„We zagen geen andere weg”

Vijftien mensen die betrokken zijn bij het werk van De Windroos hadden anderhalve maand geleden in een open brief om de extra vergadering gevraagd. In de brief gaven ze uiting aan hun verontrusting, verdriet en boosheid over de ontwikkelingen binnen De Windroos.

Bij deze hervormd-gereformeerde organisatie, die onder verantwoordelijkheid valt van de Hervormde Bond voor Inwendige Zending (IZB) en de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB), werden recent de drie medewerkers uit hun functie ontheven. Een zakelijk arbeidsconflict was volgens de besturen de reden. Evangelist Henk van Dam en secretaresse Gieni Viveen zijn inmiddels vertrokken. Verwacht wordt dat medio januari de kantonrechter een uitspraak doet ten aanzien van de ontbinding van de arbeidsovereenkomst van evangelist Gert van den Bos.

Geen actievoerders
Ruim 160 IZB-leden waren zaterdag in De Schakel aanwezig om van het bestuur te horen waarom de rigoureuze maatregelen waren genomen en hoe de nieuwe structuur van het jeugdevangelisatiewerk eruit zal zien.

Voordat IZB-voorzitter ds. G. J. van Steeg zijn toelichting op het gevoerde beleid gaf, zette T. van den Bos de toon van de vergadering. Namens de open-briefschrijvers benadrukte hij niet een groepje actievoerders te willen zijn. „We zijn met hart en ziel betrokken bij De Windroos en willen met elkaar de pijn delen. Als bij ons bepaalde emoties worden losgemaakt, wil ik daar nu alvast vergeving en begrip voor vragen”.

De vijf uur durende ledenvergadering, die enkele malen kort werd geschorst, kende een rustig verloop. Aan het slot prees technisch voorzitter T. Viezee de aanwezige IZB-leden: „Petje af. U hebt zich keurig gedragen”.

Pioniersgeest
Ds. Van Steeg legde namens de besturen van IZB en HGJB verantwoording af over het gevoerde beleid ten aanzien van De Windroos. Hij benadrukte dat er geen sprake is geweest van een conflict tussen het bestuur en de werkers bij de Windroos. „Er ontstond een conflict tussen de werkers onderling”. Tevens weersprak hij met klem dat het conflict tussen de werkers de besturen goed zou zijn uitgekomen, omdat ze van De Windroos af zouden willen. Dit was door sommige media gesuggereerd. „We hebben ons altijd con amore achter het werk van De Windroos gesteld”.

Het eerste signaal van een beginnend conflict komt in het voorjaar van 1995, tijdens een functioneringsgesprek met een van de evangelisten. Het probleem escaleert en wordt tot een echt conflict rond de kerstconferentie van 1995. Een ingestelde kleine commissie ziet geen kans de werkers met elkaar in gesprek te brengen. De besturen van IZB en HGJB roepen vervolgens de hulp in van het maatschappelijk werk van de Nederlandse Hervormde Kerk. Uit de rapportage van deze instantie blijkt dat binnen De Windroos nog te veel wordt gedacht en gehandeld vanuit een pioniersgeest, terwijl formalisering en aansturing van het werk zijn achtergebleven.

Teamanalyse
Vervolgens nemen de besturen een pastor met pastoraal-psychologische vaardigheden in de arm. Deze stelt dat de Windroos-werkers allen met hart en ziel aan het werk zijn verbonden, maar bezig zijn elkaar, gezien hun persoonlijkheidsstructuur, ernstig te beschadigen. Eind 1996 wordt een deskundige op het gebied van teammanagement ingeschakeld. Zijn rapportage is van doorslaggevende betekenis geweest. De teamanalyse geeft aan dat het risico van conflicten in de samenstelling van het team zit. Op grond hiervan besluiten de besturen dat er geen mogelijkheid is om met het team door te gaan. Per 1 februari 1997 wordt vervolgens alle drie de werkers ontheffing uit hun functie aangezegd. Ze krijgen maximaal een jaar lang de gelegenheid om hun werk over te dragen.

Ds. Van Steeg stelde dat de besturen niet een van de medewerkers als schuldige hebben willen aanwijzen. „Als team is men met elkaar in conflict gekomen en is men, ook met hulp van derden, er niet uitgekomen. Dan rest er geen andere weg dan het team te ontbinden”.

Veel vragen
Van de kant van de leden –met name de vrijwilligers onder hen– kwamen veel vragen los: Was er echt geen andere optie dan het opheffen van het hele team? Wie financiert dit avontuur? Was er bij de betrokken werkers niet sprake van schuld, meer schuld, meeste schuld? Waren er geen wijze mensen uit de kring van de vrijwilligers die konden bemiddelen?

Tijdens de vragenbeantwoording kwam naar voren dat de besturen van IZB en HGJB er gaandeweg achter waren gekomen dat de mogelijkheden om verder te gaan ontbraken. IZB-directeur ds. D. Ph. C. Looijen: „We zagen geen andere weg”. Enkele vragen konden niet worden beantwoord of mochten niet worden gesteld omdat de privacy van de betrokken werkers in het geding zou komen. Toen hierdoor een patstelling dreigde te ontstaan, vroeg F. de Groot uit Goudriaan of het bestuur bereid was het gevoerde beleid te laten toetsen. Het bestuur ging hiermee akkoord.

De toetsing zal plaatsvinden door een commissie van IZB-leden die zowel het vertrouwen genieten van het bestuur als van de verontruste leden. In de beslotenheid van de commissie zal het bestuur in staat zijn meer (vertrouwelijke) feiten op tafel te leggen. Binnenkort zal de commissie worden samengesteld.

Nieuwe structuur
Ds. Looijen lichtte de nieuwe structuur van het Windrooswerk toe. De Windroos wordt integraal ondergebracht bij de Commissie vorming en toerusting, die op haar beurt onder de directe bestuurlijke verantwoordelijkheid van de IZB valt. De scholierenweekends en het 17-plus-werk gaan naar de HGJB. De jaarlijkse kerstconferentie vindt plaats onder verantwoordelijkheid van beide bonden. Ds. Looijen wil in deze opzet nadrukkelijk niet van ontvlechting van het werk spreken.

Bij sommige leden leeft de verontrusting dat het echte Windroos-karakter zal verdwijnen. „Kunnen jongeren erop blijven rekenen dat ze hun geloof mogen beleven op hun eigen wijze?” Ds. H. de Leede, die vroeger nauw bij het IZB-werk betrokken is geweest, wilde deze verontrusting wegnemen. „De nieuwe structuur staat daarvoor veel meer garant dan u nu vermoedt. Er is nu een duidelijke aansturing en de bestuurlijke verantwoordelijkheid is helder”.