Pastorale van Dijon gaat
in op verschijnsel gnosis

Volgens dr. Van Oort is Augustinus daarom zo actueel, omdat de kerkvader vele jaren lid is geweest van een gnostisch christelijke sekte, het manicheïsme. Het is eerst in onze dagen dat wij de werkelijke inhoud van deze gnostiek ontdekken. Dr. Van Oort omschrijft dit gnostische denken als volgt: „De kern is dat de geest, de openbaring uit de goddelijke wereld van het licht, de ziel van de mens redt uit de aardse en boze materie. De ziel van de mens, zijn zelf, is in feite hetzelfde als de goddelijke geest. Doordat zijn ziel de roep uit de goddelijke wereld verstaat, komt hij tot kennis, tot kennis van God en zichzelf, tot gnosis”.

De geweldige betekenis van de kerkvader schuilt ook hierin, dat hij denkend en worstelend heeft geprobeerd de gnostiek te overwinnen. Later werd hij orthodox christen. Daarom kon hij zo bewust reageren tegen gnostische stromingen zoals die nu opnieuw in de New Age present zijn.

Levende omgang
Augustinus kent een levende omgang met God, die hij beschrijft in zijn “Belijdenissen”. Het nieuwe is dat hij dan in boek tien van de “Belijdenissen” meldt, net als bijvoorbeeld Bernardus en Voetius, wat hij allemaal meemaakt aan geestelijke verlatingen. Enerzijds de zoetheid van de aanwezigheid van God, anderzijds de smartelijke afwezigheid.

Dr. Van Oort legde er de nadruk op dat het voor Augustinus vooral belangrijk was dienaar van het Woord te zijn. Uitlegger van de Heilige Schrift. Augustinus' uitleg van de eerste Johannesbrief komt ook in de Reformatie telkens terug. Hij benadrukte dat de Heilige Geest onze innerlijke leermeester moet zijn bij de uitleg van God Woord.

Schepper én Verlosser
De invloed van de gnostiek in onze tijd gaat ongemerkt zijn weg via de wereldwijde stroming van de New Age of neognostiek. Prof. Peter Jones gaf als voorbeeld dat de Verenigde Staten op het eerste gezicht wel een christelijke natie lijken, maar het in feite niet zijn. Waarom niet? Om dat duidelijk te maken gebruikt hij een aantal voorbeelden.

De tendens is daarbij dat bestaande religies en stromingen samenkomen in één beweging. De hele werkelijkheid in één principe, oftewel het monisme. Dit houdt in: 1. Alles is één en het één is alles; 2. De mensheid is één; 3. Alle religies zijn één. Er is echter maar één Persoon Die de verleidelijke visie van het monisme kan breken: Jezus Christus, Gods Zoon.

Aan de hand van zijn exegese van Kolossensen 1 vers 15 tot 20 maakt prof. Jones duidelijk dat de Heere Jezus Christus Zich radicaal onderscheidt van Zijn schepping. In tegenstelling tot de monistische benadering, vereenzelvigt Hij Zich er niet mee. Prof. Jones noemt dit de christelijke theïsche benadering. Het christelijk theïsme ziet God als Persoon en Drie-eenheid, Die Zich radicaal onderscheidt van Zijn schepping. Dat is het antwoord op de 'moderne' neognostiek.

Exemplaar
Aan het einde van de dag was er gelegenheid mededelingen te doen. Onder de Nederlandse deelnemers vanuit verschillende denominaties bevinden zich vertegenwoordigers vanuit de Gereformeerde Bond en het Comité d'Entraide Chrétienne Réformée. Namens dit comité bood de voorzitter, de heer A. van Velzen, de deelnemers van de Pastorale een exemplaar aan van de nieuwe editie van “Lumière de votre chemin” (Licht op uw pad) van dr. Pierre Marcel, een leerboek over de Heidelbergse en Geneefse catechismus.