie heeft. „Het gaat uiteindelijk alleen om hemzelf”. De heiligheids- en grootheidswaan waaraan hij leidt, zou nauwelijks te corrigeren zijn.

Ook Aagje is volgens het PBC zeer egocentrisch. Ze werd gedreven door een mix van geestelijke en erotische motieven. Officier van justitie mr. Brughuis zei haar niet te beschouwen als een meeloper, maar als iemand die mede de regie bepaalde.

Advocaat mr. Hendriks vroeg gedeeltelijk vrijspraak, omdat de slachtoffers van de seksuele cultus binnen de sekte niet zouden zijn gedwongen. Gelet op zijn gedrag na zijn arrestatie betwijfelde Hendriks of Vrieswijk wel als een tiran kan worden beschouwd. Hij wees erop dat het opleggen van tbs voor de 70-jarige Vrieswijk neerkomt op levenslang. Ook wierp hij de vraag op of het geëiste contactverbod juridisch wel mogelijk is.

In een reactie hierop zei mr. Brughuis desgevraagd dat de beslissing hierover uiteindelijk wordt genomen door de behandelaars van tbs-patiënten.

De rechtbank doet op 1 september uitspraak.