IZB werft meer posten
dan hij kan betalen

Predikant-directeur ds. D. Ph. C. Looijen en adjunct-directeur mevrouw M. E. Brak leggen uit hoe dit kon gebeuren. De Hervormde Bond voor Inwendige Zending op Gereformeerde Grondslag (IZB) is in ieder geval overvallen door het probleem. Maar dat betekent niet dat de IZB een zinkend schip is, stellen beiden met overtuiging. „Als je mensen wilt aanstellen, moet je garanties geven. Je kunt wel zeggen: We doen het in het geloof en er wordt voorzien. Maar we zien liever van tevoren of de middelen er zijn. We willen waarmaken wat we beloven. Nu blijkt dat we even niet de mogelijkheid hebben nieuwe aanstellingen te verrichten”.

Dat komt wel zeer onverwacht, moet ds. Looijen zeggen. „Jarenlang zijn we beziggeweest om mensen geplaatst te kunnen krijgen. Nu willen gemeenten, en kan het ineens niet”. Volgens mevrouw Brak laat dit zich uit de geschiedenis verklaren. „Vijf à zes jaar geleden is er een voorziening gevormd voor evangelisatorische projecten. Daar heeft wel anderhalf miljoen in gezeten. We hebben mensen aangesteld, maar minder dan financieel mogelijk was. Het duurt soms jaren voor een post erdoor is. Er is bijvoorbeeld vaak overleg met een centrale kerkenraad nodig. De voorziening liep hierdoor te langzaam leeg”.

Op de algemene ledenvergadering kwam de laatste paar jaar dan ook het verwijt naar voren dat de bond te veel reserves kweekte. „Daarom heeft het bestuur en hebben we ook intern steeds naar ds. Verhoef (hoofd evangelisatorische projecten) geroepen: Je moet nieuwe posten creëren. Dat heeft hij gedaan en die lagen intussen in de week”.

Nu opeens, zo verklaart mevrouw Brak de oorzaak van het probleem, kwamen ze er allemaal tegelijk door. Dat is beslist geen kwestie van verkeerd beleid, zeggen beide directeuren. „Eerder van ongeloof. Ons geploeg heeft vrucht gedragen. Meer vrucht dan we ooit verwacht hadden”. Ds. Looijen: „De prop is uit de fles geschoten”. Hij denkt ook bij nader inzien, nu hij achter de feiten staat, niet dat de IZB het anders had moeten doen. „We hebben niet zo hard aan de bel durven trekken om geld. De voorziening die we hadden, remde ons in de fondsenwerving”.

Tussenoplossing
Mevrouw Brak kan best begrijpen dat gemeenten op dit moment teleurgesteld of zelfs boos zijn. „Jullie hebben steeds gezegd dat we ons van de noodzaak van evangelisatiewerk bewust moeten zijn. Nu zijn we eindelijk zover en dan kan het opeens niet”.

Dan is een beetje heropvoeding toch op zijn plaats, vindt de adjunct. „We willen dat gemeenten met ons meegaan en ook zelf bijdragen in de kosten. Een evangelist is in de gemeente lang niet altijd de eerste prioriteit. Als we er gezamenlijk aan beginnen, kunnen we het ook samen tot een einde brengen”.

Inmiddels zijn in onderling overleg tussenoplossingen bedacht. Eén evangelist werd niet voor 100 maar voor 80 procent aangesteld. In Groningen zou voor vijf jaar iemand komen. Dat is veranderd in drie jaar. „Maar we werken eraan dat het alsnog vijf jaar kan worden”.

Geen enkele van de negen projecten die de IZB op zijn lijstje heeft staan, heeft de bond helemaal afgeblazen. „Maar het signaal dat er eerst fondsen moeten zijn als het werk zich aandient, is voor de gemeenten wel hard aangekomen”.

Begroting
„De IZB is een financieel gezonde organisatie”, zegt mevrouw Brak. „De inkomsten zijn stabiel”. Toch vertoont ook de reguliere begroting een tekort. „Dat komt”, legt de adjunct-directeur uit, „omdat wij een organisatie zijn waar overwegend loonkosten worden gemaakt. Gaan die omhoog, dan snijdt dat onmiddellijk in de begroting. De evangelisten betalen we volgens de richtlijnen van de Hervormde Kerk. Vorig jaar moesten we door een maatregel ineens 50.000 gulden meer betalen. Dat was niet voorzien. Daarnaast is ds. Dekker aangetrokken voor het vormings- en toerustingswerk. Dat hadden we ook niet zo ver vooruit aan zien komen. En een predikant kost nu eenmaal meer dan een ander mens”. Een groot automatiseringsproject deed de rest.

„Bovendien gaat onze dienstverlening vooral naar de gemeenten die ons steunen. Dat doen we dus voor lage prijzen”. Op dit moment wordt nog aan de begroting voor 1998 gewerkt. Het verwachte tekort beloopt rond de tweeëneenhalve ton. „We gaan daar nog in snoeien, want het kapitaal (anderhalf miljoen) kan wel iets teruglopen, maar dat mag van de accountant niet te veel zijn. We hebben een paar vacatures begroot, daar kijken we eerst nog een keer goed naar. Aan de prijs voor onze dienstverlening valt ook nog wel iets te doen”.

De tekorten op de begroting hebben volgens beide directeuren niets te maken met de problemen bij de Windroos, waar drie medewerkers moesten vertrekken. „Twee van hen zijn al weg. De onkosten die hiermee gemoeid waren, drukken dus niet op de huidige begroting. „Want hoe wrang het ook is, omdat er nog geen andere mensen zijn benoemd, sparen we intussen”.

Het gerucht dat de IZB minder legaten ontvangt dan hij had begroot, ontkennen beide IZB'ers met klem. „Sinds jaar en dag begroten we 50.000 gulden. En ieder jaar komt er meer binnen. Toch verhogen we het bedrag voor legaten op de begroting niet. Daar willen we ons juist niet mee rijk rekenen. We hebben een voorzichtige penningmeester”.

Actie
Het bestuur wil in 2000 weer een sluitende begroting hebben. Hier en daar zal de kaasschaaf worden gebruikt. Mevrouw Brak verwacht het echter vooral van nieuwe fondsenwerving. Daarvoor zet de bond een tweesporenbeleid uit. Om uitbreiding te kunnen financieren, wil de bond in april een landelijke actie van start doen gaan. Daarnaast richt hij zich op fondsenwerving voor projecten. „Voor sommige evangelistenposten denken we aan enkele adoptiegemeenten”. Hoewel het hard werken zal worden, heeft mevrouw Brak er het volste vertrouwen in dat het gaat lukken. „De laatste tijd hebben we niets aan fondsenwerving gedaan, geen advertentie of zoiets. Er was geen reden voor. Nu wel. We kunnen mensen niet langer laten wachten”. Mevrouw Brak verwacht op grond van ervaringen in het verleden dat het geld er komt als mensen zien dat het nodig is.

Ds. Looijen hoopt van harte dat er geen negatief beeld onstaat. „Dat is irreëel. Er gaat ontzettend veel werk gewoon door. Juist als het om zendingswerk gaat, is er één die er belang bij heeft het in de war te sturen. We moeten voorkomen dat we gemeenten ontmoedigen die bij ons nog in de wachtkamer willen gaan zitten”.